Việc ra đời các hợp tác xã (HTX) xuất phát từ nhu cầu thực tế do hoạt động các cá nhân đơn lẻ vốn mang lại hiệu quả thấp, không tạo được tiếng nói tập thể…
HTX Hòa Phú hoạt động từ năm 2012, tổng vốn góp 350 triệu đồng; chủ yếu trồng xoài Đài Loan Xanh và các loại xoài khác, kinh doanh dịch vụ tổng hợp, thu mua sản phẩm xoài trái của các thành viên HTX... Sau hơn 3 năm, HTX đã có 05 ha trồng xoài đã cho thu hoạch, trong đó có 2 ha sản xuất theo quy trình bao trái hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Việc sản xuất xoài của thành viên HTX được nhà nước hỗ trợ lớp kỹ thuật trồng xoài thuộc đề án 1956 đào tạo nghề cho lao động nông thôn góp phần giải quyết nhu cầu về kỹ thuật chăm sóc và xử lý ra hoa xoài, bảo đảm từ khâu sản xuất đến thu hoạch.
Nhiều năm liền làm ăn hiệu quả, HTX đã mở rộng dịch vụ tổng hợp cung cấp phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và các dụng cụ, túi bao trái…trong sản xuất xoài. Ngoài ra, HTX còn có điểm thu mua xoài trái của thành viên và nông dân ngoài HTX để cung cấp cho chợ đầu mối ở Thành phố Hồ Chí Minh.
 |
| Thành viên HTX trồng xoài Hòa Phú, xã Đông Phú, Châu Thành, Hậu Giang |
Ông Trần Quốc Thống, Chủ tịch Hội đồng quản trị HTX Hòa Phú cho biết, HTX chỉ có 7 thành viên, sở hữu khoảng 05 ha đất trồng xoài. Thấy được mô hình có hiệu quả nông dân trong ấp đã phát triển diện tích trồng xoài hầu như toàn ấp đều là xoài. HTX là nơi thành viên và hội viên Hội cựu chiến binh của ấp chia sẻ kinh nghiệm, kiến thức trồng xoài theo hướng an toàn, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và đáp ứng tiêu chuẩn của thị trường. Ông Thống cũng khẳng định, từ khi thành lập năm 2012 đến nay, HTX đã giúp các thành viên về kỹ thuật, nắm bắt thông tin thị trường, các quy định về điều kiện, tiêu chuẩn của nhà nhập khẩu. Đặc biệt, HTX đã tạo được tiếng nói với Công ty Sao Vàng Mekong cung cấp phân hữu cơ trùn đỏ cho thành viên HTX với giá gốc. Nhờ áp dụng quy trình kỹ thuật an toàn, sản lượng xoài năm 2015 toàn HTX (trên 100 tấn) đều đáp ứng yêu cầu thị trường, doanh thu 3,5 tỷ đồng, lãi trên 1 tỷ đồng.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được trong hoạt động sản xuất, tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân, thì nhiều HTX còn khó trong việc tìm đầu ra sản phẩm, thường bị ép giá; trình độ xã viên còn hạn chế, chủ yếu hoạt động theo kinh nghiệm. Nhiều HTX không tiếp cận nguồn vốn do không có tài sản thế chấp nên hoạt động bị tắc nghẽn. Tại ĐBSCL, các xã viên còn gặp khó khăn trong quá trình tiếp cận nguồn vốn; điều kiện xây dựng cơ sở hạ tầng để làm dịch vụ cũng gặp khó khăn. Ông Nguyễn Văn Mến phó Giám đốc HTX chia sẻ, hoạt động của HTX thời gian qua cũng gặp khó do thiếu vốn, nhà vườn không có điều kiện áp dụng những mô hình thực tế, đặc biệt với tình trạng sâu bệnh gây hại trên cây xoài vẫn đang xảy ra, các thành viên cũng chịu ảnh hưởng lớn khi diện tích xoài bị bệnh tăng cao. HTX chưa tiếp cận được nguồn vốn vay ưu đãi của Liên Minh HTX, chủ yếu thành viên HTX vay vốn thế chấp tài sản cho Ngân hàng NN&PTNT, nên xã viên phải tự xoay sở vốn, phải cam kết, hợp tác với những cửa hàng vật tư nông nghiệp, HTX mới hợp đồng mua giá gốc với công ty chỉ duy nhất là phân hữu cơ. Còn các loại phân bón khác và thuốc bảo vệ thực vật mua với mức lãi suất vẫn gấp đôi so với lãi suất ngân hàng áp dụng cho vay (Ngân hàng NN&PTNT cho vay với mức 9%/năm, cửa hàng vật tư nông nghiệp bán tới mùa thu hoạch với mức 18%/năm).
Kể từ khi HTX trồng xoài Hòa Phú ra đời, những hộ dân nhận thấy đây là thực sự là hướng đi hiệu quả, không chỉ tạo được mối liên kết trong sản xuất giữa các hộ, mà còn giải quyết được các vấn đề về đầu vào và đầu ra của sản phẩm. Từ chổ chỉ có 7 thành viên ban đầu đến nay HTX đã nhận được 5 đơn xin gia nhập HTX đợi tới ngày hợp lệ sẽ biểu quyết cho gia nhập, hứa hẹn sẽ không ngừng tăng. Nói về những lợi ích từ việc tham gia HTX, chú Trần Văn Trường thành viên HTX cho biết: Tham gia HTX, các thành viên HTX có thể chia sẽ kinh nghiệm trong phòng trừ sâu bệnh, giúp đỡ lẫn nhau, được thu mua sản phẩm không bị thương láy ép giá. Hiện trừ chi phí mỗi kg xoài trái lời khoảng 7.000 – 10.000 đồng tùy theo mùa vụ. Là thành viên HTX đã mang đến những hiệu quả nhất định về kinh tế, nhờ tiết kiệm được chi phí đầu vào, tìm được đầu ra ổn định cho sản phẩm mà lợi nhuận thu được cho gai đình chú tăng lên đáng kể, mỗi năm gia đình chú bán khoảng 2 đợt xoài trái thu về hàng trăm triệu đồng.
Về chiến lược dài hạn, để tiếp tục phát huy vai trò hỗ trợ đắc lực cho kinh tế hộ phát triển gắn với quá trình xây dựng nông thôn mới, các HTX cần tập trung có định hướng trong việc hướng dẫn sản xuất, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật nông nghiệp cho các hộ thành viên HTX. Ngoài ra, cần phối hợp tốt với chính quyền địa phương, huy động nguồn lực thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng đa canh, từng bước nâng cao năng lực để tham gia làm chủ các dự án phát triển nông nghiệp.