Hơn 1.200 ca nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng

Thuốc lá điện tử, nung nóng không có tác dụng giúp cai nghiện thuốc lá

Tại Hội thảo cung cấp thông tin báo chí về tăng cường năng lực thực triển khai thực hiện Công ước khung của Liên hợp quốc về kiểm soát thuốc lá tại Việt Nam (FCTC) và Điều 5.3 FCTC tại Việt Nam do Bộ Y tế tổ chức vào ngày 3/10 tại Vĩnh Phúc, ThS Nguyễn Trọng Khoa, Phó Cục trưởng Cục quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế) cho biết, các tập đoàn thuốc lá thường truyền thông họ là các công ty có trách nhiệm với cộng đồng, nhưng thay vì khuyên mọi người bỏ thuốc thì họ thường đưa ra thông điệp để khuyến khích người tiêu dùng lựa chọn hoặc dùng loại thuốc lá thông thường hay thuốc lá điện tử/thuốc lá nung nóng (TLĐT, TLNN). Họ đưa ra hướng tiếp cận giảm tác hại của thuốc lá điếu thông thường bằng việc sử dụng TLNN. Tuy nhiên, TLĐT, TLNN không có tác dụng giảm tác hại hay cai nghiện như ngành công nghiệp thuốc lá tuyên bố.

Trên thực tế tại Việt Nam, các nghiên cứu gần đây cho thấy, thực trạng sử dụng thuốc lá thế hệ mới - TLĐT, TLNN chủ yếu là trong giới trẻ. Chỉ trong vòng 2 năm, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh 13-15 tuổi đã tăng đáng kể (từ 3,5% năm 2022 lên 8,0% năm 2023). Sử dụng thuốc lá điện tử cao ở nhóm tuổi trẻ (15 - 24 tuổi) với tỉ lệ là 7,3%; nhóm tuổi 25 - 44 là 3,2% và nhóm tuổi 45 - 64 là 1,4%.

Tại Việt Nam, qua tổng hợp báo cáo của gần 700 cơ sở khám, chữa bệnh cho thấy: Chỉ tính riêng năm 2023, đã có 1.224 ca nhập viện do sử dụng TLĐT, TLNN. Triệu chứng khi nhập viện chủ yếu do dị ứng, ngộ độc, tổn thương phổi cấp.

Theo ông Khoa, các loại thuốc lá đều có hại. Với thuốc lá thế hệ mới (TLĐT, TLNN), khả năng gây nghiện rất nhanh. Các sản phẩm này cũng có mẫu mã phong phú, thu hút, hấp dẫn giới trẻ - là điều cực kỳ nguy hiểm. Đáng lo ngại là tỷ lệ trẻ hút thuốc lá điện tử tăng nhanh chóng.

Nghiên cứu mới của Trường Đại học Y tế Công cộng từ tháng 10 - 12/2023 ở trên 3.801 học sinh từ lớp 6 đến lớp 12 tại 11 tỉnh, thành của Việt Nam cho thấy, 14% từng sử dụng thử thuốc lá điện tử và 7% đang sử dụng trong 30 ngày trước thời điểm được phỏng vấn. Tỷ lệ này đối với thuốc lá nung nóng là 1,8% từng sử dụng và 1% đang sử dụng.

Cần tăng cường phòng, chống tác hại của thuốc lá

ThS Đinh Thị Thu Thủy, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) cho biết, Việt Nam đã tham gia FCTC gần 20 năm, trong đó Điều 5.3 có nội dung về việc khi quy định các chính sách không bị lợi ích về thương mại và các lợi ích khác tác động, đồng thời phù hợp với quy định của quốc gia. "Vừa qua, có một số bác sĩ tham gia một số hội thảo do ngành công nghiệp thuốc lá đứng sau tài trợ, bác sĩ vô tư không biết việc làm của mình đã vi phạm điều 5.3 công ước khung. Ranh giới về việc có lợi ích nhóm, cục bộ cực khó. Quan điểm của Bộ Y tế là đặt lợi ích chung, lợi ích của tập thể lên hàng đầu, trong xây dựng chính sách", bà Đinh Thị Thu Thủy nhấn mạnh.

Cũng theo bà Thủy, Bộ Y tế luôn thận trọng và lưu ý khi xây dựng các chính sách pháp luật có sự mâu thuẫn lợi ích y tế công cộng và liên quan đến lợi ích doanh nghiệp. Đặc biệt là các chính sách liên quan đến kiểm soát thuốc lá vì Việt Nam đã phê chuẩn FCTC. "Trước sự xuất hiện ngày càng nhiều của các loại thuốc lá mới, gây ảnh hưởng tới sức khỏe của người dân, nhất là giới trẻ, Bộ Y tế đã đề xuất Chính phủ ban hành Nghị quyết về cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu TLĐT, TLNN", bà Đinh Thị Thu Thủy cho biết.

ThS.BS Nguyễn Tuấn Lâm, Văn phòng Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam cho biết, chúng ta đang đối mặt vấn đề nghiêm trọng đó là giới trẻ có hành vi sử dụng TLĐT, TLNN. Đây là điều cực kỳ nguy hiểm, vì các sản phẩm này không chỉ chứa nitcotine mà còn có thể bị pha trộn ma túy tổng hợp.

Theo ông Lâm, các sản phẩm thuốc lá đang gây ra 8 triệu ca tử vong mỗi năm trên thế giới, chiếm 14% số tử vong trên toàn cầu. Chuyên gia WHO cũng thông tin, thuốc lá cũng liên quan đến 11 loại ung thư khác nhau, trong đó chủ yếu là ung thư phổi.

Do đó, theo ThS Nguyễn Tuấn Lâm, cần tăng cường triển khai các biện pháp phòng, chống tác hại của thuốc lá; không ưu đãi cho công nghiệp thuốc lá, đặc biệt nhấn mạnh ngành công nghiệp thuốc lá không thể là đối tác trong bất kỳ sáng kiến nào liên quan tới việc xây dựng, triển khai chính sách y tế công cộng…