Kiến trúc bằng đá độc đáo
Di sản ngoạn mục nhất của người Inca là kỹ nghệ xây dựng các công trình bằng đá không cần vữa hoặc xi măng. Tại Sacsayhuaman hiện lưu lại nhiều kiến trúc kiểu này, đó là những phần còn lại của các bức tường được xây bằng đá, có những tảng đá khổng lồ nặng hơn 100 tấn.
Những tảng đá này được lấy từ các mỏ, sau đó được cắt gọt, đánh bóng trơn tru bằng đá mài và cát ngay tại chỗ. Đá sản phẩm có kích thước quy định, với các mặt tiếp xúc cực tốt, mịn nên liên kết rất chặt với nhau tạo ra một kiến trúc kiên cố và mang tính nghệ thuật cao. Trong cấu trúc này có đá nền, đá khóa, hoặc đá chính với các góc độ khác nhau.
Tại Sacsayhuaman hiện có một hòn đá 13 “chân” hay 13 góc, còn ở Machu Picchu lại có một hòn đá tới 32 chân. Các nhà khảo cổ và kiến trúc hiện đại cho rằng, với kỹ thuật xây dựng nói trên cho phép người Inca tạo ra các tòa nhà kiên cố chịu được các trận động đất lớn thường xuyên diễn ra tại khu vực này. Cho phép chúng lắc lư khi động đất xảy ra, sau đó tự di chuyển trở về trạng thái ban đầu khi động đất qua đi.
Theo nghiên cứu giới khảo cổ và sử gia, đầu tiên người Inca tạo khuôn hình dạng bằng đất sét và sau đó cắt các khối đá theo đúng mẫu đã định, sau đó mới đến khâu mài, cắt gọt, đánh bóng để đạt tới kích thước chuẩn, lắp khít, tạo ra những bức tường hay tòa tháp hoàn hảo mà không cần vôi vữa hay xi măng.
Không có chữ viết nhưng lại có hệ thống tính toán tinh xảo
Nền văn minh Inca không có chữ viết, điều này khiến công việc nghiên cứu của các nhà sử học gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, họ lại có khả năng toán học rất tuyệt vời. Bằng chứng, các nhà nhân chủng học đã tìm thấy một hệ thống các nút vô cùng phức tạp của người Inca, có tên là khipus hoặc quipus, được sử dụng chủ yếu để đếm và lưu giữ hồ sơ giao dịch tài chính.
Các nhà nghiên cứu cho rằng, hệ thống khipus của người Inca còn được gọi là lịch sử, tiểu sử và chữ cái đã được mã hóa nhưng vẫn chưa khám phá ra bất kỳ ý nghĩa phi số đếm của dây và nút thắt.
Đồng hồ thiên văn Intihuatana
Intihuatana, hay còn gọi là hitching posts of the Sun, là 2 đồng hồ mặt trời độc đáo của người Inca. 2 công trình hiện nay vẫn còn tồn tại, 1 được xây dựng tại TP Machu Picchu. Không chỉ là đồng hồ mặt trời, viên đá bốn góc nằm trên đỉnh núi cao, cái bóng của nó được sử dụng để đo đếm thời gian. Bản thân tảng đá là một chiếc bàn thờ để cầu nguyện cho mùa màng thành công.
Intihuatana được xem là linh vật giúp người Inca xác định chính xác ngày xuân phân, thu phân và những mốc thời gian trọng đại khác. Theo truyền thuyết Shaman, một số người với sự nhạy cảm cao khi chạm trán vào hòn đá này thì ngay tức khắc họ sẽ bước vào thế giới tâm linh. Người Inca coi Intihuatana là vật thiêng liêng tối thượng liên quan tới các vị thần của họ.
Tảng đá đã bị hư hại vào năm 2000 khi một chiếc cần cẩu rơi vào trong khi làm quảng cáo cho một hãng bia, một góc của tảng đá bị vỡ thành hàng chục miếng nên việc khôi phục tương đối khó khăn, do nhiệt độ thay đổi nên hòn đá càng vỡ rộng ra.
Những chiếc cầu dây nổi tiếng
Chiếc cầu dây cuối cùng của người Inca hiện vẫn còn ở Q’eswachaka, thuộc Peru. Cư dân địa phương vẫn đi lại trên chiếc cầu này hằng ngày.
Cầu được xây dựng bằng sợi tự nhiên của các loài thực vật có sẵn, được bện với nhau tạo thành một sợi dây thừng đủ cứng và chắc theo từng tầng. Hai dây phía trên đảm nhận như lan can, còn các dây phía dưới đảm nhận chức năng mặt cầu. Các sợi dây hỗ trợ được tết vào những sợi cáp chính để giúp cầu cứng thêm. Hệ thống đa cấu trúc này đủ khỏe để người, ngựa và hàng hóa đi qua, khi đủ tải thường võng xuống ở giữa. Do tuổi thọ không cao nên những cây cầu dây này phải sửa chữa thường xuyên.