Kiên trì mục tiêu xây dựng môi trường không khói thuốc, bảo vệ sức khỏe cộng đồng
Tuyên truyền lưu động phòng, chống tác hại thuốc lá trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên
Thái Nguyên là một trong những địa phương đi đầu trong triển khai Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá. Tỷ lệ người trưởng thành hút thuốc lá giảm qua từng năm; mô hình "Môi trường không khói thuốc" được lan tỏa sâu rộng tại các cơ quan công sở, bệnh viện, trường học, điểm du lịch, nhà hàng, khách sạn và nhiều địa điểm công cộng khác.
Nhằm làm rõ hơn những kết quả đạt được, cũng như định hướng trong giai đoạn tiếp theo, PV Báo Phụ nữ Việt Nam đã có cuộc trao đổi với ông Hoàng Anh, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Thái Nguyên (CDC Thái Nguyên).
PV: Thưa ông, Chương trình Phòng, chống tác hại của thuốc lá tại Thái Nguyên được triển khai từ khá sớm. Ông có thể khái quát quá trình và những kết quả nổi bật thời gian qua?
Ông Hoàng Anh: Đúng như vậy. Tỉnh Thái Nguyên thành lập Ban Chỉ đạo Phòng, chống tác hại của thuốc lá từ năm 2010 theo Quyết định số 223/QĐ-UBND của UBND tỉnh. Ban Chỉ đạo gồm 12 thành viên là lãnh đạo các sở, ngành liên quan; đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh làm Trưởng ban, Sở Y tế là cơ quan thường trực.
Từ năm 2013, khi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá có hiệu lực và Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế) đi vào hoạt động, tỉnh đã chủ động xây dựng kế hoạch hằng năm, xác định rõ nhiệm vụ, trách nhiệm của từng đơn vị. Hoạt động truyền thông được lồng ghép với các phong trào xây dựng cơ quan văn minh, trường học thân thiện, bệnh viện xanh – sạch – đẹp...
Nhờ triển khai bài bản và liên tục, nhận thức của người dân tăng rõ rệt. Kết quả khảo sát gần đây cho thấy: 94,8% người dân hiểu được tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe, đặc biệt là các bệnh ung thư, tim mạch và hô hấp; 71,7% người dân biết về các quy định của Luật như cấm hút thuốc tại cơ sở y tế, trường học, khu vực có nguy cơ cháy nổ…
Điều quan trọng hơn là hành vi của người dân đã thay đổi. Tại cơ quan nhà nước, bệnh viện, trường học…, tình trạng hút thuốc lá trong nhà không còn phổ biến như trước. Việc treo biển "Không hút thuốc" và kiểm tra nhắc nhở được thực hiện thường xuyên, tạo nên thói quen và nếp sống văn minh nơi công cộng.
Ông Hoàng Anh - Giám đốc Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Thái Nguyên
PV: Công tác truyền thông được xem là điểm nhấn trong triển khai Chương trình tại Thái Nguyên. Ông có thể chia sẻ kỹ hơn về các hình thức mà tỉnh đang thực hiện?
Ông Hoàng Anh: Để truyền thông đi vào chiều sâu, chúng tôi triển khai trên 4 nhóm kênh chính, như sau:
Truyền thông đại chúng: Với 1.500 lượt thông điệp phát trên truyền hình; 1.430 lượt phát trên đài phát thanh; 13 phóng sự truyền hình chuyên đề; 3 tọa đàm truyền hình trao đổi chính sách; 9 diễn đàn trực tuyến trên Báo Thái Nguyên, thu hút hơn 500 lượt tương tác.
Truyền thông trực tiếp tại cộng đồng: Chúng tôi phối hợp với đoàn thể, tổ dân phố, các mô hình CLB như "5 không, 3 sạch", "Cựu chiến binh không hút thuốc", đưa nội dung phòng chống tác hại thuốc lá vào tiêu chí thi đua của gia đình văn hóa, khu dân cư văn hóa.
Truyền thông tại trường học: Hiện toàn tỉnh có trên 300 trường học xây dựng mô hình không khói thuốc. Tại đây, việc tuyên truyền hướng đến thay đổi hành vi của học sinh – nhóm có nguy cơ tiếp cận thuốc lá điện tử.
Truyền thông sự kiện: Các hoạt động như Lễ phát động "Khu du lịch không khói thuốc", diễu hành hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá (31/5), mít tinh, ký cam kết... đã tạo hiệu ứng lan tỏa tích cực.
Ngoài ra, tỉnh đã phát hành hơn 170.000 tờ rơi, pano, áp phích tại cơ quan, khu dân cư, điểm công cộng. Sự đa dạng trong truyền thông giúp thông điệp được lặp lại liên tục, tạo hiệu ứng thay đổi hành vi bền vững.
PV: Trong quá trình triển khai Luật, Thái Nguyên gặp khó khăn gì không thưa ông?
Ông Hoàng Anh: Hiện vẫn tồn tại một số thách thức, cụ thể như: Tỷ lệ người hút thuốc lá trên địa bàn còn cao, khoảng 200.000 người; Công tác kiểm tra, xử lý vi phạm còn hạn chế do chưa bố trí riêng kinh phí cho hoạt động này; Một số người dân còn thói quen hút thuốc trong các lễ cưới, đám tang, quán cà phê… khó thay đổi ngay.
Ngoài ra, thuốc lá thế hệ mới như thuốc lá điện tử, shisha, thuốc lá nung nóng đang xuất hiện ngày càng nhiều. Điều này gây khó khăn trong quản lý, giám sát vì hình thức bắt mắt, dễ tiếp cận giới trẻ, đặc biệt là học sinh và sinh viên.
Cán bộ Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Thái Nguyên đi điều tra, đánh giá tình hình sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành trên địa bàn.
PV: Với sự xuất hiện của thuốc lá điện tử, tỉnh có giải pháp gì để kiểm soát?
Ông Hoàng Anh: Chúng tôi thực hiện đồng bộ các giải pháp, như: Tăng cường kiểm tra, xử lý các cơ sở kinh doanh quảng cáo, buôn bán trái phép thuốc lá điện tử; Phối hợp với lực lượng công an, quản lý thị trường ngăn chặn việc bán hàng online, đặc biệt là qua mạng xã hội; Tập trung truyền thông trong trường học, tổ chức nói chuyện chuyên đề về nguy cơ của thuốc lá điện tử, hướng dẫn kỹ năng từ chối.
Hằng năm, chúng tôi đều kiến nghị với Bộ Y tế và Chính phủ đưa thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng vào danh mục cấm nhập khẩu và cấm kinh doanh tại Việt Nam.
PV: Trong thời gian tới, Thái Nguyên đặt ra mục tiêu gì đối với công tác phòng, chống tác hại thuốc lá thưa ông?
Ông Hoàng Anh: Giai đoạn 2024-2030, tỉnh Thái Nguyên đặt ra các mục tiêu: Giảm tỷ lệ hút thuốc lá trong nam giới trưởng thành xuống dưới 15% vào năm 2030; Nhân rộng mô hình "Môi trường không khói thuốc" tới toàn bộ cơ quan, bệnh viện, trường học, khu du lịch và nhà hàng; Đẩy mạnh tư vấn cai nghiện thuốc lá tại các cơ sở y tế.
Chúng tôi tin rằng, với sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị và sự ủng hộ của người dân, Thái Nguyên sẽ tiếp tục duy trì là tỉnh đi đầu trong xây dựng môi trường sống xanh - sạch - lành mạnh cho cộng đồng.
PV: Xin trân trọng cảm ơn ông!
