Nhà thờ đổ Hải Lý: Điểm "check-in" hấp dẫn đông đảo du khách
Nhà thờ đổ Hải Lý (xã Hải Tiến, Ninh Bình)
Nằm trơ trọi giữa muôn trùng sóng vỗ, Nhà thờ đổ Hải Lý (xã Hải Tiến, Ninh Bình) là phế tích mang vẻ đẹp kiến trúc Gothic cổ kính. Từ một công trình tôn giáo sầm uất, nơi đây giờ trở thành điểm "check-in" hấp dẫn của miền Bắc.
Giáo xứ Xương Điền (thành lập năm 1797) là cái nôi đức tin của người dân vùng biển. Đến năm 1877, xứ Xương Điền lập thêm và xây dựng nhà thờ giáo họ Trái Tim Chúa lần thứ nhất (quy mô 14mx7m, mái bổi). Do ảnh hưởng bởi tình trạng bị lấn biển và bị bão tàn phá, nhà thờ phải lùi sâu vào trong và xây dựng lần 2 (1917-1927), lần thứ 3 (1998-2003).
Nhà thờ giáo họ Trái Tim Chúa được xây dựng tái thiết lần thứ 2 bắt đầu vào năm 1917. Lùi sâu vào phía trong khoảng 3.000m so với vị trí cũ với bản thiết kế của một kiến trúc sư người Pháp. Công trình được hoàn thành vào năm 1927 trên khuôn viên rộng 9.330m2, có chiều dài 47m, rộng 15m, tháp chuông cao 27m, vòm thánh giá cao 15m với kiến trúc cửa vòm, nhiều hoa văn trang trí tỉ mỉ mang phong cách châu Âu.
Chứng tích Nhà thờ đổ trên bãi biển Văn Lý (nay thuộc xã Hải Tiến, tỉnh Ninh Bình) là dấu tích còn lại của nhà thờ được tái thiết, xây dựng lần thứ 2. Sau bão số 7 năm 2005, nơi đây còn trơ lại tháp chuông, nền và một phần tường phía bắc của ngôi nhà thờ, trong tình trạng có thể sụp đổ bất cứ lúc nào.
Chứng tích này bị bỏ hoang từ năm 1996 và từ đó được người dân quen gọi là Nhà thờ đổ. Dẫu vậy, giá trị kiến trúc vẫn hiện rõ với phong cách Gothic châu Âu cổ điển: các mái vòm cao, cửa sổ hoa hồng và đường nét chạm khắc tinh xảo.
Nền móng sâu và kết cấu vững giúp công trình trụ vững trước sóng gió. Sự tương phản giữa nét châu Âu cổ kính và làng chài Việt Nam tạo nên một khung cảnh độc nhất vô nhị.
Do địa hình phức tạp và xói lở kéo dài, công tác bảo tồn gặp nhiều trở ngại. Hiện công trình được nhìn nhận như một phế tích lịch sử. Chính quyền địa phương và cộng đồng tập trung ngăn chặn tác động con người, đồng thời chấp nhận để thiên nhiên tiếp tục “khắc họa” dấu ấn thời gian lên di tích.
Kể từ khi được biết đến rộng rãi qua các bức ảnh nghệ thuật, Nhà thờ đổ Hải Lý nhanh chóng trở thành một điểm đến du lịch. Vẻ đẹp trầm mặc, lãng mạn của phế tích đã biến nơi đây thành "phim trường" lý tưởng cho các bộ ảnh cưới và ảnh kỷ yếu.
Nhà thờ thu hút khách du lịch đông nhất vào các dịp lễ tết như Tết Nguyên đán, 30/4 - 1/5 và đặc biệt là suốt mùa hè (từ tháng 5 đến tháng 8), khi nhu cầu tắm biển và nghỉ dưỡng tăng cao.
Sự xuất hiện của du khách đã thúc đẩy phát triển du lịch và dịch vụ địa phương. Các hoạt động kinh doanh nhà hàng, quán nước, và cho thuê dịch vụ chụp ảnh xung quanh khu vực nhà thờ mọc lên, tạo thêm thu nhập cho người dân.
Bãi biển nơi đây, dù không quá sầm uất, vẫn là nơi lý tưởng để du khách tắm biển, thư giãn và hóng gió. Bầu không khí yên bình, hòa lẫn tiếng sóng và tiếng chuông vọng từ các nhà thờ lân cận mang đến trải nghiệm khó quên.
Du khách có cơ hội giao lưu và mua hải sản tươi sống trực tiếp từ những ngư dân vừa cập bến. Đây là trải nghiệm chân thực, giúp du khách hiểu hơn về đời sống lao động của người dân làng chài.
Nhà thờ đổ đã góp phần thay đổi đáng kể đời sống kinh tế của người dân địa phương. Từ việc chỉ trông chờ vào nghề biển, nhiều hộ gia đình đã chuyển sang làm dịch vụ du lịch, cải thiện thu nhập và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Trong định hướng phát triển tương lai, Nhà thờ đổ Hải Lý được kỳ vọng sẽ trở thành một điểm đến du lịch bền vững, kết hợp bảo tồn di tích với phát triển du lịch sinh thái và văn hóa tôn giáo, gắn liền với câu chuyện về sự thích ứng với biến đổi khí hậu.
