27 năm sau khi thoát khỏi nhà tù của chế độ phân biệt chủng tộc Apartheid, trái tim của người anh hùng Nelson Mandela đã rung lên một lần nữa ở độ tuổi bát thập cổ lai hy, sau 2 cuộc hôn nhân đổ vỡ.
Điều đặc biệt ở chỗ, người vợ thứ 3 của ông, bà Graca Machel, là cựu đệ nhất phu nhân Mozambique. Lựa chọn gắn bó phần còn lại của cuộc đời với vĩ nhân của thế kỷ XX, bà Graca Machel đã trở thành người phụ nữ đầu tiên trong lịch sử làm Đệ nhất phu nhân của 2 quốc gia. Trước đó, số phận nghiệt ngã đã tước đi người chồng đầu tiên của bà, khi ông đang là Tổng thống nước cộng hòa Mozambique.
 |
| Ông Nelson Mandela và bà Graca Machel đến với nhau bởi sự đồng cảm và con tim cùng chung chí hướng. |
Bà Graca Simbine sinh ngày 17/10/1945 trong một gia đình nông dân tại bờ biển Mozambique. Cha mất sớm, mọi việc trong gia đình đều do một tay mẹ của Graca lo lắng. Thấu hiểu sự hy sinh và kỳ vọng của cha mẹ, Graca học hành rất chăm chỉ, luôn dẫn đầu cả lớp về thành tích học tập. Từ nhỏ, Graca đã luôn tỏ ra xuất chúng hơn bạn bè cùng trang lứa nhờ trí thông minh hiếm có.
Khi học tiểu học, Graca đã xuất sắc nhận được học bổng loại giỏi ở Thủ đô Maputo. Đáng khâm phục hơn, Graca là một người da đen châu Phi duy nhất trong một lớp học có tới 40 người da trắng. Graca học triết học ở Bồ Đào Nha, sau đó lấy thêm bằng cấp về ngành Luật. Bà Graca Machel thông thạo tiếng Bồ Đào Nha, Đức, Pháp, Tây Ban Nha, Anh.
Ban đầu, cũng giống như Nelson Mandela, bà Graca là một nhà đấu tranh tự do tại châu Phi với sứ mệnh giải phóng đất nước, giáo dục cho người dân. Sau một thời gian ở Bồ Đào Nha, bà Graca tham gia Mặt trận Giải phóng Mozambique. Tháng 8/1975, Graca kết hôn với Samora Machel - người đứng đầu phong trào Mặt trận Giải phóng Mozambique. Khi ông Samora Machel trở thành Tổng thống, bà Graca Machel trở thành Bộ trưởng Văn hóa và Giáo dục. Dưới sự lãnh đạo của cặp vợ chồng hết mực vì đất nước này, Mozambique dần thay da đổi thịt sau hàng thế kỷ sống trong cảnh thuộc địa của Bồ Đào Nha. Cuộc sống riêng tư của vợ chồng Tổng thống Samora cũng rất hạnh phúc, với sự ra đời của hai cậu con trai.
 |
| Bà Graca từng là phu nhân của cố Tổng thống Mozambique, còn ông Mandela từng đau khổ vì 2 cuộc hôn nhân đổ vỡ. |
Mất mát đau đớn khi trở về từ chuyến thăm Nam Phi năm 1986, phi cơ của Tổng thống Mozambique bất ngờ nổ tung một cách đầy bí ẩn. Nén nỗi đau, bà Graca kiên cường đứng lên lo tổ chức tang lễ cho chồng.
Lúc này, trong số các bức điện chia buồn từ khắp nơi trên thế giới gửi về có lời chia buồn của một người đặc biệt, ông Nelson Mandela. Thời gian này, ông vẫn đang bị giam cầm nên đã viết thư chia buồn với bà từ trong tù. Cái tên Nelson Mandela vốn không xa lạ với Graca, bởi lúc sinh thời, chồng bà thường hay nhắc đến ông với lòng ngưỡng mộ của một người cùng chí hướng.
Sự ra đi đột ngột của chồng đã khiến bà Graca suy sụp nặng nề. Sau đám tang, bà xin từ chức Bộ trưởng và lui về sống cuộc sống của một góa phụ bình thường. Chỉ đến khi cậu con trai 12 tuổi kể về những bất bình khi đến trường, Graca mới bừng tỉnh. Quyết định quên đi nỗi đau mất chồng, bà Graca quay lại chính trường, liên tiếp đảm nhận nhiều vị trí quan trọng trên mặt trận văn hóa - giáo dục.
 |
| Hai người kết hôn đúng vào ngày sinh nhật thứ 80 của ông Mandela và kể từ đó, lúc nào họ cũng sát cánh bên nhau. |
Ông Nelson Mandela và bà Graca gặp nhau ở thủ đô Maputo của Mozambique trong một cuộc họp vào năm 1990, 5 tháng sau khi ông Mandela được trả tự do sau 27 năm bị giam cầm. Rồi với cương vị là đại sứ Liên Hiệp Quốc về bảo vệ quyền trẻ em, bà Graca đã có chuyến công du Nam Phi. Tại đây, hai người đã gặp gỡ nhau và dường như, lý tưởng chung đã khiến con tim của họ hòa chung nhịp đập.
Là một người phụ nữ rất mực yêu kính chồng, trong mấy năm đầu thờ chồng, bà Graca có ý nguyện suốt đời ở vậy nuôi dạy các con. Chỉ đến khi tiếp xúc với Mandela thì bà Graca mới chợt nhận ra trên cánh cửa tâm hồn từ lâu khép kín của mình đã bắt đầu rung lên những âm thanh của một luồng gió mới.
Sau này bà Graca hồi tưởng lại tâm trạng khi đó của mình: ‘Khi chồng qua đời, tôi nghĩ là cuộc sống của mình đã chấm dứt, nhưng vài năm sau đó tôi tự hỏi mình: Liệu Samora sẽ nói gì khi thấy tôi buồn chán như thế này? Anh ấy có hạnh phúc nhìn thấy tôi trong tâm trạng như thế này không? Tôi có con cái bên cạnh kia mà. Tôi cần phải nâng đỡ chúng’.
Graca hiểu rằng, bà đã yêu Mandela, người hùng của nhân dân Nam Phi và ông Mandela cũng vậy.
 |
| Ông Mandela và người vợ thứ 3 tại sinh nhật lần thứ 80 của ông, ngày 18/7/1998. |
Tuy vậy, lúc này họ lại vấp phải một rào cản khác. Bà Machel chắc chắn rằng Mozambique sẽ không chấp nhận việc góa phụ của cố Tổng thống tái hôn với một người không phải là người Mozambique, còn ông Mandela nghi ngờ về khả năng người dân Nam Phi sẽ chấp nhận một đệ nhất phu nhân nước ngoài.
Hai người tiết lộ mối quan hệ của mình một cách từ từ. Đầu tiên họ xuất hiện cùng nhau ở bên ngoài châu Phi, sau đó dần dà ông mạnh bạo nắm tay bà trong suốt các chuyến đi và hội nghị quốc tế, hôn bà trong một hoạt động chính thức ở Zimbabwe và công khai bí mật của hai người với thế giới. Câu chuyện của họ đã khiến cho công chúng cảm động, như lời ông Mandela tiết lộ với báo chí rằng: ‘Cuối đời, tôi giống như bông hoa đang nở rộ, bởi tình yêu và sự ủng hộ của Graca dành cho tôi’.
Ngày 18/7/1998, vào sinh nhật 80 tuổi của Mandela, bà Graca đã phá vỡ lời thề của mình, rằng sẽ không cưới thêm một lần nữa. Hôn lễ của ông bà chỉ mời 16 người bạn đến dự tại một ngôi nhà ở vùng ngoại ô Johannesburg. Sau 2 cuộc hôn nhân tan vỡ, cuối cùng Nelson Mandela đã tìm được hạnh phúc thực sự của đời mình. Còn bà Graca thì thường nói với bạn bè rằng bà cảm thấy vô cùng may mắn vì đã tìm thấy tình yêu đích thực tới 2 lần. Ông bà thường xuyên xuất hiện với những hình ảnh vô cùng hạnh phúc và rạng rỡ.
 |
| Bất kể khi ông Mandela nằm viện hay lúc phải chống gậy khi di chuyển, bà Graca luôn ở bên làm chỗ dựa vững vàng, ấm áp cho ông. |
5 tháng sau ngày tổ chức hôn lễ, ông Nelson Mandela đã tự nguyện rút khỏi chức Chủ tịch Đại hội dân tộc Phi (ANC) và không ra tranh cử Tổng thống. Ông chính thức rút khỏi chính trường, sống những năm cuối đời bình yên tại một làng nhỏ nơi ông sinh thành thuộc thành phố Cape Town, miền Nam Nam Phi. Trong mắt của ông Nelson Mandela, bà Graca rất giản dị. Họ hợp nhau ở nhiều điểm, từ sự hiểu biết, cách sống, cách ứng xử..., yêu những điều giản dị của cuộc sống. Cả hai đều rất mực tôn trọng và yêu thương nhau.
Với các con riêng của ông Nelson Mandela, bà cũng chăm sóc rất chu đáo và đối xử công bằng. Có lẽ, chính vì thế mà suốt 15 năm chung sống, vợ chồng ông Nelson Mandela chưa bao giờ to tiếng. Không ít lần xuất hiện trước công chúng, bà Graca ân cần dìu ông Nelson Mandela. Một tay cầm gậy, còn tay kia ông Nelson Mandela nắm chặt tay bà Graca. Họ vui vẻ, hạnh phúc trước sự tôn kính, khâm phục của mọi người.
Những lần ông Nelson Mandela nhập viện, dù thời gian điều trị ngắn hay dài, không kể ngày đêm, bà Graca luôn túc trực bên chồng. Ngoài việc chăm sóc chồng chu đáo, bà còn đại diện thay ông phát ngôn.
 |
| Ông Mandela và bà Graca làm khán giả tại trận chung kết World Cup 2010 được tổ chức tại Nam Phi, giữa Hà Lan và Tây Ban Nha. Đây là lần xuất hiện trước công chúng cuối cùng của người anh hùng huyền thoại Nelson Mandela. |
Những giây phút cuối cuộc đời, ông Mandela đã ra đi trong vòng tay của bà Graca. Nelson Mandela từng thổ lộ với người viết tiểu sử Anthony Sampson rằng, ông không hối tiếc về những gì đã xảy ra trước đây, bởi cuối đời mới là thời kỳ ‘đơm hoa kết trái’ rực rỡ nhất của ông nhờ có tình yêu mặn nồng của người vợ thứ 3.