Hỏi: Em và bạn trai yêu nhau được 3 năm. Nhưng nửa năm gần đây, em thấy quan điểm sống của cả hai mâu thuẫn và không hạnh phúc. Em nói lời chia tay với người yêu. Sau một thời gian níu kéo không thành, người yêu em bắt đầu gửi những ảnh, clip thân mật của cả hai khi yêu nhau và dọa nếu không kết hôn thì anh ấy sẽ tung ảnh và clip lên mạng rồi gửi ảnh, clip về tận nhà em để gia đình em xấu mặt. Thưa luật sư, hành vi của anh ấy có bị truy cứu trách nhiệm hình sự không? Hồng Phương (Bến Tre)
Trả lời: Giải đáp thắc mắc này, Luật sư Trần Thị Hà - Công ty luật An Ninh, cho biết:
Nguyên tắc cơ bản của chế độ hôn nhân và gia đình là hôn nhân tự nguyện, tiến bộ. Luật Hôn nhân và Gia đình nghiêm cấm hành vi cưỡng ép kết hôn - việc đe dọa, uy hiếp tinh thần, hành hạ, ngược đãi, yêu sách của cải hoặc hành vi khác để buộc người khác phải kết hôn trái với ý muốn của họ.
Cưỡng ép kết hôn bằng cách dọa tung clip “nóng” lên mạng được xác định là hành vi vi phạm pháp luật. Tùy theo tính chất, mức độ vi phạm sẽ bị xử lý tương ứng bằng xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
Bạn có nói là người yêu bạn đe dọa nếu không kết hôn thì sẽ tung ảnh và clip lên mạng. Do đó, người yêu bạn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội cưỡng ép kết hôn theo Điều 181 Bộ luật Hình sự (BLHS) nếu hành vi thỏa mãn các yếu tố cấu thành tội phạm này. Theo đó: “Người nào cưỡng ép người khác kết hôn trái với sự tự nguyện của họ... bằng cách hành hạ, ngược đãi, uy hiếp tinh thần, yêu sách của cải hoặc bằng các thủ đoạn khác đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 03 năm”. Căn cứ vào quy định này, bạn cần chú ý một trong những dấu hiệu để thỏa mãn cấu thành tội phạm này là người yêu bạn đã bị xử lý vi phạm hành chính theo khoản 1 Điều 55 Nghị định 167/2013/NĐ-CP.
Trong trường hợp không thể truy cứu về tội phạm quy định tại Điều 181 BLHS, người yêu bạn có thể bị truy cứu Tội làm nhục người khác quy định tại Điều 155 BLHS, tuy nhiên mức độ của hành vi mà người yêu bạn gây ra phải xúc phạm, gây ảnh hưởng xấu ở một mức độ nhất định đến nhân phẩm, danh dự của bạn thì mới bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội này. Hoặc có thể truy cứu hành vi của người yêu bạn theo Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy theo Điều 326 BLHS nếu hành vi đó là làm ra, sao chép, lưu hành, vận chuyển, mua bán, tang trữ, truyền bá nhằm phổ biến sách, báo, tranh, ảnh, phim, nhạc hoặc những vật phẩm khác có nội dung khiêu dâm đồi trụy.
Như vậy, tùy theo biểu hiện, tính chất, mục đích của hành vi mà người yêu bạn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự căn cứ vào các quy định của điều luật đã nêu ở trên.