Ta thương đời cây lúa tảo tần, chung thuỷ như người mẹ một đời chắt chiu cho gia đình, chồng con. Lúa ôm vào lòng nắng gió, khí trời, đất đai mà chào cuộc đời với màu xanh tốt tươi, tràn đầy sức sống. Mỗi một giai đoạn, lúa đem đến một hình ảnh, hương thơm khác biệt.
Ta lỡ yêu hương lúa từ thuở chân trần ngây ngô chạy nhảy nơi đồng ruộng quê nghèo nên bước trưởng thành rời xa vẫn ôm niềm trông ngóng. Quê nghèo đong đầy nắng gió với thứ hương mộc mạc, đậm đà chân chất thôn dã tự biết cách ghim chặt xúc cảm trong trái tim ta.
Lúa của mỗi thời điểm mang trong mình một hương sắc đặc trưng, riêng biệt. Là lúa xanh mượt, căng tràn sức sống, uống no nắng gió đem đến sự mỡ màng, ngọt ngào của buổi đương xanh. Hương lúa thầm thì, thoang thoảng chút mê đắm, rạng rỡ. Dường như mọi tinh tuý của thiên nhiên được gom nhặt, dồn tụ vào đây, lúc lên đòng cho đến khi xanh rậm rì ngan ngát. Ta yêu thứ hương thơm khởi nguyên, hoang sơ ấy.
Mỗi lần lạc giữa cánh đồng, chỉ muốn ôm trọn tất thảy hương thơm thân thuộc, nồng say, giản dị ấy vào lòng mà hít hà, tận hưởng. Đôi tay khe khẽ ngắt một bông lúc non, cắn nhẹ cho chút vị sữa mềm tan chảy trong miệng. Vị của quê hương, đồng bãi, của thân thương, quen thuộc. Lúa đang độ viên mãn, tròn đầy nhất tựa như người con gái căng tràn vẻ xuân thì, mơn mởn, thanh tân.
Thời gian bồi đắp thêm chút sương gió, mặn mòi của nắng mưa, của đất đai, thêm công vun trồng, chăm sóc của người chờ đến ngày chuyển mình sang sắc vàng óng ả. Lúa ươm màu vàng như nắng mới đem đến niềm vui trong ánh mắt người hân hoan chờ ngày thu hoạch. Những cánh chim bay ngang bầu trời như loan báo tin vui. Con đường làng rộn ràng tiếng nói cười. Trẻ con theo chân bố mẹ ra đồng, bóng dáng bé xíu chạy giữa con đường nhỏ, lấp ló trong sắc vàng của bông lúa óng mềm. Bức tranh quê hương hiền dịu đắm đuối cứ tự ghim vào lòng ta chiếc mỏ neo của ký ức xôn xao.
Nếu như lúc mạ non, lúa dâng cho đời một thứ mùi nguyên sơ, khởi đầu thanh tao; lúa thì con gái lại mang đến thứ hương mặn mòi, đậm đà thì lúa chín lại gửi về hương thơm ngọt ngào, viên mãn. Hương thơm và màu sắc óng ả, nhuộm lẫn nắng vàng đem đến cảm giác bình an, vui vẻ cho người nông dân. Từng hạt lúa óng mẩy tuốt đều trên sân phơi. Lúa hoá thân thành niềm vui cho người. Con đường làng ngập tràn rơm trải thảm, trẻ con say mê đùa chơi, chạy nhảy trên lớp nệm êm. Nắng giòn hong khô hạt thóc. Đàn gà bới tìm những hạt thóc lép còn sót lại. Mùi cơm gạo mới mừng vụ mùa của mẹ dậy lan. Không khí giản đơn không cần gọi thành tên mà thân thương biết bao. Rơm dồn tụ bên góc vườn cho người nấu nướng những bữa ăn ngọt lành.
Không dừng lại ở đó mà đến tận khi chỉ còn gốc rạ khô cằn, cây lúa vẫn gạn lọc tất cả thân mình gửi vào đất chút chuẩn bị cho mùa vụ mới. Lúa vẫn luôn giữ vẹn sự thuỷ chung, sắt son với con người, quê hương như vậy. Đứa trẻ ta nay trở về ngang qua cánh đồng gặp khói đốt đồng vương lan khơi dậy kỷ niệm. Ta như gặp lại mình và những người bạn cũ thuở nào hì hụi vun thổi, nướng vội củ sắn, củ khoai mang theo từ nhà giữa mùa đốt đồng. Ta nay trở về lòng không khỏi vang ngân nhắc nhở ký ức từ cây lúa quê nhà.
Thời gian đưa ta lớn khôn và đi thật xa nhưng ký ức biết cách cầm tay dẫn lối đưa ta trở về. Nên mỗi độ mùa về hương lúa của đồng bãi, của bao buổi chiều nhạt nắng lại thầm thì nhắc nhở như muốn lấp đầy nỗi nhớ của người xa quê…