Chị Trần Thị Vân sinh năm 1930 tại thôn Phú Đông, xã Điện Hồng, huyện Điện Bàn (nay là xã Điện Quang, thị xã Điện Bàn), tỉnh Quảng Nam, một trong 2 xã vùng Gò Nổi trong một gia đình nông dân nghèo. Năm 16 tuổi, chị theo cha mẹ hoạt động cách mạng, là người kiên trung, bất khuất, gan dạ, mưu trí, dũng cảm trong lãnh đạo, chỉ huy, dù bị địch tra tấn dã man, nhưng luôn giữ vững khí tiết của người cộng sản.
Khi địch chiếm đồn Phú Bông, Vân Ly, Phi Phú… chị đã mưu trí, tổ chức đánh xe ô tô địch chở lương thực, thực phẩm… Tiểu đội của chị phục kích đánh 6 trận, dũng cảm bắn và ném lựu đạn vào xe gây thiệt hại nhiều cho địch. Trận ở Giếng Ông Duân, chị ném 2 quả lựu đạn vào thùng xe, diệt 3 tên, một số tên khác bị thương; trận thứ hai phục kích ở đầu cầu Một, bọn lính từ đồn Cụp Chiêm Sơn kéo qua Gò Nổi đi về Đồn Phú Bông bị đồng chí và đồng đội phục kích diệt 5 tên lính Âu Phi. Địch ở đồn Văn Ly kéo xuống, khi đội hình địch lọt vào Cầu Vân nơi ta phục kích, đồng chí giật kíp, mìn nổ 2 tên chết tại chỗ, một số tên khác bị thương. Nghĩ chắc địch sẽ đi càn trả thù khi bị ta quấy rối ở đồn Văn Ly, Bến Đền, ta lên kế hoạch phục kích. Đúng như dự đoán, lúc 9 giờ sáng ngày 18/8/1947, địch trong đồn kéo ra gồm 2 tiểu đội hướng đường liên xã. Khi tiểu đội địch đi đầu lọt vào phục kích, ta đồng loạt nổ súng, ném lựu đạn làm chết và bị thương 8 tên.
Tháng 11/1948 đến cuối năm 1952, địch mở 2 cuộc phản công lớn tái chiếm đồn Vân Ly và Xuân Đài. Để trừ gian, diệt ác, chị Trần Thị Vân cùng đồng đội phục kích 45 trận, tiêu diệt 2 trung đội địch, làm bị thương một số tên khác, trong đó có 6 tên ác ôn.
Tháng 8/1950, chị và tổ du kích phục kích tại trường Bảo An diệt 2 tiểu đội địch, thu 20 súng các loại. Địch treo giải “Ai bắt được Trần Thị Vân sẽ được trọng thưởng” nhưng đồng chí mưu trí vượt qua mạng lưới điệp báo của địch.
Đầu năm 1962, chị Trần Thị Vân đã mưu trí diệt gọn 3 tên ác ôn giữa ban ngày trong vùng đóng quân của địch. Bọn đầu não bị tiêu diệt làm cho đại đội Bảo An phải rút chạy. Năm 1965-1967, địch tăng cường càn quét Gò Nổi, chị đã cùng đồng đội tổ chức đấu tranh chính trị trực diện với địch.
Trong kháng chiến, chị 5 lần bị địch bắt giam, phải chịu cảnh lao tù. Năm 1956, chị bị bắt về tội “Hoạt động chính trị, tuyên truyền đòi thi hành Hiệp định Giơnevơ, đòi hiệp thương tổng tuyển cử”. Đến năm 1959, chị được thả. Tháng 4/1962, chị lại bị bắt vì tội “Cộng sản nằm vùng có hạng”, “Cộng sản gốc ở Điện Bàn”. Mỗi lần bị bắt, chúng treo chị lên sàn nhà dùng báng súng đánh 2 bên hông, đá thốc vào bụng, khi ngất chúng thả xuống đổ nước xà phòng, ớt vào miệng, đạp lên người, khi tỉnh chúng đào hố chôn sống rồi đào lên tra tấn tiếp. Đến nhà giam Điện Bàn, chị bị bỏ đói mấy ngày liền, đích thân tên quận trưởng Trần Quốc Thái tra tấn, bọn chúng còn thả chó béc giê cắn nát người, dùng que sắt nung đỏ châm vào người nhưng chị vẫn không khai.
Khâm phục tấm gương anh dũng, kiên cường của chị, Ban Giám đốc nhà máy Vô sản Đỏ đề nghị lấy tên chị đặt tên cho nhà máy là Trần Thị Vân.
Tháng 8/1967, chị vinh dự được cấp trên chọn vào đoàn đại biểu Mặt trận giải phóng miền Nam Việt Nam ra miền Bắc để tham quan và vinh dự được 2 lần gặp Bác Hồ, được Bác dặn dò, chụp hình cạnh Bác rồi được sang Liên Xô và một số nước thăm bạn bè quốc tế.
Những chiến công của chị Trần Thị Vân còn mãi trong lời người mẹ Gò Nổi – Điện Bàn hát ru con về đất, về làng, về những người con kiên trung, bất khuất đã thôi thúc bao thế hệ tham gia cách mạng:
Quê hương đồng chí Lý, đồng chí Vân
Chương Dương bến nước nghĩa tình nặng sâu.
Chị Trần Thị Vân qua đời ngày 9/8/2011. Chị được khen thưởng Huân chương Kháng chiến chống Mỹ cứu nước hạng Nhất, Huân chương Quyết thắng hạng Nhất, Bằng khen của Hội Liên hiệp phụ nữ Giải phòng miền Nam Việt Nam.
Chị vừa được truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân vì đã có thành tích đặc biệt xuất sắc trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, theo quyết định số 622/QĐ-CTN ngày 26/4/2018 của Chủ tịch nước.