Tại hội thảo "Nguồn nhân lực và công nghệ cho kỷ nguyên số tại Việt Nam" vừa diễn ra tại TPHCM, ông Simon Matthews, CEO ManpowerGroup tại thị trường Việt Nam, Thái Lan, Trung Đông cho hay, khảo sát Thiếu hụt nhân tài năm 2016-2017 do đơn vị này thực hiện cho thấy có 40% trong số 42.000 doanh nghiệp được khảo sát cho biết họ đang gặp khó khăn trong công tác tuyển dụng, thiếu hụt nhân tài lớn nhất kể từ năm 2007.
Riêng tại khu vực Đông Nam Á, gần một nửa số doanh nghiệp tham gia khảo sát (46%) cho biết gặp khó khăn trong tuyển dụng. Năm 2016 được xem là năm tuyển dụng nhân sự khó khăn nhất trong vòng 11 năm trở lại đây.
Với Việt Nam, câu chuyện cũng tương tự khi thiếu hụt trầm trọng lực lượng nhân sự quản lý cấp cao và nhân sự ngành IT, với một trong những nguyên nhân chính là do số người Việt thuộc các vị trí nói trên đi làm việc tại nước ngoài tăng mạnh qua từng năm tới tốc độ năm sau cao hơn năm trước khoảng 8%. Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp công nghệ nước ngoài sang đầu tư tại Việt Nam cũng “hút” số lượng lớn nhân sự chất lượng cao.
Theo lãnh đạo ManpowerGroup, nguồn nhân lực của Việt Nam vẫn chưa phát triển kịp với tăng trưởng kinh tế. Tỷ lệ lao động phổ thông không có chuyên môn kỹ thuật chiếm 81,4% tổng số lao động, chỉ có 9,66 triệu người đã qua đào tạo, chiếm 18,6%. Thêm vào đó, lực lượng lao động thiếu các kỹ năng cần thiết như làm việc nhóm, giải quyết vấn đề, kỹ năng ngoại ngữ, tin học, đạo đức nghề nghiệp chưa cao, thiếu ý thức trách nhiệm, chậm thích nghi với môi trường làm việc mới...
Chuyên gia này nhận định, cuộc cách mạng 4.0 đang diễn ra ở châu Mỹ, châu Âu và một phần châu Á là điều tất yếu phải xảy ra. Bên cạnh những mối lợi đem lại, mặt trái của cách mạng công nghiệp 4.0 là có thể phá vỡ thị trường lao động, bởi khi tự động hóa thay thế con người trong nhiều lĩnh vực, hàng triệu lao động trên thế giới có thể rơi vào cảnh thất nghiệp. Dự báo trong khoảng 15 năm tới thế giới sẽ có diện mạo mới, đòi hỏi các doanh nghiệp phải thay đổi.
"Nhiều bậc phụ huynh thường mong muốn con mình làm nghiên cứu, công việc văn phòng. Tuy nhiên, thực tế kỹ năng lành nghề để làm những công việc khác nhau mới là khó tìm kiếm nhất", ông Simon Matthews khuyến cáo.
Hiện nay có đến 45% công việc con người làm có thể được tự động hóa. Các ngành chịu nhiều tác động nhất từ công nghệ và tự động hóa là IT (26%), nhân sự (20%), và dịch vụ khách hàng (15%). Đặc biệt, có tới 47% các hoạt động mà nhân viên bán hàng làm hằng ngày có thể được tự động hóa bằng công nghệ, và tỷ lệ này lên đến 86% đối với công việc kế toán, ghi sổ, cũng như công việc xử lý dữ liệu khác. Tình trạng tương tự cũng đe dọa ngành ngân hàng khi công nghệ tới thanh toán trực tuyến đang tác động rất sâu rộng trên toàn cầu.
Bên cạnh đó, lãnh đạo ManpowerGroup cũng đưa ra dự báo: Các loại công việc đòi hỏi tay nghề như thợ điện, thợ mộc, thợ nề... vẫn là những loại công việc khó tìm nhân lực nhất trong thời gian tới, xếp ngay sau danh mục 10 ngành nghề khó tuyển nhân sự nhất, gồm: Các vị trí trong lĩnh vực công nghệ thông tin (IT), đại diện bán hàng, kỹ sư, kỹ thuật viên và tài xế, nhân viên tài chính kế toán, nhân viên văn phòng, sản xuất và vận hành máy...
Bên cạnh đó, sự sáng tạo, kỹ năng quản lý con người, kỹ năng ra quyết định, trí tuệ cảm xúc và đàm phán là những kỹ năng quan trọng của nguồn nhân lực trong thời đại mới, mà robot không thể thay thế.