Nổi hạch sau tiêm vaccine Covid-19 có nguy hiểm không, bao lâu hạch biến mất?

Ths. BS. Trịnh Thế Cường - Khoa Hóa trị liệu Bệnh viện E, cho biết, một số bệnh nhân có phản ứng nổi hạch sau tiêm, chỉ khoảng 6 tuần là hạch sẽ trở về trạng thái bình thường.

Hạch sẽ xuất hiện ở nách, dưới cánh tay, vùng bẹn là phản ứng phụ thông thường sau khi tiêm vaccine, không gây nguy hiểm đến tính mạng nên người tiêm hoàn toàn không cần quá lo lắng. 

1. Nguyên nhân gây hiện tượng nổi hạch sau tiêm vaccine

Theo số liệu thu thập từ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ CDC, việc nổi hạch sau tiêm vaccine là triệu chứng ít phổ biến, chỉ có 0,3% số người tiêm vắc xin Pfizer và 1,1% người tiêm vắc xin Moderna có biểu hiện nổi hạch. 

Xác định nguyên nhân được cho là ở đối tượng người lớn sau khi tiêm một số vắc xin phòng bệnh do virus gây ra như HPV 18 hay virus cúm H1h1 hoặc vaccine ngừa Covid-19 tăng miễn dịch cao hơn vắc xin thông thường thì những loại vắc xin này có tỉ lệ sưng hạch, nổi hạch cao hơn. 

Các bác sĩ tại bệnh viện Đa khoa Massachusetts (Mỹ) đã  đưa ra phương án kiểm tra sưng hạch bạch huyết dựa trên 3 nguyên tắc:

- Thứ nhất là khuyến khích tiêm vắc xin ngừa Covid-19 bất cứ lúc nào để sớm sinh kháng thể

- Thứ hai là chụp ảnh phần bị sưng kịp thời bằng X-quang, siêu âm hoặc cộng hưởng từ để chắc chắn không nhầm lẫn với bệnh khác. 

- Thứ ba là không cần sinh thiết các hạch bạch huyết bị sưng lên do vừa tiêm chủng xong.

Tiến sĩ Constance D. Lehman, Trưởng khoa Phân tích Nhũ ảnh tại Bệnh viện Đa khoa Massachusetts và các đồng nghiệp cho biết, không cần sinh thiết đối với các hạch bạch huyết bị sưng sau khi vừa tiêm vaccine, trừ khi sưng hạch kéo dài hoặc bệnh nhân có các vấn đề sức khỏe khác.

2. Cần làm gì khi phát hiện nổi hạch sau tiêm vaccine? 

Thời gian nổi hạch sau tiêm vaccine ngừa Covid-19 thường từ 2-4 ngày và hạch tồn tại trên cơ thể trung bình từ 5-12 ngày tùy theo số lượng mũi tiêm và loại vaccine tiêm. 

Việc nổi hạch sau tiêm có thể gây lo lắng cho nhiều người, thậm chí gây nhầm lẫn cho các bác sĩ điều trị khi chẩn đoán bệnh là biểu hiện của viêm, nhiễm trùng và bệnh ác tính như hạch di căn hoặc ung thư hạch. 

Đối với người sau tiêm chủng cần thăm khám tại cơ sở y tế, đồng thời cần ghi chép lịch sử tiêm chủng như: loại vaccine, vị trí, thời gian tiêm để đối chiếu với dữ liệu của bệnh viện nơi tiêm.

- Người tiêm vaccine luôn giữ bình tĩnh vì triệu chứng nổi hạch sau tiêm vaccine là hạch phản ứng lại với thuốc, trấn an bệnh nhân, tránh sinh thiết không cần thiết. Nên theo dõi bằng siêu âm sau 4-6 tuần.

- Đối với bệnh nhân ung thư, nên tiêm vaccine ở bên đối diện với tổn thương, ví dụ ung thư vú phải nên tiêm vaccine vào bắp tay trái

3. Nổi hạch sau tiêm vaccine COVID-19 bao lâu thì hết?

Theo báo cáo của CDC Mỹ, khi thấy hạch nổi ở vị trí nách, thượng đòn, phía cổ cùng bên với vị trí tiêm thì đó mới là hạch do vaccine Covid-19. Hạch có đặc điểm mềm, di động và có thể đau.

Hình ảnh siêu âm của 24 bệnh nhân nổi hạch sau tiêm vaccine COVID-19, tổng cộng phát hiện 68 hạch, hạch nách 13 (54,2%) bệnh nhân, hạch thượng đòn 11 (45,2%) bệnh nhân. Hình dáng hạch chủ yếu là hình bầu dục (75%), hình tròn 25%.

Như vậy, nổi hạch hay sưng hạch bạch huyết sau tiêm vaccine Covid-19 đều có thể có đặc điểm nghi ngờ hạch bất thường liên quan đến kích thước, hình dạng, cấu trúc vỏ - rốn hạch, tưới máu và hình ảnh đàn hồi của hạch bạch huyết. Vì vậy, người bệnh không nên quá lo lắng khi bác sĩ mô tả siêu âm hạch bất thường.

4. Tại sao một số người gặp phản ứng phụ khi tiêm vaccine phòng Covid-19?

Sau khi cơ thể được tiêm vaccine, hệ thống miễn dịch tự động kích hoạt khi phát hiện ra kẻ xâm nhập từ bên ngoài (vắc xin Covid-19), các tế bào bạch cầu lập tức tràn đến bịt chặt vị trí tiêm và gây ra triệu chứng như ớn lạnh, đau nhức, mệt mỏi. 

Những phản ứng miễn dịch này có xu hướng suy yếu theo tuổi tác, đây là lý do mà người trẻ tuổi thường gặp tác dụng phụ thường xuyên hơn người lớn tuổi. 

Trên thực thế, mỗi cá thể phản ứng lại vaccine bằng những biểu hiện khác nhau, trong đó có nổi hạch hoặc sưng hạch bạch huyết ở vùng bẹn hay dưới cánh tay. 

Đối với phụ nữ sẽ được khuyến khích chụp X-quang tuyến vú trước khi tiêm phòng để tránh nhầm lần với nốt sưng do ưng thư vú.