 |
Chủ đề yêu nước, chống giặc ngoại xâm... là cần thiết, nhưng không nên đưa vào quá nhiều tác phẩm khiến nội dung trở nên nhàm chán và có phần xa rời thực tế. Chỉ cần đưa một vài tác phẩm ngắn gọn, tiêu biểu để làm minh chứng cho một giai đoạn lịch sử, như vậy sẽ giúp học sinh hiểu được giá trị lịch sử nước nhà và chọn lọc những tác phẩm gần gũi hơn với lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc và lịch sử hôm nay.
Phần văn học cổ xa lạ với học sinh, nhất là các thể loại phú, hịch, cáo, văn tế đưa vào quá nhiều. Chính vì sự quá nhiều này đã gây nhàm chán cho cả người dạy lẫn người học. Với những giáo viên trẻ, để truyền đạt cho học sinh đúng “hồn” của những tác phẩm văn học cổ này không phải chuyện dễ dàng.
Nhiều giáo viên tìm hiểu rất kĩ nhưng khi giảng vẫn không truyền tải hết được cái hồn của nó, bởi bản thân giáo viên cũng khó tiếp nhận được cái hay, cái đẹp thực thụ. Chỉ có những “cây đa cây đề” mới có thể dạy tốt những tác phẩm này, nhưng học trò vẫn khó tiếp nhận, khó cảm thụ được.
Một số tác phẩm đã học ở chương trình cấp dưới lên các lớp trên vẫn phải học lại. Cụ thể, một số tác phẩm, đoạn trích được học ở môn Tiếng Việt bậc Tiểu học, ngữ văn ở bậc THCS học lại ở bậc THPT: Ở Tiểu học, học sinh lớp 5 đã được học văn bản Thái sư Trần Thủ Độ, văn bản này lại được học lại ở bậc THPT (ngữ văn lớp 10).
 |
| Bài "Hội thổi cơm thi ở Đồng Văn" trong cuốn Tiếng Việt lớp 5 |
 |
| Tác phẩm lặp lại ở lớp 10. Tuy cùng một tác giả, một nhà xuất bản nhưng độ dài và nội dung khác nhau. |
Cũng ở lớp 5, học sinh được học bài Hội thổi cơm thi ở Đồng Vân, văn bản này học sinh lớp 10 lại được tiếp nhận một lần nữa trong bài Các hình thức kết cấu của văn bản thuyết minh; cùng là một tác giả (Minh Nhương), cũng từ NXB Giáo dục Việt Nam, nhưng độ dài và nội dung cũng có sự khác nhau. Không biết phần văn bản dài hơn đó là do tác giả hay do NXB thêm vào?
Ở chương trình Tiếng Việt 5, có học một đoạn trích bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi, lên chương trình Ngữ văn lớp 12 lại học tác phẩm một lần nữa.
|
|
|
Tương tự, ở bậc THCS, học sinh lớp 8 có học đoạn trích Nước Đại Việt ta (Nhan đề đoạn trích do người biên soạn SGK đặt - trích tác phẩm Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi). Đoạn trích thuộc phần đầu của tác phẩm, ở THPT, học sinh lớp 10 lại học toàn bộ tác phẩm này. |
Một số tác phẩm đặc sắc giàu chất văn nhưng tính nghệ thuật cao nên học khó tiếp thu nên cũng làm cho người học kém mặn mà. Người dạy có cố gắng lắm nhưng người học không dễ dàng để tiếp nhận. Có những tác phẩm như Người lái đò sông Đà, bao thế hệ học trò cũng phải “oằn mình” trong thi cử.
Một số văn bản nhật dụng không còn phù hợp, kiến thức đã lạc hậu nên thay đổi những văn bản mới gần gũi với thực tiễn hiện nay. Nhiều văn bản nhật dụng với kiến thức xưa cũ vẫn còn áp dụng một cách máy móc, xa rời thực tế.
Một số tác phẩm không phù hợp với trình độ và lứa tuổi với học sinh như Bánh trôi nước (ngữ văn 7). Chương trình Tiếng Việt 5, có học một đoạn trích bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi, lên chương trình Ngữ văn lớp 12 lại học tác phẩm một lần nữa.
Bài thơ này được nhà thơ ấp ủ, thai nghén trong 8 năm (1948-1955), gần như suốt chiều dài của cuộc kháng chiến chống Pháp thì đứa con tinh thần này mới ra đời. Trình độ học sinh lớp 5 chưa phù hợp để tiếp nhận bài thơ này. Để trình độ lớp 5 tiếp nhận một đoạn trích chẳng khác nào “cưỡi ngựa xem hoa”.
Chính những "hạt sạn" trên một lần nữa cho thấy chương trình giảng dạy môn ngữ văn hiện nay cần phải thay đổi nhiều bởi còn nặng về giáo huấn, khiến học sinh khó nuốt. Muốn học trò yêu thích môn văn thì các tác phẩm cũng phải gần gũi, mang hơi thở cuộc sống.