Nữ giám đốc và hành trình gieo mầm xanh, lan tỏa tình yêu thiên nhiên
Bà Đỗ Thị Thanh Huyền - Nhà sáng lập & Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Thiên nhiên Gaia - người vừa được nhận được giải thưởng The Next Green Leader 2025, trong khuôn khổ giải thưởng NEXT AWARDS 2025.
Hơn 27 năm gắn bó với rừng, bà Đỗ Thị Thanh Huyền (SN 1976, ở Hà Nội) - Nhà sáng lập Trung tâm Bảo tồn Thiên nhiên Gaia - vẫn giữ nguyên niềm đam mê và tinh thần tận tụy với thiên nhiên. Bà chọn đồng hành cùng rừng bằng sự bền bỉ, trách nhiệm và tình yêu sâu sắc dành cho màu xanh đất mẹ.
Hành trình gieo mầm xanh
Tại văn phòng nhỏ ở TP.HCM, bà Huyền đang xem hồ sơ rừng, duyệt kế hoạch trồng cây, chỉnh sửa tài liệu cho học sinh báo cáo về bảo vệ thiên nhiên… Với nữ giám đốc ấy, giá trị thật sự nằm ở "từng cây, từng người", không phải những con số đẹp trên báo cáo.
Theo bà Huyền, Gaia Nature Conservation ra đời năm 2016, trực thuộc Liên Hiệp các Hội Khoa học Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA). Bà nhận ra muốn tạo tác động lâu dài cần một mô hình độc lập, minh bạch, đặt trọng tâm vào giáo dục, nền tảng quan trọng nhất cho bảo tồn.
"Tôi lập Gaia, tập trung vào việc phục hồi rừng và lan tỏa tình yêu thiên nhiên tại Việt Nam, vì thấy rừng mất đi từng ngày. Nếu không làm, tôi sẽ ân hận. Khi cộng đồng được truyền cảm hứng đúng cách, họ sẽ sẵn sàng chung tay bảo vệ rừng", bà chia sẻ.
Hiện Gaia hoạt động trên bốn mảng: trồng và bảo vệ rừng tự nhiên; giáo dục bảo tồn; truyền thông nâng cao nhận thức; kết nối cộng đồng với thiên nhiên. Mỗi năm, hơn 70.000 người được tiếp cận trực tiếp các chương trình do bà Huyền dẫn dắt.
Các chương trình trồng và phục hồi rừng do Gaia tổ chức thường thu hút đông đảo tình nguyện viên tham gia.
Trong mắt đội ngũ trẻ, bà Huyền là người truyền lửa mạnh mẽ. Châu Hoàng Hải Minh, điều phối viên truyền thông Gaia, cho biết: "Chị Huyền là lãnh đạo giàu ý tưởng. Chị không chỉ chỉ đạo, mà luôn làm gương, đồng hành cùng chúng tôi trong mọi hoạt động, từ các chuyến trồng rừng, dọn rác hay thu gom đồ cũ...", Minh nói.
Nhiều tình nguyện viên cũng ấn tượng sâu sắc với những chuyến đi rừng cùng nữ lãnh đạo nhiệt huyết ấy. Ông Nguyễn Viễn Thông từng tham gia trồng rừng tại Bến En và Xuân Liên (Thanh Hóa), kể: "Ban đầu tôi chỉ muốn góp chút công sức, nhưng nhận lại nhiều hơn: học cách cảm rừng bằng cả giác quan, hiểu sự bền bỉ của người giữ rừng và tìm được những người bạn cùng giá trị. Nhờ những chia sẻ của chị Huyền, tôi nối lại sợi dây với thiên nhiên và thấy tâm mình nhẹ hơn".
Gần 9 năm hoạt động, Gaia đã trở thành một trong những đơn vị tiên phong trong trồng và phục hồi rừng ở Việt Nam. Sáng kiến "Góp 1 cây là góp rừng" thu hút gần 200 doanh nghiệp, hàng nghìn cá nhân, trồng hơn 1,2 triệu cây từ năm 2022, phủ xanh hơn 500 ha rừng đầu nguồn. Đến nay, Gaia đã trồng tổng cộng gần 1,3 triệu cây, phục hồi rừng tại 10 vườn quốc gia và khu bảo tồn, tổ chức 92 chuyến trồng rừng, cùng nhiều hoạt động cộng đồng như Ngày hội Yêu cây, Dọn nhà góp cây, Olympia Tra cứu cây xanh…
Mỗi năm, Gaia thu hút 40-50 bạn trẻ đồng hành. Nỗ lực của bà Đỗ Thị Thanh Huyền được ghi nhận qua nhiều giải thưởng: Bằng khen của Bộ NN&PTNT trong Đề án Trồng 1 tỷ cây xanh, giải thưởng Hành động vì cộng đồng 2024, giải Môi trường TP.HCM lần V, giải thưởng The Next Green Leader 2025...
Kiên trì trên con đường không của riêng mình
Xây dựng một tổ chức bảo tồn phi lợi nhuận chưa bao giờ dễ dàng. Gaia từng gặp khó khăn về tài chính, nhân lực, khối lượng công việc quá lớn. Nhưng bà Huyền chưa từng nghĩ đến chuyện dừng lại.
"Có lúc Gaia hụt nguồn lực. Nhưng rừng đâu thể chờ đến khi chúng ta đủ điều kiện mới bảo vệ. Đã chọn thì phải đi đến cùng", bà Huyền nói.
Bà Huyền (ngồi đầu thuyền đầu), với cương vị là Chủ tịch Mạng lưới Giáo dục Môi trường Việt Nam, thường làm hướng dẫn viên giúp học viên tham gia hoạt động giáo dục môi trường do Gaia tổ chức, học được cách nhận diện cây rừng và hệ sinh thái.
Trong lúc xoay xở, các chương trình giáo dục vẫn được bà Huyền duy trì. Hơn 6.000 học sinh mỗi năm được khám phá thiên nhiên; giáo viên được tập huấn; nhiều CLB Xanh trong trường học hình thành từ sự hỗ trợ của Gaia. Gaia còn phát triển các mô hình bền vững như bộ kit giáo dục, đồ dùng xanh, tài liệu trồng rừng... Doanh thu đều được tái đầu tư cho bảo tồn, không chạy theo mục tiêu thương mại.
Với doanh nghiệp, bà luôn yêu cầu minh bạch, tác động thật và có theo dõi sau trồng. Chính điều này giúp Gaia xây dựng niềm tin, tạo ra hàng loạt khu rừng mang tên các tập thể nhưng được chăm sóc với tiêu chuẩn khoa học.
Video: Bà Đỗ Thị Thanh Huyền chia sẻ niềm vui khi cây trồng phát triển khỏe mạnh.
Kể về những khoảnh khắc đẹp, bà nói: "Khi thấy phụ huynh dạy con phân loại rác, doanh nghiệp hỏi cách làm rừng bền vững, hay học sinh nói em mê đi rừng vì được chạm vào thiên nhiên… tôi biết Gaia đi đúng hướng".
Với bà Huyền, rừng không chỉ là sinh cảnh mà là phần của đời sống. Bảo vệ rừng là bảo vệ tương lai trẻ em, nguồn nước, khí hậu. Hai thập kỷ qua, dù nhiều thử thách, bà vẫn giữ niềm tin giản dị: yêu thiên nhiên là điều ai cũng có thể học, chỉ cần có người gieo mầm.
“Nhìn mọi người hăng say trồng từng cây xanh xuống đất, tôi như thấy trước mắt mình hình ảnh một khu rừng xanh tươi tốt căng tràn sự sống sẽ mọc lên nơi đây”, bà Huyền tâm sự.
"Khi trực tiếp đặt tay xuống đất, ngửi mùi lá, cảm hơi thở của rừng, ta mới hiểu giá trị thiên nhiên. Mỗi người gieo một hạt giống, nhặt một cọng rác hay kể một câu chuyện về rừng đều góp phần tạo thay đổi tích cực. Ước mơ lớn nhất của tôi vẫn là kể câu chuyện ấy cho thật nhiều người, để ai cũng có cơ hội chạm vào rừng, hiểu rừng và hành động vì rừng", bà Huyền chia sẻ với ánh mắt đầy kỳ vọng.