Nữ sinh chia sẻ kinh nghiệm đạt IELTS 8.0

Sau khi ôn thi đại học khối D, Vũ Mai Anh (sinh năm 1999, cựu sinh viên ĐH Ngoại thương Hà Nội) bỏ bê, không tập trung ôn luyện tiếng Anh nghiêm túc. 3 năm sau, nhận thấy vốn ngoại ngữ của mình đã mai một quá nhiều, rồi nhận kết quả "thảm hại" khi thi IELTS lần 1, cô bạn đã quyết tâm dành thời gian "cày" để cải thiện điểm số. 

Trải qua nhiều giai đoạn "thử và sai", cuối cùng, Mai Anh đạt được IELTS 8.0 khi đang là sinh viên năm 4. Trong đó, phần Reading được điểm số tuyệt đối 9.0; Listening 8.5; Writting 7.0; Speaking 8.0. Mai Anh hiện là Founder của một trung tâm luyện IELTS.

Mai Anh cho rằng, mỗi người, ở mỗi thời điểm khác nhau, cần có những phương pháp học khác nhau. Suy cho cùng, điểm IELTS cũng chỉ là một con số. Điều cô thấy tâm đắc nhất là đã tìm ra phương pháp biến nỗi sợ thành đam mê.

"Có quyết tâm thôi là chưa đủ"

Nếu như hồi cấp 3, Mai Anh có thể ngồi ngắm một trang từ mới hàng giờ và ghi nhớ một cách "khổ sai" nhất thì giờ đây cô không thể học theo cách đấy nữa. Mai Anh có lập to-do list (danh sách việc cần làm) để làm test nhưng cứ hôm nào đi làm về mệt là cô bỏ không học ngày đó (thời điểm ấy, Mai Anh một công việc part-time nhưng khối lượng và thời lượng làm việc tính ra cũng ngang full time).

Trong lúc làm bài, Mai Anh cũng rất dễ mất tập trung, chỉ cần có một tin nhắn của khách là cô lại nhảy sang công việc kia cả tiếng đồng hồ. Sau đó, cô sẽ xem video... mèo thêm 1 tiếng nữa và thế là đến giờ đi ngủ. Có giai đoạn, Mai Anh cũng thử làm test liên tục nhưng điểm cứ giậm chân tại chỗ khiến cô bị nản. 

Nhận ra mình phải khiến cho việc học dễ tiếp cận, tự nhiên và liên quan đến công việc/sở thích để không còn lý do trì hoãn nữa, Mai Anh đã quyết tâm thay đổi cách tiếp cận. Chỉ khi bạn gắn được tiếng Anh vào một đam mê hoặc một chủ đề gây hứng thú thì động lực học của bạn mới không "chết yểu".

"Ví dụ, mình đam mê về làm đẹp, thời trang và tất cả những gì liên quan đến phụ nữ. Giai đoạn đầu, việc học của mình sẽ lấy những chủ đề này làm gốc để nuôi dưỡng tình yêu ngoại ngữ. Sau đó, mình sẽ chuyển sang các chủ đề khác cũng thú vị như quản lý tài chính (financial management), thương hiệu cá nhân (personal branding), truyền thông và quảng cáo (marketing and advertisement), sức khoẻ tinh thần (mental health),... 

Theo mình đây là những chủ đề mà sớm muộn gì cũng phải biết, vậy sao không tìm hiểu bằng tiếng Anh để một mũi tên trúng hai đích luôn (kill two birds with one stone)", cô nói.

Kinh nghiệm tăng "band" IELTS ở giai đoạn nước rút

Với từng phần thi, Mai Anh sẽ có chiến lược ôn luyện khác nhau:

1. Listening

Điểm yếu của cô từ trước đến nay luôn là phần nghe. Không phải vì không nghe được mà vì Mai Anh tự nhận mình có khả năng tập trung kém, dễ mất bình tĩnh. Nếu nhỡ một câu là cả đoạn tiếp theo sẽ cuống và làm sai hết. Và việc luyện đề nhiều chỉ khiến cô củng cố nỗi ám ảnh đó, nhất là khi trình độ còn đang ở mức intermediate (trung cấp). Vì vậy, Mai Anh quyết định tạm dừng nghe Cambridge, chủ yếu là vì thấy nó không còn... vui nữa.

Giai đoạn đầu, cô chọn nghe những nguồn thuộc chuyên môn của mình. Subscribe (đăng ký) các channel (kênh) về makeup, beauty, fashion, lifestyle (trang điểm, làm đẹp, thời trang, lối sống),… 

Khi nghe có thể nâng dần độ khó lên bằng cách nghe các kiểu accent (giọng) hoặc tăng tốc độ lên từ từ.

Tuy nhiên, đến một thời điểm nhất định, những chủ đề này sẽ trở nên quá dễ dàng vì Mai Anh đã quen hết với các từ vựng. Đó là đến lúc cô nhận ra bản thân phải chủ động vượt ra khỏi comfort zone (vùng an toàn) và bắt đầu nghe đa dạng kênh lên. 

Lúc này, ngoài vui ra chúng ta sẽ cho thêm tiêu chí hữu dụng. Dễ "tiêu hoá" nhất, theo Mai Anh, có lẽ là TED, vì kênh này đa dạng, diễn giả đáng tin cậy và luôn lồng ghép nội dung tạo động lực. Về lịch sử có Oversimplified rất xuất sắc. Về tâm lý học có the School of Life,... và rất nhiều nguồn khác.

"Cá nhân mình thấy phương pháp nghe chép chính tả không thần thánh với người có quỹ thời gian hạn hẹp hoặc khả năng nghe chưa ở mức ổn trở lên. Thay vào đó, mình tích hợp Shadowing (Kỹ thuật cái bóng - là kỹ thuật bắt chước âm (sound), độ nhấn nhá (stress) và ngữ điệu (intonation) của người bản xứ). Nghe đến đâu mình nhắc lại đến đó luôn. So với việc viết ra 1 câu hoàn chỉnh thì việc nhắc lại câu đó chỉ tốn 1/3 thời gian. Chưa kể mình còn luyện luôn cả Speaking được nữa", Mai Anh chia sẻ.

Mai Anh có xem film nhưng mình xem có chọn lọc. Nếu tai nghe chưa vững, cộng thêm rào cản tâm lý thì rất khó xem không phụ đề. Vì vậy cô ưu tiên xem phim tài liệu. Phim tài liệu có nhiều điểm tương đồng với bài thi Ielts: từ ngữ chỉn chu, không có slang (từ lóng), tốc độ vừa phải và giọng đọc rõ ràng.

Quan trọng nhất: "cao thủ không bằng tranh thủ". Vì chỉ có khoảng 1 tiếng thời gian rảnh mỗi ngày nên Mai Anh phải tận dụng tối đa những khoảng trống khác để nghe thụ động. Cô cắm tai nghe lúc đánh răng, skincare, trên đường đi làm hoặc đến trường. Đặc biệt là trước khi đi ngủ, khi đó tần số não cao nên dễ hấp thụ thông tin.

2. Reading

Mai Anh cho rằng, mình cũng không quá chú tâm đến những "chiến thuật làm bài đọc". Công thức đạt điểm tối đa Reading của cô = 10% tốc độ + 90% hiểu sâu. Muốn có tốc độ thì phải đọc nhiều, muốn hiểu sâu thì phải đọc kĩ.

"Mình rất thích dùng Instagram, phần vì mình nhớ thông tin theo dạng hình ảnh tốt hơn, phần vì công việc của mình gắn liền với mạng xã hội này. Vậy nên mình tạo riêng một tài khoản, bên cạnh việc xem meme, sẽ theo dõi các hãng tin lớn hoặc các tổ chức quốc tế. Ưu điểm của việc này là trong lúc giải trí vẫn có thể dung nạp kiến thức (scrolling without guilt). Hơn nữa, câu chữ dùng làm caption trên MXH phải cô đọng và súc tích, các bạn sẽ học được kha khá từ vựng và cấu trúc câu hay", cô nói.

Đọc sách, báo nên có chọn lọc, bắt đầu với những chủ đề bạn quan tâm trước. Nếu không thích đọc The New York Times hay The Guardian thì cũng không cần phải cố. Nhưng có một số cuốn "bestseller" (bán chạy) Mai Anh nghĩ ai thi IELTS cũng nên đọc: 21 lessons for the 21st century. Đọc và nghiền ngẫm riêng cuốn này thôi thì độ tự tin khi thi đọc, nói và viết có thể tăng lên gấp đôi.

Quan trọng nhất: Để tối ưu hoá việc đọc sách thì sau mỗi chương, đặc biệt là những chương tâm đắc, các bạn có thể dừng lại vài phút để tự sắp xếp lại ý chính trong đầu. Sau đó tóm tắt bằng sơ đồ tư duy hoặc viết vài câu ra giấy. Tuyệt vời hơn thì có thể tự thuyết trình cho bản thân qua tờ note đó. Đây chính là bước ngoặt trong việc học reading của Mai Anh. Cách này không chỉ buộc người học phải thực sự hiểu văn bản mà còn giúp xây dựng kho ý tưởng cho phần viết và nói. 

3. Writing

Đây là kĩ năng Mai Anh chủ quan nhất, hôm đi thi là lần đầu tiên cô viết 1 bài hoàn chỉnh trên máy. Kết quả là chưa kịp viết xong kết bài task 2 thì máy đã tự động báo kết thúc. Qua đó, cô rút ra bài học như sau:

▪️ Dù ít dù nhiều, nhất định phải luyện viết dưới áp lực thời gian.

▪️ Dù không luyện viết full bài nhưng Mai Anh vẫn có một cuốn sổ nhỏ để ghi lại những câu và idea tâm đắc trong quá trình đọc sách hoặc luyện nghe. Tuy nhiên, cô không ghi chép tràn lan hay tuỳ tiện, chỉ note lại những ý thực sự gây ấn tượng, như thế mới nhớ lâu.

4. Speaking

Trước có thời gian Mai Anh học thử trên Cambly và nói chuyện với 2 thầy từng làm IELTS examiner. Các thầy đều nói rất khó để đạt điểm Speaking cao với một cái đầu rỗng. Không có kiến thức xã hội để phát triển ý mà chỉ chăm chăm nhồi nhét mẫu câu hay idioms (những câu/cụm từ được người bản xứ sử dụng thường xuyên khi giao tiếp hằng ngày) thì chỉ dừng ở mức 6, cùng lắm là 7 chấm. Đây cũng chính là tiền đề để Mai Anh theo đuổi phương pháp học thật, học những thứ có ích và thực tế.

So với lần thi trước, cô đã tăng 1.5 band điểm nói chỉ nhờ áp dụng những cách sau:

▪️ Đọc và nghe nhiều giúp cải thiện tư duy trình bày đáng kể.

▪️Việc luyện Shadowing từ lúc nghe giúp cô luyện phát âm, ngữ điệu,... Đừng coi thường việc nhại. Kể cả khi bạn nhại theo một cách vô thức, một lượng kiến thức nhất định cũng sẽ đi vào tiềm thức và trở thành của bạn.

▪️ Nói chậm lại và hạ giọng xuống. Khoa học đã chứng minh khi bạn nói nhanh thì nhịp thở và nhịp tim của bạn cũng nhanh theo, khiến bạn càng lo lắng và dễ nói vấp.

▪️ Luyện nói nhuần nhuyễn ở các thì quá khứ, hiện tại hoàn thành và tương lai. Chia động từ sai là một trong những lỗi phổ biến nhất khi tâm lý căng thẳng. Hãy thử tự ghi âm và nghe lại bài nói của mình để đếm số lỗi ngữ pháp.

▪️ Hít thở hít thở hít thở. Hít thở càng sâu, kiểm soát tâm lý càng tốt thì nói càng trôi chảy.

"Mình tin chắc rằng nếu những người áp dụng phương pháp "chơi ra học, học ra chơi" này mà kiên trì đeo bám mục tiêu thì cả vốn ngoại ngữ và vốn sống cũng sẽ không ngừng đi lên. Việc đạt điểm IELTS như mong đợi chỉ còn là một trong những hệ quả tất yếu. Đừng coi ngoại ngữ là một cái đích đến. Thay vào đó, hãy xem nó như một công cụ để khám phá tri thức của nhân loại", Mai Anh nói.