Sáng 23/10, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Bộ luật Lao động (sửa đổi). Mở rộng khung giờ làm thêm là một trong những nội dung quan trọng, nhận được nhiều ý kiến trái chiều từ phía đại biểu, và cho đến hiện tại vẫn tiếp tục được nhiều ĐBQH phân tích, mổ xẻ về việc nên làm thêm giờ hay không.
Đại biểu Vũ Tiến Lộc (Thái Bình) – Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam VCCI, trong nhiều diễn đàn trước đó, và đến hôm nay 23/10 tại nghị trường Quốc hội, vẫn giữ vững quan điểm việc mở rộng khung làm thêm giờ tối đa là hoàn toàn phù hợp.
Theo ông, làm thêm giờ là việc cực chẳng đã của doanh nghiệp, nhưng cũng là nhu cầu tự nguyện của NLĐ. Dẫn khảo sát mới đây của ILO khi 99% hợp đồng ngoài giờ của nước ta là có sự thỏa thuận tự nguyện của hai bên, đồng thời 70% doanh nghiệp đánh giá không tuân thủ giới hạn 300h một năm, ông Lộc nhấn mạnh về sự cấp thiết của việc phải tăng giờ làm thêm.
“Điều này phản ánh thực tiễn việc tăng giờ làm thêm hơn 300 giờ là nhu cầu của cuộc sống, phù hợp với lợi ích của cả NLĐ và người sử dụng LĐ. Chính những lý do này, Chính phủ đề xuất mở rộng thêm khung giờ làm thêm là phù hợp” – ông nói.
Chưa hết, ông Vũ Tiến Lộc còn khẳng định, các DN trong lĩnh vực sản xuất, nông sản, dệt may, da giày… là động lực tăng trưởng chính trong quá trình công nghiệp hóa. “Có nhiều vị được vinh danh là anh hùng lao động, doanh nhân tiêu biểu thời kỳ đổi mới. Phát triển những ngành này mang lại lợi ích vô cùng to lớn, đừng để lợi ích này vượt lợi ích khi thể chế “bó tay, bó chân” doanh nghiệp” – đại biểu Lộc nhìn nhận.
Trước những ý kiến trên, đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm (TP.HCM) nhanh chóng giơ biển tranh luận. Bà thể hiện sự bất đồng quan điểm và cho rằng cần trao đổi tranh luận lại với ĐB Lộc khi ĐB này cho rằng việc tăng giờ làm thêm lên 400h một năm là hợp lý, nhân văn và tự nguyện.
“Không biết đại biểu Lộc lấy từ đâu để nói rằng điều này là nhân văn và tự nguyện, đặc biệt tôi quan tâm đến nhân văn và tự nguyện, là trên cơ sở nào? Nghe từ đâu? Nếu nghe từ NLĐ mà tự nguyện thì tôi lấy làm lạ!” – bà cho hay.
Nữ đại biểu cho hay, rất nhiều công nhân và người làm công tác công đoàn chia sẻ rằng, công nhân họ không hề muốn làm thêm giờ mặc dù trên thực tế, họ cần làm thêm giờ.
“Họ cần làm thêm giờ là vì sao? Câu trả lời quá dễ vì tiền lương hiện nay không đủ trang trải cuộc sống tối thiểu của công nhân. Hãy nhìn vào thực tế, dáng vẻ, tâm thế của họ khi đến làm việc, hãy nhìn vào những đứa trẻ mà cha mẹ của họ phải gửi về quê. Có người mẹ người cha nào muốn xa con mình ko? Thậm chí 1 – 2 năm chưa về thăm được con? Ông bà già rồi vẫn giữ cháu để con đi làm việc…” – nữ đại biểu nghẹn ngào xúc động khi chia sẻ điều này.
Trước thực tế này, bà Quyết Tâm thể hiện sự không đồng tình khi nói rằng người lao động tự nguyện để làm quần quật suốt ngày. Rõ ràng, họ không tự nguyện, mà đúng hơn là cần làm thêm để có thu nhập.
Nói lên quan điểm của mình, nữ đại biểu cho rằng thay vì tranh cãi về giờ làm thêm, Quốc hội cần phải làm chính sách để công nhân có thu nhập đủ trang trải cuộc sống, có thời giờ học tập, nâng cao tay nghề, giải trí và chăm sóc bản thân, chăm sóc gia đình. Đó cũng chính là thể hiện quyền con người.
“Chúng ta cũng phải nghĩ đến trách nhiệm của giới chủ, họ không chỉ có trách nhiệm nghĩa vụ mà còn thể hiện tình người. Nhân văn ở đây là bảo về quyền con người, được quy định, hiến định, là tình người trong sử dụng LĐ” – bà nhấn mạnh.
Ở góc độ doanh nghiệp, đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm cho rằng, sức cạnh tranh của doanh nghiệp không nên dựa vào chủ yếu sức lực của NLĐ mà còn là năng lực quản trị, đổi mới công nghệ, năng lực làm việc và sự tiến bộ của xã hội. “Và sự tiến bộ đó ở đâu khi ta cứ tiếp tục tăng giờ làm thêm?” – bà nhắc lại điều này.
Cùng với đại biểu Quyết Tâm, một số ĐBQH cũng không đồng tình về việc mở rộng giờ làm thêm lên 400h, đề nghị giữ nguyên phương 1 hiện hành. Theo các đại biểu, dù bất cứ lý do gì thì việc tăng giờ làm thêm cũng không phù hợp với xu hướng của thế giới.
NLĐ cần có thời gian để tái tạo sức lao động, chăm sóc gia đình. Nếu áp quy định làm thêm giờ, dẫn đến việc sa thải NLĐ có tuổi cao gia tăng không đảm bảo yêu cầu làm thêm, vô hình chung làm tăng gánh nặng về an sinh xã hội.