Giúp con sử dụng AI hiệu quả, an toàn

Giúp con làm quen

Trẻ dễ dàng tiếp xúc với AI qua những ứng dụng mạng xã hội hoặc trợ lý ảo. Nhưng đôi khi, trẻ không nhận ra AI đang hoạt động ngầm trong những trải nghiệm hàng ngày của chúng. Như việc các ứng dụng gợi ý các bộ phim yêu thích, video phù hợp với sở thích của trẻ. Vì vậy, cha mẹ nên giúp con hiểu AI là một hệ thống được lập trình dựa trên dữ liệu và thuật toán.

Giải thích đơn giản rằng AI giống như bộ não của máy tính, có thể hiểu và phân tích thông tin. Ví dụ, khi con đặt câu hỏi cho trợ lý ảo, AI sẽ tìm kiếm thông tin nhanh chóng, nhưng điều đó không có nghĩa mọi câu trả lời đều đúng hoàn toàn và đáng tin cậy tuyệt đối. Cha mẹ khuyến khích suy nghĩ độc lập và kiểm tra thông tin từ nhiều nguồn, nhận thức đúng đắn về AI, tránh bị động trước công nghệ.

Cùng con trải nghiệm

Tránh cấm đoán, áp đặt hay kiểm soát, cha mẹ nên đồng hành cùng con trong việc tìm hiểu AI. Dành thời gian sử dụng các công cụ AI cùng con, quan sát cách con tương tác và cùng con tìm hiểu cách chúng hoạt động. Khuyến khích con đặt câu hỏi về những nội dung AI gợi ý trên nền tảng mạng xã hội con sử dụng để hiểu cách hoạt động của các thuật toán.

Nếu con muốn sử dụng ChatGPT hay các chatbot khác, cha mẹ nên hướng dẫn con cách đặt câu hỏi thông minh, đánh giá, kiểm tra thông tin thay vì tin tưởng tuyệt đối. Việc cùng con trải nghiệm AI giúp con hiểu công nghệ và cha mẹ có cơ hội định hướng tư duy cho trẻ.

Đặt quy tắc rõ ràng

Khi trẻ sử dụng điện thoại, máy tính cá nhân, tivi,… cha mẹ cần đặt ra những quy tắc rõ ràng, để chúng sử dụng có trách nhiệm. Hãy giải thích cho con hiểu AI thu thập dữ liệu người dùng, do đó tuyệt đối cẩn trọng, không nên tiết lộ, chia sẻ thông tin cá nhân.

Ngoài ra, cha mẹ hướng dẫn con cách sử dụng các công cụ AI hỗ trợ học tập chủ động và tránh lạm dụng. Giúp con hiểu AI là công cụ hỗ trợ, không phải phương tiện gian lận.

Quan trọng, cha mẹ cần nhấn mạnh rằng mọi thông tin AI đưa ra con không nên tin tưởng tuyệt đối, cần biết cách kiểm chứng từ nhiều nguồn khác nhau.

Bảo vệ con trước rủi ro

Cha mẹ thường quan tâm đến việc con cái đi đâu, chơi với ai, nhưng lại ít để ý đến môi trường số mà trẻ đang sống trong đó mỗi ngày. Để bảo vệ con trước các rủi ro từ AI, hãy kiểm tra và thiết lập quyền riêng tư trên các thiết bị điện tử con sử dụng.

Tắt định vị khi không cần thiết, chỉ bật micro và camera khi thực sự cần. Nếu cần thiết, cha mẹ có thể sử dụng các công cụ kiểm soát để giới hạn nội dung con tiếp cận sao cho phù hợp.

Ngoài ra, cha mẹ nên dạy con nhận diện thông tin giả mạo, tin tức sai lệch. AI có thể tạo ra những nội dung giả mạo nhưng trông rất thuyết phục. Vì thế, trẻ cần phát triển tư duy phản biện, đặt câu hỏi trước khi tin tưởng, chia sẻ thông tin trên mạng.

Thường xuyên trò chuyện, trao đổi

Những công cụ AI không ngừng thay đổi và những rủi ro liên quan cũng vậy. Vì thế, việc trò chuyện với con cần diễn ra thường xuyên. Cha mẹ hãy tạo môi trường để con thoải mái trò chuyện, trao đổi cởi mở những trải nghiệm của con trên không gian số mà không sợ bị phán xét hay trách mắng.

Thường xuyên hỏi han con về những gì con xem, học và trải nghiệm trên mạng. Nếu con gặp phải nội dung tiêu cực hoặc đáng sợ, hãy cùng con phân tích và xử lý. Bạn không thể ngăn AI xuất hiện trong cuộc sống của con mình, nhưng là phụ huynh, việc luôn sẵn sàng lắng nghe và hỗ trợ, bạn có thể giúp con sử dụng các công cụ AI hiệu quả và an toàn hơn.