Hành vi quay lén người mẫu Châu Bùi bị xử lý như thế nào?

Theo Tiến sĩ, Luật sư Đặng Văn Cường, Đoàn Luật sư TP.Hà Nội, chia sẻ với Báo PNVN: Pháp luật Việt Nam ghi nhận, bảo đảm và bảo vệ danh dự nhân phẩm uy tín của mọi công dân, ghi nhận quyền tự do hình ảnh cá nhân. Bởi vậy bất kỳ hành vi quay phim chụp ảnh nào đối với người khác thì cũng phải được người có hình ảnh cho phép. Hành vi thu thập trái phép thông tin cá nhân, quay phim chụp ảnh người khác mà không có sự cho phép là hành vi vi phạm pháp luật, đặc biệt là ghi hình người khác trong những tình thế, tư thế nhạy cảm.

Cụ thể, khoản 1 Điều 32 Bộ luật Dân sự 2015 quy định: “Cá nhân có quyền đối với hình ảnh của mình. Việc sử dụng hình ảnh của cá nhân phải được người đó đồng ý.

Việc sử dụng hình ảnh của người khác vì mục đích thương mại thì phải trả thù lao cho người có hình ảnh, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.”.

Hình ảnh cá nhân chỉ được phép sử dụng trong một số trường hợp mà pháp luật có quy định và không được gây tổn hại đến người có hình ảnh. Cụ thể, hình ảnh cá nhân có thể được sử dụng trong một số trường hợp mà không phải xin phép bao gồm: Sử dụng hình ảnh vì lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích công cộng; Sử dụng hình ảnh từ các hoạt động công cộng: Hội nghị, hội thảo, thi đấu thể dục thể thao, biểu diễn nghệ thuật… mà không làm tổn hại đến danh dự, nhân phẩm, uy tín của người có hình ảnh.

Ngoài ra, khoản 1, khoản 2 Điều 38 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về “Quyền về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình” như sau:

“1. Đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình là bất khả xâm phạm và được pháp luật bảo vệ. Việc thu thập, lưu giữ, sử dụng, công khai thông tin liên quan đến đời sống riêng tư, bí mật cá nhân phải được người đó đồng ý…”.

Những đặc điểm về cơ thể, hình ảnh nhạy cảm, riêng tư của mỗi cá nhân có thể được xác định là bí mật đời tư cá nhân, là danh dự nhân phẩm của mỗi cá nhân, là một trong những quyền bất khả xâm phạm của cá nhân theo quy định của hiến pháp và pháp luật. Hành vi quay phim chụp ảnh đặc điểm cơ thể của người khác một cách lén lút như vậy là hành vi vi phạm nghiêm trọng đạo đức xã hội và vi phạm pháp luật. Hành vi này có thể gây ra những hậu quả khôn lường đối với nạn nhân, cho thấy ý thức coi thường pháp luật của người vi phạm. Bởi vậy người thực hiện hành vi này bị xã hội cười chê, lên án, thường gọi là kẻ “biến thái” và bị người khác khinh miệt, xa lánh. Hành vi này bị tố cáo, tố giác thì người ghi hình lén người khác sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường thiệt hại dân sự theo quy định của luật.

Trong vụ việc nêu trên, rất may mắn là nạn nhân đã kịp thời phát hiện ra mình bị quay lén nên đã trình báo sự việc với cơ quan tổ chức để làm rõ sự việc, hình ảnh, clip chưa bị phát tán. Tuy nhiên, sự việc này cũng cho thấy sự xuống cấp về đạo đức của người đã thực hiện hành vi, nguy cơ đe dọa đến danh dự nhân phẩm của nhiều nạn nhân, và hành vi như vậy đã thể hiện cụ thể hành vi vi phạm pháp luật, có chứng cứ rõ ràng là clip còn lưu lại. Bởi vậy cơ quan chức năng sẽ xem xét xử lý đối với người vi phạm bằng chế tài hành chính hoặc hình sự tùy thuộc vào hậu quả cụ thể.

Cơ quan chức năng sẽ làm rõ đặc điểm nhân thân của nam thanh niên đã thực hiện hành vi ghi hình lén trong nhà vệ sinh, sẽ làm rõ mục đích sử dụng của các clip này, ngoài hành vi đã bị phát hiện thì người này đã từng thực hiện hành vi vi phạm pháp luật tương tự hay chưa, hậu quả đến đâu để có đánh giá tổng thể về sự việc, làm rõ hành vi vi phạm pháp luật, nhận thức của hành vi vi phạm pháp luật, hậu quả do hành vi vi phạm pháp luật gây ra để làm căn cứ giải quyết theo quy định của pháp luật.

Trường hợp nếu kết quả xác minh của cơ quan chức năng cho thấy người này đã nhiều lần thực hiện hành vi vi phạm, thu thập trái phép thông tin bí mật đời tư cá nhân của nhiều người, những thông tin nhạy cảm của cá nhân rồi đăng tải lên mạng internet để trục lợi hoặc cung cấp cho các trang web đồi trụy hoặc sử dụng hoặc bán cho các đối tượng khác để đe dọa tống tiền nạn nhân… hoặc có các hành vi khác xâm phạm đến danh dự nhân phẩm của nạn nhân, đến trật tự an toàn xã hội thì hoàn toàn có thể truy cứu trách nhiệm hình sự các đối tượng vi phạm về các tội danh có liên quan như: Tội làm nhục người khác, Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy; Tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử tùy thuộc vào hành vi và hậu quả cụ thể… Nếu sử dụng các thông tin hình ảnh cá nhân nhạy cảm của người khác để đe dọa tống tiền thì còn có thể bị xử lý hình sự về tội cưỡng đoạt tài sản.

Bởi vậy việc làm rõ động cơ mục đích ghi hình, diễn biến hành vi, nhận thức và đặc điểm nhân thân của đối tượng vi phạm là rất cần thiết để xem xét có đủ căn cứ để xử lý hình sự về các tội danh xâm phạm đến danh dự nhân phẩm của người khác hay không, Hoặc các tội danh xâm phạm đến trật tự an toàn xã hội

Trường hợp kết quả xác minh của cơ quan chức năng cho thấy hành vi chưa đến mức nguy hiểm cho xã hội, chưa đủ căn cứ để truy cứu trách nhiệm hình sự thì cũng sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính tới 30.000.000 đồng.

Cụ thể, nếu hành vi được phát hiện ngăn chặn kịp thời, đối tượng chưa sử dụng để đăng tải lên mạng internet, hành vi được xác định là “trêu ghẹo, xúc phạm danh dự nhân phẩm của người khác” thì sẽ bị phạt tới 3.000.000 đồng theo quy định tại khoản 3, Điều 7, Nghị định 144/2021 của chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh trật tự, an toàn xã hội. Trường hợp hành vi được xác định là “sàm sỡ, quấy rối tình dục” thì có thể bị phạt tới 8.000.000 đồng theo quy định tại khoản 5, Điều 7 của nghị định này.

Nếu hành vi có mục đích để đưa lên không gian mạng thì có thể bị phạt tới 30.000.000 đồng. Cụ thể, theo quy định tại điểm e Khoản 3 Điều 102 Nghị định 15/2020/NĐ-CP, người có hành vi thu thập, xử lý và sử dụng thông tin của tổ chức, cá nhân khác mà không được sự đồng ý hoặc sai mục đích theo quy định của pháp luật sẽ bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng. Nếu thu thập trái phép thông tin được xác định là bí mật đời tư cá nhân mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự thì có thể bị phạt tới 30.000.000 đồng, nếu phát tán thông tin cá nhân mà chưa được cá nhân đồng ý thì có thể bị phạt tới 60.000.000 đồng và phải bồi thường mọi thiệt hại đã gây ra đối với nạn nhân (nếu có).

Trước pháp luật thì mọi người đều bình đẳng như nhau, danh dự nhân phẩm uy tín của mọi công dân đều được pháp luật ghi nhận, tôn trọng và bảo vệ như nhau. Tuy nhiên, với mỗi người từ đặc điểm tâm sinh lý, đặc điểm hoàn cảnh gia đình, công việc, nghề nghiệp… mà hành vi xâm phạm đến đời sống riêng tư, bí mật cá nhân sẽ có những hậu quả khác nhau. Việc xử lý vi phạm không chỉ căn cứ vào hành vi mà còn căn cứ vào nhiều yếu tố khác như nhận thức, thái độ, hậu quả… Bởi với những người có sức ảnh hưởng trên không gian mạng, những người nổi tiếng, những người của công chúng thì hình ảnh cá nhân của họ là rất quan trọng, hình ảnh của họ sẽ gắn với sự nghiệp, cơ hội về thu nhập cũng như danh dự nhân phẩm của cá nhân, trường hợp họ bị xâm phạm đến đời tư cá nhân có thể làm hỏng cả sự nghiệp, gây thiệt hại nghiêm trọng về tài sản, danh dự nhân phẩm uy tín của họ và gia đình họ. Với những người dễ bị tổn thương, khi danh dự nhân phẩm bị xâm phạm thì cũng sẽ để lại hậu quả rất nghiêm trọng.

Bởi vậy, hành vi xâm phạm đến đời sống riêng tư, thông tin hình ảnh nhạy cảm, bí mật đời tư cá nhân có thể giống nhau nhưng xâm phạm đến từng đối tượng khác nhau có thể sẽ để lại những hậu quả khác nhau nên cùng một hành vi vi phạm nhưng phụ thuộc vào hậu quả khác nhau mà có người vi phạm sẽ bị phạt hành chính, còn có người sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Trong vụ việc này, người mẫu Châu Bùi có thể đề nghị cơ quan chức năng làm rõ hành vi của người vi phạm, xác định động cơ mục đích, hậu quả đã gây ra đối với nạn nhân và xã hội để xem xét xử lý theo quy định của pháp luật. Người vi phạm cũng sẽ bị xã hội cười chê, lên án và phải chịu hoàn toàn trách nhiệm đối với hành vi của mình.