Chính sách được xây từ cuộc sống
Trước đây, gia đình ông Hà Xao Xuyến, 62 tuổi, dân tộc Mường ở thôn Nhội, xã Long Cốc, huyện Tân Sơn (Phú Thọ), thuộc hộ nghèo, lại có tới 5 con nhỏ nheo nhóc. Gia đình ông ở vùng đất thường xuyên đối mặt với mưa lũ nên dù chăm chỉ cấy hái, thậm chí tận dụng thêm khe suối chân núi để dặm thêm lúa nhưng một năm cũng chỉ đủ ăn 9 tháng, 3 tháng còn lại đói nhiều, no ít vì phụ thuộc vào việc lên rừng tìm bương tre đi bán.
Những năm trước, Tổ tiết kiệm và vay vốn, các Hội, đoàn thể tại địa phương cũng nhiều lần đến nhà vận động vay vốn NHCSXH phát triển kinh tế nhưng vợ ông e ngại bởi lo rau cháo qua ngày đã khó, vay vốn làm ăn thuận thì chẳng nói, không thuận lấy gì trả nợ ngân hàng nên không dám vay. Mãi đến năm 2010, khi con cái đã dần trưởng thành, ông mới quyết tâm vay vốn hộ nghèo 30 triệu đồng mua cặp trâu sinh sản.
5 năm sau, ông bán bớt trâu trả nợ ngân hàng, thậm chí còn xây được cho vợ con mình căn nhà nhỏ nhưng kiên cố vững chắc để che mưa nắng, bước ra khỏi cái nghèo đã vây bám quá nửa đời người. Năm 2015, ông vay thêm 30 triệu đồng vốn hộ gia đình sản xuất, kinh doanh tại vùng khó khăn nuôi thêm trâu, trồng gần 1ha chè. Mới đây, ông đầu tư 30 hộp ong nuôi và đã thu lần đầu được 40 lít mật. Cùng với đó là gần 1ha chè đã đưa vào khai thác với sản lượng khoảng 8 tấn/năm và 4 con trâu trong chuồng.
Một trường hợp khác, Hợp tác xã chè sạch Long Cốc, xã Long Cốc, huyện Tân Sơn được quản lý bởi vợ chồng chị Phạm Thị Hạnh và anh Hà Văn Thắm với sản phẩm nổi tiếng trong tỉnh Phú Thọ, có mặt trong hệ thống siêu thị Phú Cường, Vinmart. Ít ai ngờ rằng nền tảng HTX hôm nay lại được vun đúc và chắp cánh từ vốn vay chính sách.
Vợ chồng chị Phạm Thị Hạnh và anh Hà Văn Thắm tâm sự, cả cuộc đời anh chị được nâng đỡ bởi nguồn vốn tín dụng chính sách. Từ món vay chương trình hộ nghèo đầu tiên 3 triệu đồng, rồi 5 triệu đồng để mở rộng chăn nuôi lợn, rồi trâu chỉ mong hai chữ “đủ ăn” đến vay vốn cho 2 con đi học cao đẳng. Năm 2012, đánh dấu bước chuyển mới trong cuộc sống gia đình chị với việc vay vốn hộ nghèo đầu tư vườn chè theo tiêu chuẩn GAP, 3 năm sau chị đã có một nền tảng kinh tế vững chãi khi 2,5ha chè đã chính thức được khai thác.
Với kinh nghiệm sao sấy chè, chị đã mạnh dạn cùng chị em trong thôn thành lập Tổ hợp tác sản xuất chè sạch theo tiêu chuẩn VietGap. Năm 2019, để đăng ký thương hiệu chè sạch Long Cốc chị đã chuyển đổi mô hình lên HTX. Đồng thời vay 50 triệu đồng nâng cao công suất và chất lượng sao chế với việc mua máy quay, cối và bếp hút. Hiện HTX đang bao tiêu sản phẩm cho 24/40ha chè của 12 thành viên để sản xuất chè giá trị cao từ 250 nghìn đồng đến 1,8 triệu đồng/kg tạo ra việc làm thường xuyên cho 20 lao động với mức lương 4 - 5 triệu đồng. Tác động lan tỏa của HTX còn xa hơn nữa khi chị cùng các thành viên của tổ, trồng chè hữu cơ và đặt kế hoạch kết nạp thêm 40 hộ viên, nâng diện tích chè lên 80ha, HTX cũng đang hoàn thành dự án nhà máy chè có chất lượng cao trong nước và xuất khẩu sang Nga.
Cần nguồn lực đủ mạnh để tối ưu hóa chính sách
Theo NHCSXH, những thành quả tín dụng giảm nghèo sẽ tiếp tục lan tỏa trong thời gian tới khi hiện vẫn còn 6,6 triệu người nghèo và đối tượng chính sách đang còn dư nợ với tổng dư nợ các chương trình tín dụng chính sách đến 31/8/2019 đạt 199.823 tỷ đồng, tăng 57.295 tỷ đồng ( 40,2%) so với 31/12/2015. Trong đó dư nợ tại vùng DTTS và miền núi đạt 104.474 tỷ đồng, chiếm 52,6% tổng dư nợ với hơn 3,2 triệu khách hàng còn dư nợ. Dư nợ cho vay đối với hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo đạt 110.943 tỷ đồng, chiếm 55,9% tổng dư nợ, với hơn 3 triệu hộ còn dư nợ. Về cơ bản hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ đồng bào DTTS đã được thụ hưởng tín dụng chính sách xã hội, trong đó có hộ vay vốn từ 2 đến 3 chương trình tín dụng chính sách...
Tuy nhiên, để thực hiện tốt hơn nữa chương trình tín dụng chính sách, NHCSXH mong muốn các địa phương cùng MTTQ và các tổ chức Hội, đoàn thể tiếp tục triển khai có hiệu quả hơn nữa Chỉ thị số 40-CT/TW của Ban Bí thư và Quyết định 401/QĐ-TTg ngày 14/3/2016 của Thủ tướng Chính phủ. NHCSXH đề nghị các Bộ ngành cân đối, bố trí đủ nguồn lực để thực hiện các chương trình tín dụng chính sách. Trong đó bố trí vốn từ ngân sách Nhà nước theo kế hoạch đầu tư trung hạn giai đoạn 2016 - 2020 đã phê duyệt cho NHCSXH.
Cùng với nhiều địa phương, NHCSXH kiến nghị Chính phủ các Bộ ngành khi xây dựng, ban hành cơ chế, chính sách có liên quan đến tín dụng chính sách xã hội phải đồng thời tính toán bố trí đủ nguồn lực, đảm bảo tính hiệu lực và hiệu quả của chương trình. Đồng thời, báo cáo Trunng ương cho phép tăng hạn mức phát hành trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh cho NHCSXH phù hợp với tỷ lệ tăng trưởng được Thủ tướng Chính phủ giao, nhằm đáp ứng nguồn lực thực hiện chương trình tín dụng chính sách có thời hạn cho vay dài.
NHCSXH cũng đề xuất Chính phủ kiến nghị Quốc hội bố trí, quy định một nguồn vốn riêng trích từ nguồn ngân sách Trung ương cho Đề án tổng thể đầu tư phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi, vùng có điều kiện đặc biệt khó khăn, trong đó có khoản mục dành riêng quy định về nguồn vốn tín dụng chính sách đối với đồng bào DTTS. Các chính sách đối với hộ nghèo, hộ đồng bào DTTS và các đối tượng chính sách khác theo hướng tách bạch đối tượng thụ hưởng, giảm cho không đến cá nhân và tăng mức đầu tư, hỗ trợ qua tín dụng; điều chỉnh đối tượng, mức vay, lãi suất, thời hạn cho vay phù hợp với yêu cầu thực tiễn...