Nữ nhà báo điều tra Hồ sơ Panama bị sát hại bằng bom

Nữ nhà báo từng dẫn đầu cuộc điều tra về nạn tham nhũng tại Cộng hòa Malta, đã bị sát hại trong vụ tấn công bằng bom gài trên xe hơi của bà ở khu vực gần nhà riêng. Bà Daphne Caruana Galizia qua đời chiều 16/10 khi xe hơi của bà, chiếc Peugeot 108, nổ tung thành trăm mảnh khi một quả bom bị gài trong xe đã được kích hoạt.
Hàng nghìn người đã tham gia lễ cầu nguyện cho nữ phóng viên dũng cảm này.

Nửa giờ trước khi bị giết, bà Galizia viết trên trang cá nhân về những lời chỉ trích của một nhà đối lập với những bình luận về nạn tham nhũng của Chánh văn phòng Thủ tướng Malta. Cách đây 2 tuần, bà Galizia đã trình báo cảnh sát về việc bà nhận được những lời đe dọa.  

Galizia  từng là cây bút bình luận trên báo Malta Independent. Bà viết bài hàng tuần cho báo này từ năm 1996. Là nhà báo với các bài viết đăng tải trên blog cá nhân thu hút số lượng bạn đọc còn đông đảo hơn tổng số bạn đọc của những tờ báo ở Malta gộp lại, gần đây, trang web Politico đã mô tả bà Daphne Caruana Galizia là "WikiLeaks của một phụ nữ". Báo Politico chọn bà Caruana Galizia là một trong 28 người châu Âu "định hình và gây chấn động" châu lục này.

Các blog của bà là cái gai trong mắt không chỉ với những quan chức chính quyền Malta mà cả với những nhân vật sừng sỏ trong thế giới ngầm với những thế lực có khả năng làm khuynh đảo quốc gia thành viên nhỏ bé nhất tại châu Âu.

Trong 2 năm qua, phần lớn các bài báo đăng tải của bà tập trung phanh phui các mảng khuất liên quan tới vụ hồ sơ Panama với nhiều tài liệu rò rỉ về các chiêu trò trốn thuế của nhiều cá nhân, tổ chức trên thế giới liên quan tới hãng luật Mossack Fonseca.

 

Những thông tin điều tra được tiết lộ gần đây nhất của bà đã nhằm vào những chuyện khuất tất của thủ tướng Malta là ông Joseph Muscat và 2 người trợ lý thân cận nhất của ông này. Bà chỉ ra mối liên kết giữa các công ty bình phong với 3 người đàn ông đó trong việc bán các hộ chiếu Malta và những khoản tiền thanh toán từ chính phủ Azerbaizan.

Hiện chưa có tổ chức hay cá nhân nào tuyên bố nhận trách nhiệm vụ ám sát bà Daphne Caruana Galizia. Bà Marie-Louise Coleiro Preca - Tổng thống Malta - kêu gọi công luận bình tĩnh trước sự việc. Bà nói: "Trong thời khắc này, khi cả nước kinh hoàng trước cuộc tấn công, tôi kêu gọi mọi người hãy thận trọng trong lời nói, không nên vội vàng phán xét, hãy thể hiện tinh thần đoàn kết".

Sau cuộc tổng tuyển cử buồn bã mùa hè năm nay, giới quan sát chính trị ở Malta lo ngại sẽ tái diễn tình trạng bạo lực chính trị từng gây nhiều tổn thất với Malta trong những năm 1980.

 

Trong một tuyên bố sau vụ việc, thủ tướng Joseph Muscat cho rằng cái chết của bà là kết quả cuộc "một cuộc tấn công man rợ", đồng nghĩa với một cuộc tấn công vào sự tự do ngôn luận. Ông đã yêu cầu lực lượng cảnh sát đề nghị cơ quan an ninh của những nước khác hỗ trợ điều tra, truy lùng hung thủ. Ông Muscat nói: "Mọi người đều biết bà Caruana Galizia là người chỉ trích tôi rất gay gắt, cả về chính trị lẫn đời tư nhưng không ai được phép quy kết về hành động tấn công man rợ này theo bất cứ cách nào".

 

Thủ tướng Joseph Muscat cũng cho biết các mật vụ của Cục điều tra liên bang Mỹ (FBI) đang trên đường tới Malta để hỗ trợ công tác điều tra sau khi ông Muscat gửi đề nghị tới chính phủ Mỹ nhờ giúp đỡ.

Lãnh đạo phe đối lập Adrian Delia cho rằng nhà báo kiêm blogger này là nạn nhân của một vụ "sát hại chính trị". Theo ông Delia, một trong những chủ đề bà Galizia từng xem xét là nội dung về Malta trong Hồ sơ Panama rò rỉ năm 2016. Bà viết vợ ông Muscat là Michelle Muscat - Bộ trưởng năng lượng, Chánh văn phòng của chính phủ Malta - có các công ty được thành lập ở nước ngoài tại Panama để nhận tiền từ Azerbaijan. Ông Muscat và vợ đều phủ nhận cáo buộc.

Hồ sơ Panama gồm 11,5 triệu tài liệu, hoặc 2,6 terabyte dữ liệu được lấy từ công ty Mossack Fonseca, hãng luật lớn thứ tư thế giới liên quan đến chứng từ thuế của công ty luật Mossack Fonseca trong suốt 40 năm từ năm 1977 đến tháng 12/2015. Trong vụ rò rỉ tài liệu mật lớn nhất lịch sử vào năm 2016, có 143 chính trị gia, trong đó có 12 lãnh đạo chính trị cấp cao, cùng gia đình và phụ tá thân cận của họ, bị cáo buộc dùng các công ty vỏ bọc để rửa tiền, trốn thuế, che giấu số tài sản khổng lồ.