Loạt doanh nghiệp bị loại khỏi tư cách đại chúng: Hai cái tên gây chú ý nhất là ai?

Những doanh nghiệp trên từng có thời kỳ tăng trưởng mạnh hoặc có sức ảnh hưởng đáng kể nhưng vừa có giai đoạn dài vi phạm công bố thông tin, sa sút hoạt động và không còn đáp ứng tiêu chuẩn đại chúng.

Apax Holdings, cái tên gây nhiều chú ý nhất trong đợt này, được thành lập năm 2012 với vốn điều lệ ban đầu chỉ 3 tỷ đồng. Doanh nghiệp sau đó tăng vốn nhanh qua nhiều giai đoạn, đến tháng 9/2021 đã nâng vốn điều lệ lên hơn 831 tỷ đồng. Tháng 10/2016, cổ phiếu IBC chính thức lên sàn UPCoM với giá tham chiếu 10.000 đồng mỗi cổ phiếu, trước khi chuyển niêm yết lên HOSE vào cuối năm 2017 với giá tham chiếu 20.000 đồng.

Tuy nhiên, đà tăng trưởng không kéo dài. Bước sang giai đoạn 2020–2023, IBC liên tục vi phạm quy định công bố thông tin, gặp khó khăn về tài chính, nợ đọng kéo dài và rơi vào chuỗi phiên giảm sàn. Đến tháng 12/2023, cổ phiếu bị HOSE hủy niêm yết bắt buộc và quay trở lại UPCoM với thị giá chỉ còn 1.700 đồng, mất gần toàn bộ giá trị so với giai đoạn hoàng kim.

Doanh nghiệp này cũng được biết đến rộng rãi vì gắn liền với ông Nguyễn Ngọc Thủy (Shark Thủy), Chủ tịch HĐQT, người đang đối mặt với cáo buộc lừa đảo chiếm đoạt tài sản 7.600 tỷ đồng từ hoạt động huy động vốn trái phép. Cơ quan tố tụng cho biết ông Thủy cùng các đồng phạm bị truy tố về ba tội danh gồm lừa đảo chiếm đoạt tài sản, đưa hối lộ và nhận hối lộ. Những biến cố pháp lý nghiêm trọng của lãnh đạo cấp cao khiến tình hình của IBC càng thêm khó khăn, dẫn tới việc UBCKNN chính thức ra quyết định hủy tư cách đại chúng.

Cũng chịu chung số phận, CTCP Hùng Vương – từng được mệnh danh là "vua cá tra" của Việt Nam – đã chính thức bị UBCKNN loại khỏi danh sách công ty đại chúng. Thành lập từ năm 2003, Hùng Vương từng là biểu tượng của ngành thủy sản khi liên tục báo lãi ròng hơn 200 tỷ đồng mỗi năm, có giai đoạn đạt tới 400 tỷ đồng vào năm 2011. Công ty mở rộng vùng nuôi, phát triển hệ thống nhà máy chế biến và xuất khẩu cá tra sang nhiều thị trường lớn.

Tuy nhiên, sau giai đoạn tăng trưởng mạnh, ban lãnh đạo đẩy mạnh đầu tư sang các lĩnh vực ngoài ngành như bất động sản và nông nghiệp công nghệ cao, khiến dòng tiền bị phân tán và chi phí tài chính gia tăng. Bước sang năm 2020, Hùng Vương ghi nhận lỗ lũy kế hơn 1.743 tỷ đồng. Nỗ lực tái cấu trúc thông qua hợp tác chiến lược với Thadi (thuộc Tập đoàn Thaco) từng được kỳ vọng sẽ giúp doanh nghiệp phục hồi, nhưng thương vụ này cũng không đem lại kết quả như mong đợi khi Thaco rút vốn chỉ sau hơn một năm hợp tác. Cổ phiếu HVG đã bị hủy niêm yết khỏi HOSE từ tháng 8/2020 và chuyển sang UPCoM. Hiện cổ phiếu chỉ còn khoảng 1.400 đồng mỗi cổ phần, phản ánh sự suy giảm mạnh mẽ của một doanh nghiệp từng ở vị thế dẫn dắt ngành.

Ngoài IBC và HVG, Agrimeco cũng bị đưa ra khỏi danh sách công ty đại chúng trong đợt rà soát lần này. Doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây dựng các công trình thủy điện, thủy lợi và chế tạo, lắp đặt kết cấu thép, từng tham gia nhiều dự án hạ tầng lớn. Tuy nhiên, tương tự nhiều đơn vị khác, Agrimeco không đáp ứng yêu cầu về số lượng cổ đông, tình trạng tài chính và minh bạch thông tin theo quy định hiện hành, buộc UBCKNN phải ra quyết định hủy tư cách đại chúng.

Đáng chú ý, chỉ vài ngày trước, vào ngày 05/12, hai doanh nghiệp khác là CTCP Bibica (HOSE: BBC) và CTCP Đầu tư Nước sạch Sông Đà (Viwasupco – UPCoM: VCW) cũng nhận thông báo tương tự từ UBCKNN. Điều này cho thấy cơ quan quản lý đang mạnh tay chấn chỉnh chất lượng doanh nghiệp trên thị trường chứng khoán, yêu cầu minh bạch cao hơn và tiến tới loại bỏ những công ty không còn đáp ứng tiêu chuẩn đại chúng.

Việc hàng loạt doanh nghiệp bị hủy tư cách đại chúng trong thời gian ngắn phản ánh sự quyết liệt của UBCKNN trong việc siết chặt kỷ cương thị trường, hướng tới môi trường đầu tư minh bạch, lành mạnh hơn. Đây được xem là bước đi quan trọng trong quá trình cơ cấu lại thị trường, tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững của chứng khoán Việt Nam trong thời gian tới.