"Lá chắn" kiểm soát nhiễm khuẩn hiệu quả trong và sau bão lũ

TS.BS Trương Anh Thư, Trưởng khoa Kiểm soát Nhiễm khuẩn Bệnh viện Bạch Mai, cho biết: Sau bão lũ, ngập úng, môi trường sống ô nhiễm nặng nề. Nước ngập, rác thải, xác động vật, hệ thống thoát nước tắc nghẽn là điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn, vi rút sinh sôi, kéo theo nhiều bệnh nguy hiểm, như: Bệnh đường hô hấp (viêm phổi, cảm cúm, Covid-19) do tập trung đông người ở nơi sơ tán, không đủ thông gió.

Bệnh tiêu hóa (tiêu chảy, viêm gan A/E, tả, thương hàn) do dùng thực phẩm, nước bị ô nhiễm. Nhiễm trùng da, uốn ván từ vết thương tiếp xúc với nước bẩn. Sốt xuất huyết, sốt rét, Leptospirosis do muỗi và chuột phát triển sau lũ. Ô nhiễm thực phẩm, nấm mốc chỉ sau 48 giờ nếu bảo quản không đúng cách.

TS.BS Trương Anh Thư nhấn mạnh: "Chủ động kiểm soát nhiễm khuẩn ngay từ đầu có thể ngăn được dịch bệnh, bảo vệ sức khỏe cộng đồng". Trong điều kiện khẩn cấp, cần đảm bảo các nguyên tắc Đơn giản – dễ làm – kịp thời; áp dụng biện pháp dễ hiểu, nhanh gọn. Đồng thời đảm bảo sự linh hoat, thích ứng khi thiếu nước sạch, mất điện. 

Cùng với đó, cần đánh giá các nguy cơ, trong đó tập trung vào các nhóm nguy cơ cao, như người bệnh nặng, trẻ em, người già, phụ nữ mang thai, người có bệnh mạn tính.

Tại cơ sở y tế, môi trường vô khuẩn phải được coi là "lá chắn sống". Nhân viên y tế cần tuân thủ nghiêm quy trình sàng lọc, cách ly, vệ sinh và xử lý chất thải. Các biện pháp cụ thể cần thực hiện như phát hiện sớm người bệnh có triệu chứng sốt, ho, phát ban, tiêu chảy; cách ly và sử dụng PPE phù hợp. Rửa tay bằng xà phòng khi có nước sạch, hoặc dùng dung dịch sát khuẩn cồn.

Tư vấn các giải pháp đảm bảo vệ sinh ăn uống khi bão lũ, ngập úng vừa rút, TS.BS Trương Anh Thư nhấn mạnh: Nước cần đun sôi, để sôi ít nhất 1 phút, hoặc khử khuẩn bằng clo (1/8 thìa cà phê clo/3,8 lít nước). Bảo quản thực phẩm khô ráo, loại bỏ đồ ăn để ngoài quá 2 giờ, người mắc bệnh truyền nhiễm không tham gia chế biến thức ăn.

Về khử khuẩn bề mặt, xử lý môi trường, cần ưu tiên xử lý khu vực ngập, tránh nấm mốc. Trang bị bảo hộ cá nhân cho lực lượng tham gia dọn dẹp, xử lý rác, nước lũ. Xử lý chất thải đúng quy định để ngăn ô nhiễm lan rộng.

Các cơ quan liên quan cần giám sát triệu chứng bất thường như sốt, phát ban, tiêu chảy, nhiễm trùng da để kịp thời khoanh vùng dịch.

Khi bão qua, nước rút, cần tổng vệ sinh và khử khuẩn toàn bộ nơi sinh hoạt, trường học, bệnh viện. Lau rửa, khử khuẩn bề mặt bằng dung dịch clo loãng (0,1% – 0,5%). Xử lý nấm mốc, côn trùng, thông khí tự nhiên. Kiểm tra nguồn nước, hệ thống xử lý rác, nhà ăn, nhà vệ sinh.