PGS.TS.NGND Tôn Thân, nguyên là giáo viên chuyên Toán của trường THCS Trưng Vương (Hà Nội), chính là thầy của rất nhiều giáo sư Toán học hàng đầu Việt Nam.
 |
| PGS.TS.NGND Tôn Thân (giữa) cùng GS Ngô Bảo Châu (trái) và GS Vũ Hà Văn (phải) - Ảnh: NVCC |
Trong đó không ít người đã lưu danh thế giới như GS Ngô Bảo Châu, GS Vũ Hà Văn, GS Lê Hồng Vân, PGS.TS Vũ Đình Hòa, TS Hoàng Lê Minh… Tuy nhiên, ngay cả khi đã nổi tiếng, những học trò này vẫn luôn nhớ đến thầy.
TS Hoàng Lê Minh từng là học sinh trường nhạc, sau thi đỗ vào lớp chuyên Toán 7K THCS Trưng Vương (khóa 1969-1971). Thời gian ấy, gia đình của Minh không ủng hộ anh học Toán mà vẫn muốn anh theo đuổi con đường nghệ thuật. Khi vào lớp, Minh bị đuối so với các bạn nhưng thầy Thân vẫn khám phá ra khả năng Toán học của Minh.
Nhiều tháng trời, nhờ sự dìu dắt, kèm cặp của thầy Thân mà Hoàng Lê Minh đã vươn lên, chứng tỏ năng lực của mình. Sau đó, Hoàng Lê Minh thi đỗ vào lớp chuyên Toán A0, trường THPT chuyên ĐH Tổng hợp. Năm 1974, Hoàng Lê Minh được chọn vào đội tuyển Việt Nam dự thi Olympic Toán học quốc tế và trở thành người Việt Nam đầu tiên đoạt giải Nhất.
Bây giờ, TS Hoàng Lê Minh, Viện trưởng Viện Công nghệ phần mềm và nội dung số, đang sống ở TP.HCM. Nhưng thi thoảng ra Bắc công tác, TS Minh lại đến thăm thầy Thân chỉ để biết “thầy sống ra sao” mà không cần đợi dịp đặc biệt nào.
TS Minh luôn biết ơn người thầy đã dắt anh đi những bước đầu tiên trên con đường chinh phục Toán học. Lần đó, nghe tin thầy Thân vào TP.HCM, TS Minh đã đưa xe đến chờ ở sân bay từ bao giờ, chỉ để được mời thầy Thân đến nhà mình và giới thiệu với con trai, con dâu tương lai: “Đây là thầy giáo của bố!”…
Ngô Bảo Châu là học trò khóa thứ 7, khóa cuối cùng thầy Tôn Thân giảng dạy tại Trường THCS Trưng Vương. Sau đó, Ngô Bảo Châu đã có những bước tiến dài như giành 2 Huy chương Vàng Olympic Toán học quốc tế, được bổ nhiệm làm giáo sư toán học tại trường ĐH hàng đầu thế giới. Thế nhưng, đứng trước thầy Thân, GS Châu bao giờ cũng thể hiện sự lễ phép, tôn kính thầy.
Trong một bức thư gửi về cho thầy Tôn Thân từ năm 1995, GS Châu vẫn khiêm tốn viết: “Em hay nhớ lại những giờ học của thầy. Có điều kiện học thêm và tiếp xúc với các nhà toán học lớn, em càng thấm thía những giờ học của thầy thật quý báu... Trong những giờ học của thầy, học sinh đã tìm được cái quan trọng, quý giá nhất là vẻ đẹp của Toán học…”.
Năm 2010, GS. Châu giành giải thưởng Fields danh giá. Trong diễn văn đọc tại Mỹ Đình, GS Châu đã nhắc tới thầy Tôn Thân đầu tiên và tri ân thầy đã góp phần đào tạo anh về môn Toán.
“Tôi thực sự xúc động vì tôi chỉ là một thầy giáo cũ, dạy Châu một giai đoạn rất ngắn trong cuộc đời. Vậy mà Châu vẫn luôn nhớ đến tôi!”, thầy Thân tâm sự.
Lần khác, qua internet, biết đến một chương trình có tên “Người thầy của tôi” có mời các học sinh chuyên Toán, trường THCS Trưng Vương từ khóa 1 đến khóa 7 tới dự, GS. Ngô Bảo Châu đang ở Mỹ đã gửi một lá thư đến chỉ cách giờ diễn ra chương trình ít phút. Trong lá thư, GS. Châu tâm sự một trong những may mắn lớn nhất của mình là được làm học sinh khóa cuối cùng của thầy Tôn Thân.
 |
| Vợ chồng thầy Tôn Thân - cô Trang (5, 6 từ trái sang, hàng đứng) trong dịp kỷ niệm 45 năm lớp 7K Trưng Vương - Ảnh: NVCC |
Cô Vũ Thị Trang, người bạn đời của NGND Tôn Thân cũng là giáo viên tại trường THCS Trưng Vương. Tuy không được trực tiếp học cô nhưng các học trò của thầy Thân vẫn luôn coi cô Trang như cô giáo của mình, còn gọi cô là “cô Phó chủ nhiệm”.
Năm 2014, hai thầy cô đang ở TP.HCM thì cô Trang bị tai nạn, rơi vào tình trạng hôn mê. Những ngày cô nằm bệnh viện là từng đó ngày học trò của thầy Thân, rất nhiều GS, TS, Tổng giám đốc các công ty… chia nhau túc trực, trông nom, thăm hỏi cô như mẹ ruột của mình.
Học trò đến nhiều và đông đến nỗi các bệnh nhân cùng khoa tưởng cô là người nổi tiếng. Bệnh viện hết loại thuốc đặc biệt trị bệnh cho cô Trang, các học trò lại chia nhau "lục tung" khắp thành phố, sau đó gom được 10 ống thuốc đưa về. Một bác sĩ tại bệnh viện, là "học trò của học trò" thầy Thân, cảm động khi chứng kiến tình cảm thầy trò ấy mà cũng xin hết lòng góp sức chữa trị cho cô giáo Trang. 9 ngày sau, cô Trang đã được xuất viện và dần bình phục trong tình cảm dạt dào của các học trò dành cho thầy cô.
Gần 50 năm đã qua, cả thầy Tôn Thân và học trò chuyên Toán những khóa đầu tiên đều đã bước vào tuổi “lão”. Đầu hai thứ tóc nhưng tình cảm thầy trò chưa bao giờ phai nhạt. Mới đây, trong buổi hội ngộ với các lứa học trò chuyên Toán, thầy Thân xúc động chia sẻ: “Thời gian chỉ có thể thổi tắt những tình yêu nhỏ nhưng lại làm bùng lên những tình yêu lớn. Giữa thầy trò chúng ta là những tình yêu lớn đó”.