Tại Hà Nội và nhiều tỉnh lân cận như Hà Nam, Hòa Bình…, những quả bưởi vàng ươm mang tên gọi bưởi Diễn đang được bán đại trà khắp mọi nơi, từ chợ dân sinh, vỉa hè đến shop online với mức giá từ 30.000 đến 70.000 đồng/quả. Lời quảng cáo bán hàng cũng khá hấp dẫn và thuyết phục. Với những người bán hàng rong, bạn sẽ được nghe mời chào: “Đây là bưởi Diễn của nhà trồng, của hàng xóm…, bưởi lâu năm, ngọt lắm, không tin chị ăn thử đi!”. Còn với những người bán hàng online, nếu để ý một chút, sẽ thấy sự giống nhau giữa những lời mời chào: “Em có người nhà trồng bưởi Diễn lâu năm….”. Còn tại các siêu thị lớn, quầy bán bưởi cũng chỉ niêm yết chung chung: Bưởi Diễn, xuất xứ Hà Nội…
Chính sự không rõ ràng về tên gọi như vậy đã gây hiểu lầm cho không ít người tiêu dùng. Chị Dương Liễu, một người con của vùng bưởi Diễn “xịn”, đang sống tại Phú Diễn (Hà Nội), cho biết: Các loại bưởi Diễn hiện nay có nhiều nguồn gốc xuất xứ khác nhau. Thực chất, các loại bưởi đang được bán nhiều trên thị trường là những cây bưởi lấy giống của bưởi Diễn nhưng được trồng ở các vùng lân cận như Hưng Yên, Bắc Giang, Hòa Bình… Nếu gọi tên chính xác thì sẽ là bưởi Diễn Hòa Bình, bưởi Diễn Hưng Yên… Còn ở vùng trồng bưởi Diễn chính hiệu, số lượng cây bưởi không nhiều, cung không đủ cầu. Lượng quả cũng chỉ đủ cung cấp cho nhu cầu sử dụng và biếu tặng của con em trong làng và người thân quen. Tất nhiên, các vườn bưởi đều được đặt hàng từ trước Tết vài ba tháng, giá bán tại vườn đã cao hơn nhiều giá bán lẻ của các quả bưởi cũng có tên gọi là bưởi Diễn trên thị trường.
Sự khác biệt về chất lượng
Nếu từng thưởng thức bưởi Diễn chính hiệu, bạn sẽ ấn tượng ngay với mùi thơm và vị ngọt dù thanh nhưng rất đậm đà của loại quả đặc sản này. Với những loại bưởi Diễn đang bán trên thị trường, cũng có vị ngọt nhưng một số giống bưởi có vị ngọt the, đắng, múi không dóc vỏ, khi bóc dễ bị nát, chảy nước… Theo ông Trần Văn Hoan, một chuyên gia nông nghiệp, vùng Đức Diễn, Phú Diễn, có điều kiện đất đai và thổ nhưỡng đặc biệt, các cây bưởi ở đây hầu hết là bưởi trồng lâu năm nên giống bưởi có vị thơm ngọt đặc biệt. Bưởi giống Diễn trồng ở các vùng khác, nếu để khoảng 20 - 30 năm cũng cho vị ngọt đậm nhưng chỉ đạt 8/10 so với bưởi Diễn. Còn với các cây bưởi lai, bưởi trồng ít năm tuổi, trái bưởi sẽ không ngọt đậm, thậm chí còn có vị đắng nhẹ.
* Quan sát theo dấu hiệu bên ngoài:
- Bưởi Diễn: quả bưởi có kích thước nhỏ hơn, khoảng bằng 3 nắm tay, quả bưởi dù nhỏ nhưng có hình dáng tròn đều, khi cầm lên cảm thấy rất nặng tay. Tiếp theo, nên quan sát cuống và màu sắc của quả, bưởi Diễn có cuống nhỏ, lớp vỏ bên ngoài mầu vàng sậm, nhìn không bóng bẩy, đẹp mã. Đặc biệt, với những quả bưởi Diễn “xịn”, khi cầm lên có thể ngửi thất một mùi hương thơm nhẹ nhàng của lớp vỏ bưởi, rất dễ chịu.
- Bưởi giống Diễn trồng tại các vùng khác: quả bưởi thường có kích thước to gấp rưỡi quả bưởi Diễn, nhưng khi cầm thì cảm giác trọng lượng nhẹ hơn. Bưởi ngọt trồng tại các vùng khác có màu vàng rất bắt mắt, vỏ quả vàng tươi hơn.
- Bưởi Diễn: có lớp vỏ và cùi rất mỏng, nếu để lâu có thể bổ được như kiểu bổ cam. Khi bổ ra, múi bưởi ráo, dễ dàng tách ra khỏi lớp vỏ bên ngoài, tép bưởi vàng, mọng nước, hạt nhỏ và săn lại. Đặc trưng của bưởi Diễn là vị ngọt hậu, không the đắng, mùi thơm thanh nhẹ. Dù để lâu, quả bưởi Diễn cũng vẫn rất mọng nước.
- Bưởi ngọt vùng khác: Có lớp cùi dày, múi bưởi thường bị khô hoặc nát, không ráo tay, khi bóc dễ bị dập và chảy nước. Hạt bưởi cũng to và nhiều hơn. Những quả bưởi này cũng có vị ngọt nhưng không thanh mát như bưởi Diễn, dù ngọt nhưng vẫn có vị hơi đắng khi ăn.
* Giá cả:
Các loại bưởi ngọt bán trên thị trường có giá từ 30.000 - 65.000 đồng, tùy theo trọng lượng quả. Với bưởi Diễn trồng trên đất Diễn, vào dịp Tết, thường có giá từ 80.000 – 120.000 đồng/quả. Tuy nhiên, nhiều tiểu thương vẫn bán giá bưởi ngọt theo giá bưởi Diễn để người mua tin tưởng đó là bưởi Diễn “xịn”. Vì vậy, nếu định mua bưởi Diễn chính hiệu để biếu, tặng, sử dụng trong dịp Tết, chị em nên mua tại nơi tin cậy và cần dựa theo các đặc điểm riêng về kích thước, màu sắc, hương vị thực tế của quả để quyết định.