Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam do Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Võ Trọng Việt trình bày, dự án Luật gồm 8 chương, 53 điều.
Không mở rộng đối tượng được cấp hộ chiếu ngoại giao, công vụ
Tiếp thu ý kiến đại biểu và căn cứ tình hình thực tiễn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đề nghị bổ sung tạm hoãn xuất cảnh đối với trường hợp: "Người bị thanh tra, kiểm tra, xác minh có đủ căn cứ xác định người đó vi phạm đặc biệt nghiêm trọng và xét thấy cần ngăn chặn ngay việc người đó trốn," "người đại diện theo pháp luật của cơ quan, tổ chức đang có nghĩa vụ thi hành bản án, quyết định của Tòa án," "người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp đang bị cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế" và "người đang bị cưỡng chế, người đại diện cho tổ chức đang bị cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính và xét thấy cần ngăn chặn ngay việc người đó trốn."
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội cho biết: Để quy định bảo đảm tính công bằng, hợp lý, sát hợp với thực tiễn, đáp ứng yêu cầu hoạt động của các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị, có ổn định cao, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị không mở rộng diện đối tượng được cấp hộ chiếu ngoại giao, hộ chiếu công vụ so với quy định hiện hành, rà soát diện đối tượng hiện có…
Trước một số ý kiến bổ sung các quy định cụ thể về hộ chiếu có gắn chíp điện tử, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết trình tự, thủ tục cấp hộ chiếu có gắn chíp điện tử về cơ bản tương tự như trình tự, thủ tục cấp hộ chiếu không gắn chíp điện tử, vì vậy, dự án luật quy định chung, đồng thời có một số quy định áp dụng riêng đối với hộ chiếu có gắn chíp điện tử.
Đại biểu Nguyễn Thanh Hải (Tiền Giang) cho rằng, cần chuyển khoản 7 về hộ chiếu có gắn chíp điện tử lên ngay sau vị trí của khoản 3 điều 2 Chương I. Theo quan điểm của đại biểu, việc này là phù hợp trong cách giải thích và mang tính liên tục, dễ tra cứu hơn.
Đại biểu Nguyễn Thanh Hải cũng đề nghị Quốc hội xem xét, bỏ cụm từ “cố ý” tại khoản 1, Điều 4 quy định các hành vi bị cấm, bởi theo đại biểu, rất khó có thể đánh giá được như thế nào là cố ý hay vô ý nên rất dễ bị lợi dụng khi áp dụng trên thực tế.
Bên cạnh đó, đại biểu đề nghị bỏ cụm từ “cố ý” còn mang tính răn đe với hành vi “cung cấp thông tin sai sự thật để được cấp, gia hạn, khôi phục hoặc báo mất giấy tờ xuất nhập cảnh.”
Đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu, bổ sung thêm một khoản quy định về chế tài đối với hành vi vi phạm quy định tại điều 4 Chương I bởi hiện nay dự thảo chỉ mới liệt kê các hành vi vi phạm, chưa có quy định về hình thức xử lý đối với các hành vi vi phạm ra sao dẫn đến khó khăn trong áp dụng trên thực tế - đại biểu Nguyễn Thanh Hải nêu ý kiến.
Cần định rõ nguyên tắc quản lý Nhà nước về xuất, nhập cảnh
Lưu ý Luật này tác động đến quyền tự do xuất, nhập cảnh và quyền này là quyền con người được quy định trong các công ước quốc tế Việt Nam tham gia, đặc biệt đã được Hiến định, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (Thành phố Hồ Chí Minh) nhấn mạnh đây là một trong những quyền rất thiêng liêng, do vậy khi làm luật này liên quan đến chuyện hạn chế quyền tự do xuất, nhập cảnh cần phải hết sức thận trọng.
Do đó, Điều 3 về nguyên tắc xuất cảnh, nhập cảnh cần quy định rõ nguyên tắc quản lý nhà nước về xuất cảnh, nhập cảnh nhằm ràng buộc Nhà nước là chủ thể có nghĩa vụ bảo đảm quyền tự do xuất, nhập cảnh của công dân.
Ghi nhận các ý kiến phát biểu của các đại biểu Quốc hội về các nội dung của dự thảo Luật cũng như các góp ý về kỹ thuật soạn thảo, việc sử dụng thuật ngữ, bố cục chương, điều của dự thảo Luật, Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ đề nghị Ban soạn thảo cần rà soát, chỉnh lý về kỹ thuật văn bản, sắp xếp lại các nội dung bảo đảm tính chặt chẽ, thống nhất với hệ thống pháp luật và thuận lợi trong tổ chức thực hiện.
Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ nêu rõ, qua thảo luận cho thấy trong bối cảnh hiện nay, khung pháp lý về quản lý nhà nước về quản lý xuất cảnh, nhập cảnh cần được chú trọng, quan tâm.
Về nguyên tắc cấp hộ chiếu, quản lý việc xuất cảnh, nhập cảnh của công dân phải đảm bảo chặt chẽ, không để xảy ra thiếu sót, ngăn ngừa hành vi vi phạm pháp luật trong xuất cảnh, nhập cảnh nhưng cũng phải gắn với cải cách thủ tục hành chính, phù hợp với thống lệ quốc tế, không gây phiên hà, phục vụ tốt nhất cho nhu cầu đi lại của công dân.
“Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra phối hợp với các cơ quan hữu nghiên cứu tiếp thu, hoàn chỉnh dự thảo trước khi trình Quốc hội xem xét thông qua,” Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ cho biết.