Hỏi: "Anh trai tôi kết hôn đã 15 năm. Cách đây khoảng 5 năm, chị dâu tôi tham gia mạng lưới tín dụng đen, vay tiền của họ hàng, hàng xóm rồi cho vay lại. Việc này anh tôi hoàn toàn không biết. Gần đây con nợ của chị dâu đã bỏ trốn, trong khi đó những người cho chị vay tiền lại đến nhà đòi nợ, họ còn đòi bắt nợ nhiều tài sản cũng như nhà đất của anh chị. Vợ chồng anh tôi mâu thuẫn trầm trọng và đã làm đơn xin ly hôn. Vậy khi ly hôn, anh tôi có trách nhiệm phải trả những khoản nợ mà vợ anh đã vay trước đó không?". Hồng Bích (Thái Nguyên).
Trả lời:
Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 quy định:
Điều 27. Trách nhiệm liên đới của vợ, chồng
1. Vợ, chồng chịu trách nhiệm liên đới đối với giao dịch do một bên thực hiện quy định tại khoản 1 Điều 30 hoặc giao dịch khác phù hợp với quy định về đại diện tại các điều 24, 25 và 26 của Luật này.
2. Vợ, chồng chịu trách nhiệm liên đới về các nghĩa vụ quy định tại Điều 37 của Luật này.
Trong khi đó Điều 30 quy định: Quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng trong việc đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình
1. Vợ, chồng có quyền, nghĩa vụ thực hiện giao dịch nhằm đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình.
Điều 37 quy định: Nghĩa vụ chung về tài sản của vợ chồng
Vợ chồng có các nghĩa vụ chung về tài sản sau đây:
1. Nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch do vợ chồng cùng thỏa thuận xác lập, nghĩa vụ bồi thường thiệt hại mà theo quy định của pháp luật vợ chồng cùng phải chịu trách nhiệm;
2. Nghĩa vụ do vợ hoặc chồng thực hiện nhằm đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình;
3. Nghĩa vụ phát sinh từ việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung;
4. Nghĩa vụ phát sinh từ việc sử dụng tài sản riêng để duy trì, phát triển khối tài sản chung hoặc để tạo ra nguồn thu nhập chủ yếu của gia đình;
5. Nghĩa vụ bồi thường thiệt hại do con gây ra mà theo quy định của Bộ luật dân sự thì cha mẹ phải bồi thường;
6. Nghĩa vụ khác theo quy định của các luật có liên quan.
Như vậy, đối chiếu với các quy định pháp luật thì người chồng phải chịu trách nhiệm đối với những khoản nợ mà vợ xác lập nhằm đáp ứng các nhu cầu tối thiểu, thiết yếu cho gia đình như nhu cầu ăn, mặc, ở,…. Nói cách khác, những khoản nợ mà vợ tự ý vay để gia đình sử dụng vào những chi tiêu hàng ngày thì chồng mới có nghĩa vụ trả nợ.
Nếu khoản nợ riêng của vợ ể chi tiêu cá nhân, phục vụ mục đích riêng, chồng không tham gia, cũng không được sử dụng số tiền vay đó, mục đích sử dụng tiền của vợ không phải để phục vụ cho nhu cầu thiết yếu của gia đình thì người vợ phải có nghĩa vụ với toàn bộ khoản nợ đó.