Gói vay hỗ trợ lãi suất 2%: Cả ngân hàng và doanh nghiệp đều e ngại

Sáng 26/8, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc phổ biến, giải đáp, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai chương trình hỗ trợ lãi suất theo Nghị định số 31/2022/NĐ-CP, tức chương trình hỗ trợ lãi suất 2% dành cho doanh nghiệp phục hồi sản xuất sau đại dịch.

Theo báo cáo nhanh, đến nay, sau 3 tháng triển khai, doanh số cho vay được hỗ trợ lãi suất đạt gần 4.407 tỷ đồng đối với gần 550 khách hàng, dư nợ được hỗ trợ lãi suất đạt khoảng 4.300 tỷ đồng. Dự kiến số tiền hỗ trợ lãi suất cho khách hàng đến cuối tháng 8/2022 khoảng 13,5 tỷ.

Nguyên nhân được các ngân hàng thương mại chỉ ra là do đối tượng được hỗ trợ lãi suất của Nghị định 31: Các lĩnh vực, ngành nghề được hỗ trợ được cụ thể hóa từ Nghị quyết 43 của Quốc hội và Nghị quyết 11 của Chính phủ, song khi triển khai trong thực tiễn cho thấy các Ngân hàng thương mại gặp khó khăn trong xác định đối tượng được hỗ trợ lãi suất trong một số trường hợp khách hàng hoạt động sản xuất, kinh doanh đa ngành; hiện nay nhiều hộ gia đình sản xuất kinh doanh vay vốn tại các Ngân hàng thương mại nhưng không có đăng ký hộ kinh doanh nên không thuộc đối tượng được hỗ trợ. Do đó, vẫn cần các Bộ ngành tiếp tục có giải đáp, hướng dẫn cụ thể hơn.

Bên cạnh đó, vẫn còn tâm lý e ngại của các Ngân hàng thương mại khi triển khai thực hiện do một số chương trình hỗ trợ lãi suất (gồm chương trình hỗ trợ lãi suất năm 2009 và một số chương trình hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước) vẫn chưa được quyết toán số tiền đã hỗ trợ lãi suất cho khách hàng.

Chương trình có nguồn tiền hỗ trợ từ Ngân sách nhà nước nên các Ngân hàng thương mại cũng thận trọng, đảm bảo dòng tiền hỗ trợ được đến đúng đối tượng, đúng mục tiêu, an toàn và hiệu quả, nên các Ngân hàng thương mại mất nhiều thời gian chuẩn bị, xây dựng hệ thống tự động để theo dõi, hạch toán, quản lý dữ liệu báo cáo nhằm đảm bảo tính chính xác của dữ liệu trong công tác thanh, quyết toán, kiểm toán khi tham gia Chương trình được hỗ trợ lãi suất từ nguồn ngân sách nhà nước.

Ngoài ra, bản thân khách hàng (nhất là các doanh nghiệp) cũng có tâm lý e ngại trong trường hợp sơ suất khi tham gia chương trình hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước, phải tuân thủ các thủ tục hậu kiểm, thanh tra, kiểm toán, kiểm tra của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. "Các khách hàng có thể phát sinh nợ xấu trong quá trình làm ăn, một số khách hàng từ chối tham gia do sợ bị thanh tra, kiểm tra vào làm việc, thời gian tới chúng tôi sẽ động viên các khách hàng"- ông Nguyễn Trần Mạnh Trung, Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng Công Thương (VietinBank), cho biết.

Tại Hội nghị, Ngân hàng nhà nước cùng các Bộ, ngành đã tiếp tục giải đáp các vướng mắc về đối tượng, điều kiện thụ hưởng đã được quy định tại Nghị quyết 43, Nghị quyết 11 và cụ thể tại Nghị định 31 nhằm tạo sự thống nhất và tạo điều kiện cho Ngân hàng thương mại và doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh được thụ hưởng chính sách.

Theo đánh giá từ Ngân hàng nhà nước, chương trình hỗ trợ lãi suất 2%/năm từ nguồn ngân sách nhà nước là chương trình có quy mô lớn nhất từ trước tới nay triển khai thông qua hệ thống ngân hàng thương mại, do đó, tâm lý của các ngân hàng thương mại và khách hàng khi tham gia chương trình đều rất thận trọng, chặt chẽ để đảm bảo tuân thủ đúng quy định pháp luật.

Ngành ngân hàng tiếp tục xác định chương trình hỗ trợ lãi suất là nhiệm vụ trọng tâm, quan trọng của ngành được Quốc hội và Chính phủ giao do đó sẽ quyết tâm thực hiện với tinh thần trách nhiệm cao nhất.

Thời gian tới, Ngân hàng nhà nước sẽ tiếp tục chỉ đạo các ngân hàng thương mại tích cực triển khai trên cơ sở tuân thủ quy định pháp luật; tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành liên quan kịp thời tháo gỡ vướng mắc phát sinh trong triển khai chương trình nhằm đảm bảo đúng đối tượng, đúng mục tiêu, minh bạch và hiệu quả; đẩy mạnh truyền thông giúp người dân, doanh nghiệp hiểu hơn về chính sách và nâng cao khả năng tiếp cận chương trình hỗ trợ này.

Chương trình hỗ trợ lãi suất 2%/năm từ nguồn Ngân sách Nhà nước là chương trình có quy mô lớn nhất từ trước tới nay triển khai thông qua hệ thống Ngân hàng thương mại. Theo kế hoạch hỗ trợ lãi suất báo cáo cấp có thẩm quyền để giao bổ sung kế hoạch đầu tư công năm 2022 là gần 16.035 tỉ đồng, đồng thời bố trí kế hoạch đầu tư công năm 2023 là trên 23.965 tỉ đồng. Như vậy, với mức phân bổ ngân sách hỗ trợ lãi suất 2%/năm như trên, ước tính các ngân hàng sẽ dành khoảng 800.000 tỉ đồng dư nợ cho vay trong năm nay để giảm lãi suất cho người dân, doanh nghiệp đủ điều kiện. Trong năm 2023, dư nợ dự kiến được hỗ trợ lãi suất vào khoảng 1,2 triệu tỉ đồng.