Mùa dẻ Lạng Sơn hấp dẫn du khách đến du lịch trải nghiệm
Du khách trải nghiệm hái dẻ
Hạt dẻ - món quà của núi rừng xứ Lạng - từ lâu đã trở thành thức quà mùa đông quen thuộc nhờ vị thơm bùi, bở mềm. Vài năm trở lại đây, hạt dẻ Lạng Sơn ngày càng được ưa chuộng, không chỉ bởi chất lượng mà còn nhờ các mô hình liên kết sản xuất và du lịch trải nghiệm tại vườn, giúp nâng cao thu nhập cho người dân địa phương.
Cây kinh tế chủ lực trên đất Lạng Sơn
Toàn tỉnh Lạng Sơn hiện có gần 200 ha dẻ, tập trung nhiều tại phường Lương Văn Tri, xã Cao Lộc và một số địa phương thuộc TP Lạng Sơn, huyện Cao Lộc (cũ). Riêng xã Cao Lộc có hơn 80 ha, trong đó thôn Co Quất chiếm hơn 30 ha, trở thành vùng trồng dẻ lớn nhất.
Cây dẻ vốn là loài cây rừng truyền thống, nhưng từ năm 2021, mô hình "Trồng và chăm sóc cây dẻ" được triển khai tại thôn Co Khuất với 11 hộ dân tham gia, được hỗ trợ giống, phân bón và tập huấn kỹ thuật.
Theo ông Hoàng Hồng Nguyên, Trưởng Phòng Kinh tế xã Cao Lộc, cây dẻ tại địa phương có nguồn gốc từ Trùng Khánh (Cao Bằng), phù hợp với điều kiện thời tiết 8–22°C, bắt đầu cho quả sau 3–5 năm, năng suất trung bình 10–20 kg/cây. Nhờ hiệu quả kinh tế cao, nhiều hộ dân đã chuyển đổi đất trồng bạch đàn sang trồng dẻ và ứng dụng kỹ thuật mới vào canh tác.
Tại phường Lương Văn Tri, diện tích trồng dẻ đạt trên 100 ha, chủ yếu ở các khối Quảng Trung và Quảng Hồng. Anh Hiếu (khối Quảng Trung 1) cho biết, mùa thu hoạch nhiều gia đình phải thuê thêm người nhặt dẻ. Một lao động có thể nhặt 60–70 kg/ngày với thu nhập khoảng 300 nghìn đồng. Giá bán trên thị trường dao động 80.000–150.000 đồng/kg tùy loại. Nhờ đó, nhiều hộ có thể thu 300–400 triệu đồng/năm, thậm chí lên tới 500 triệu đồng nếu chăm sóc tốt.
Bắt nhịp thị trường, nâng tầm đặc sản xứ Lạng
HTX Nông nghiệp An Sơn (khối Quảng Trung 3) là đơn vị có diện tích dẻ lớn nhất khu vực, liên kết 36 thành viên sản xuất theo hướng an toàn. Từ năm 2017, HTX được hỗ trợ xây dựng logo, mã vạch truy xuất nguồn gốc và quảng bá tại nhiều hội chợ thương mại. Sản lượng hiện đạt trên 10 tấn/năm, doanh thu hơn 1 tỷ đồng, thị trường tiêu thụ mở rộng tới Hải Phòng, Quảng Ninh và Hà Nội.
Không chỉ trồng và bán quả, nhiều hộ dân còn phát triển du lịch trải nghiệm tại vườn, tạo sản phẩm du lịch độc đáo. Các nhà vườn như An Sơn, Khao Khoang, Thiên Đài, Hương Sắc Xứ Lạng hay vườn bà Hoàng Thị Doan (khối Quảng Trung 2) được hỗ trợ kết nối với Công ty CP Giống lâm nghiệp vùng Đông Bắc để xây dựng vườn thực nghiệm, cung cấp cây giống chất lượng cao.
Nhiều hộ dân còn phát triển du lịch trải nghiệm tại vườn, tạo sản phẩm du lịch độc đáo
Chị Vân Anh, đại diện vườn Khao Khoang, chia sẻ: "Khách được tự tay hái dẻ, mang về làm quà. Đây là trải nghiệm khiến họ rất thích thú vì được tự mình thu hoạch thành quả. Hầu hết các vườn không thu vé vào cửa, chỉ tính phí chế biến và sản phẩm".
Du khách đến vườn không chỉ được thưởng thức hạt dẻ tươi mà còn mua dẻ bóc sẵn, sản phẩm được ưa chuộng vì tiện lợi và sạch, dễ chế biến thành các món như dẻ luộc, dẻ nướng, chè dẻ hay xôi dẻ.
Xây dựng thương hiệu hạt dẻ sạch - hướng đến sản phẩm đặc sản vùng cao. Các nhà vườn Lạng Sơn đều canh tác theo hướng hữu cơ, không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hay phân hóa học. Nhờ vậy, hạt dẻ giữ được vị thơm bùi đặc trưng, giàu dinh dưỡng và protein, được người tiêu dùng đánh giá cao.
Nhiều cơ sở cũng sáng tạo ra các món chế biến mới như bánh dẻ, sữa dẻ, xôi dẻ, phục vụ du khách tại chỗ và tăng giá trị sản phẩm.
