Như mọi năm, năm nay trước thềm lễ công bố Giải Nobel văn chương, báo chí khắp thế giới lại “xướng” tên một loạt các tác giả nổi tiếng mà phần lớn đều là ứng cử viên sáng giá của các mùa giải Nobel năm trước. Các trang cá cược uy tín được nhiều người tham gia và theo dõi cũng trở nên sôi động khi ngày công bố giải đã gần kề.
Năm nay trên trang Labrokes, nhà văn người Kenya, Ngũgĩ wa Thiong’o, được đặt cược cao nhất. Ông là giáo sư, nhà văn kiêm nhà soạn kịch, sáng tác bằng tiếng Anh và tiếng Gikuyu (ngôn ngữ của tộc người chiếm 22% dân số Kenya). Bước sang tuổi 79, gia tài sáng tạo của ông gồm bảy cuốn tiểu thuyết, bốn cuốn tự truyện, bốn vở kịch cùng nhiều tiểu luận và tập truyện ngắn.
Các tác phẩm của ông phản ánh xung đột giữa cá nhân và cộng đồng, “khắc họa” đất nước Kenya qua từng thời kỳ, từ kỷ nguyên thuộc địa tới một đất nước Kenya ngày nay với các vấn đề nhức nhối như sự bóc lột và nạn tham nhũng trong dòng chảy của sự phát triển kinh tế.
Nhà văn người Kenya, Ngũgĩ wa Thiong’o
Các tiểu thuyết tiêu biểu của ông gồm Đừng khóc, nghe con, Giữa dòng sông, Một hạt lúa mỳ, Những cánh hoa máu. Nhiều năm nay ông là đại diện sáng giá của châu Phi trong danh sách các tác giả được đề cử cho Giải Nobel văn chương.
Ứng cử viên được đặt cược cao thứ hai không ai khác chính là nhà văn người Nhật Bản Haruki Murakami, tác giả của các tiểu thuyết được dịch ra 50 thứ tiếng và rất quen thuộc với bạn đọc Việt Nam như Rừng Nauy, Kafka bên bờ biển, 1Q84. Năm nào các fan hâm mộ của tác giả này cũng được một phen hồi hộp để rồi lại thất vọng bởi ông luôn được đặt cược rất cao nhưng hết lần này đến lần khác ông vẫn chưa chạm vào niềm vinh dự mang tên Nobel.
Sau những tác phẩm gây sốt, đầu năm 2017 Haruki Murakami cho ra đời thiên tiểu thuyết mang tên Killing the Commendatore (Giết người chỉ huy). Mặc dù được quảng bá trên nhiều phương tiện truyền thông, tác phẩm được thai nghén trong bốn năm này khi ra đời lại không gây được tiếng vang như kỳ vọng của báo chí. Thậm chí, trên tờ Thời báo Nhật Bản, tác giả Daniel Morales đã bình luận “Haruki Murakami đã đánh mất sự lôi cuốn của mình.”
Liệu với tác phẩm mới trầm lắng hơn, nhà văn Nhật Bản này có được lựa chọn cho Giải Nobel văn chương năm nay hay không?
Có thể thấy trong thập kỷ này tỉ lệ nữ được ghi nhận bằng Giải Nobel Văn chương đã cao hơn hẳn những giai đoạn trước. Từ năm 2013 đến năm 2016 đã có hai nữ tác giả được trao giải thưởng này. Đó là nữ nhà văn người Canada Alice Munro và nhà văn người Belarus Svetlana Alexievich.
Năm nay những người quan tâm đến cân bằng giới ở giải Nobel có thể đặt kỳ vọng vào một ứng cử viên sáng giá. Đó là nữ nhà văn người Canada Margaret Atwood. Bà cũng là cái tên quen thuộc được nhắc đến vào mỗi mùa giải Nobel.
Nếu như Haruki Murakami không gây sốt với thiên tiểu thuyết mới của mình, thì Margaret Atwood đang được nhắc tới nhiều khi tiểu thuyết Handmaid’s Tale (Chuyện của người Tùy nữ) được chuyển thể thành phim truyền hình gây tiếng vang lớn.
Nếu Margaret Atwood được trao giải Nobel văn chương năm nay thì bản thân giải thưởng này sẽ tạo kỷ lục về tần suất các tác giả nữ được vinh danh với giải thưởng này. Như vậy, các tác phẩm lớn của nữ tác giả 77 tuổi này như Handmaid’s Tale, The Blind Assassin (Tay Sát Thủ Mù), Cat’s Eyes (Mắt Mèo)… sẽ được dịch ra nhiều thứ tiếng hơn nữa và được tìm đọc trên khắp thế giới.
Các nhà quan sát và độc giả quan tâm đến Giải Nobel Văn chương trong khi có kỳ vọng và dự đoán của riêng mình nhưng sẽ không bất ngờ nếu chủ nhân của Giải Nobel văn chương 2017 không phải là ai trong ba nhân vật kể trên. Còn nhớ năm ngoái giải thưởng này đã được trao cho Bob Dylan, tác giả sáng tác ca khúc người Mỹ và là người không thuộc tốp những người được đặt cược cao nhất, cũng chẳng phải là nhân vật nằm trong dự đoán của nhiều nhà quan sát. Các tác giả văn xuôi Ngũgĩ wa Thiong’o, Murakami, Margaret, Jon Fosse, Joyce Carol Oates, Colm Toibin, Phillip Roth, Amos Oz hay các nhà thơ Ko Un, Adunis, và các kịch tác gia như Péter Nádas, Don DeLilo… cho đến thời điểm này đều có cơ hội như nhau với giải Nobel văn chương.
Giải thưởng danh giá này sẽ được công bố vào hôm nay 5/10.