Kihnu - "hòn đảo của phụ nữ" ở Estonia

"Chào mừng đến với Kihnu. Chúng tôi không theo chế độ mẫu hệ", Mare Mätas nói khi đón tôi xuống phà. Tôi đã đặt chân lên hòn đảo Kihnu hoang sơ và lộng gió, nổi trên Vịnh Riga ngoài khơi bờ biển phía tây Estonia như một kẻ đắm tàu từ thời xa xưa. Chỉ dài 4 dặm (7km) và rộng 2 dặm, tiền đồn Baltic này là một thế giới riêng biệt từ lâu đã được che chắn khỏi tác động toàn diện của hiện đại, một nơi mà xe máy cùng lưu thông trên đường với xe ngựa và những người phụ nữ trong những chiếc váy sọc sáng màu vẫn hát những bài ca biển cổ xưa. Nhưng Kihnu không phải là một bảo tàng - đó là một nền văn hóa sống động, độc đáo, được khoảng 700 cư dân tự hào chăm sóc.

Mare, một chuyên gia về văn hóa truyền thống và là hướng dẫn viên địa phương, nhanh chóng dẫn tôi vào thùng xe tải mở của cô ấy và đưa tôi đi tham quan hòn đảo, đồng thời cho tôi làm "bài kiểm tra lịch sử" khi chúng tôi dừng lại ở bảo tàng, ngọn hải đăng, nghĩa trang và trường học.

Những người đàn ông trên đảo Kihnu đã từng dành nhiều tháng trời lênh đênh trên biển, chèo thuyền hoặc săn hải cẩu. Vì nhu cầu cấp thiết, phụ nữ trên đảo trở thành trụ cột gia đình cũng như người gìn giữ di sản văn hóa của hòn đảo. Điều này khiến Kihnu được mệnh danh là "hòn đảo của phụ nữ" và BBC thậm chí còn tuyên bố đây là "chế độ mẫu hệ cuối cùng còn sót lại của châu Âu". Nhưng Mare rất rõ ràng: "Nếu phải dùng một từ, bạn có thể nói rằng văn hóa của chúng tôi là trọng tâm mẫu hệ. Nhưng tôi muốn nói rằng trên đảo Kihnu, chúng tôi đơn giản là bình đẳng. Phụ nữ có địa vị trong cộng đồng và phụ nữ lớn tuổi có địa vị cao hơn - họ được coi là những người lớn tuổi thông thái. Phụ nữ làm việc như những người bảo vệ văn hóa của chúng tôi và chúng tôi chăm sóc vòng đời trên đảo - chúng tôi có con cái, chúng tôi chăm sóc đất đai, chúng tôi chăm sóc người chết".

Đảo tiền đồn trên biển Baltic này là một thế giới riêng biệt đã lâu được bảo vệ khỏi tác động toàn diện của hiện đại.

Phụ nữ Kihnu từng làm nghề trông coi hải đăng, lái máy kéo, thậm chí là thày tế. Ngày nay, họ chơi những giai điệu cổ xưa bằng vĩ cầm và đàn accordion, dạy con gái mình những điệu múa truyền thống và hát những bài hát rune kỳ lạ, được cho là có nguồn gốc từ thời tiền Kitô giáo. Điều thu hút nhất là họ mặc trang phục truyền thống - váy len đỏ tươi, áo cánh thêu và khăn trùm đầu họa tiết. Đây không chỉ là trang phục mặc trong đám cưới hay lễ hội - đây là nơi duy nhất ở Estonia vẫn còn mặc trang phục dân gian hàng ngày.

Mare đang mặc một chiếc váy kört sọc đỏ và áo khoác len. Các con gái của bà, ở độ tuổi thiếu niên và đôi mươi, kết hợp váy truyền thống của họ với áo phông có khẩu hiệu. Những chiếc váy được dệt vào mỗi mùa đông và mỗi chiếc kể về câu chuyện của người mặc. Phụ nữ trẻ thường mặc đồ màu đỏ - họ được cho là đang ở thời kỳ "cổ tích" của cuộc đời họ. Nếu một người phụ nữ đang để tang, cô ấy sẽ mặc một chiếc váy đen. Qua nhiều tháng, váy của cô ấy sẽ có thêm các sọc đỏ và tím cho đến khi cô ấy lại mặc màu đỏ tươi vui. Một phụ nữ đã kết hôn sẽ đeo tạp dề bên ngoài váy của mình và các kiểu thời trang và họa tiết mới vẫn ảnh hưởng đến các thiết kế ngày nay. Mare giải thích: "Khi hoa văn paisley được mang đến hòn đảo từ Ấn Độ, chúng tôi bắt đầu sử dụng nó cho khăn trùm đầu của mình. Và vào những năm 1960, khi váy ngắn đang thịnh hành, chúng tôi đã mặc váy ngắn!".

Tôi nhìn thấy những người phụ nữ ở mọi lứa tuổi mặc đồ đỏ rực rỡ khi tôi đạp xe quanh những con đường đất của hòn đảo. Kihnu là một mảnh ghép của những đồng cỏ đầy hoa dại và những rặng thông, được bao quanh bởi bờ biển đá và rải rác những ngôi nhà gỗ được sơn màu vàng và đỏ chủ đạo.

Mare nói với tôi rằng hòn đảo chỉ muốn thu hút khách du lịch quan tâm đến văn hóa và nghề thủ công, và người dân trên đảo đang cân nhắc liệu có nên cấm xe cắm trại hay không. Nhưng du lịch cũng cho phép thế hệ tiếp theo ở lại đảo, thay vì rời đi đất liền để tìm việc làm. Và hiện tại, hầu hết du khách dường như thích du lịch chậm rãi, ở cùng người dân địa phương trong các nhà khách và nhà nghỉ B&B. Họ đến đây để tham gia các buổi khiêu vũ giữa mùa hè và lễ hội violin, học vẽ hoặc đan lát, hoặc chỉ đơn giản là tìm kiếm sự bình yên nơi đồng quê.

Cái tên "Hòn đảo của phụ nữ" nghe thật sai lầm. Kihnu mang đến cảm giác như một chốn cổ kính nhưng cân bằng, chuyển động theo nhịp trống riêng của nó (hay có lẽ, theo tiếng đàn accordion ngân nga của chính nó). Mùa đông phủ đầy tuyết trắng, nơi đây hẳn là một nơi khó sống. Nhưng mùa hè, hòn đảo chậm rãi này lại là một niềm vui khám phá. Khi tôi rời đi, cơn mưa làm cho nơi đây xanh tươi và tươi tốt lại trở về. Phà vừa rời bến thì Kihnu đã chìm vào biển xám, một lần nữa trở thành huyền thoại.