Nước tiểu trẻ sơ sinh màu vàng, có mùi khai có nguy hiểm không?

1. Nước tiểu trẻ sơ sinh màu vàng

Theo bác sĩ Huỳnh Nguyễn Uyên Tâm hiện đang công tác tại khoa Nhi của Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Becamex Bình Dương, từng công tác tại Bệnh viện Nhi Đồng 1, nước tiểu của trẻ sơ sinh màu vàng có thể do nhiều nguyên nhân.

Theo sinh lý hệ niệu của trẻ em, chức năng lọc của thận ở trẻ đã bắt đầu từ khoảng tuần thứ 6 thai kỳ nhưng chưa hoàn chỉnh. Chức năng lọc nước tiểu tiếp tục hoàn thiện và phát triển sau sinh. Đến khi trẻ 3 tuổi thì chức năng lọc của thận gần như giống người lớn.

Trẻ dưới 1 tuổi đi tiểu khoảng 20 lần/ngày. Các nguyên nhân làm nước tiểu trẻ sơ sinh có màu vàng thường là do hai yếu tố về dinh dưỡng và bệnh lý gây nên.

Nguyên nhân về dinh dưỡng khiến nước tiểu của trẻ sơ sinh có màu vàng thì đây là dấu hiệu hoàn toàn bình thường, cha mẹ không cần phải lo lắng. Tuy nhiên, nếu nước tiểu có màu vàng là do bệnh lý thì cha mẹ cần chú ý cho trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám, chẩn đoán và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp.

Nguyên nhân về dinh dưỡng: Bé đi nước tiểu có màu vàng nhưng không kèm theo các triệu chứng như vàng da, sốt, ói, tiêu chảy… thì có thể là do bé bú chưa đủ sữa nên nước tiểu cô đặc hơn. Nếu em bú sữa mẹ, một số hoạt chất trong thuốc có màu vàng mà mẹ uống hoặc thực phẩm mẹ ăn có màu vàng có thể qua sữa mẹ nên nước tiểu sẽ có màu vàng.

Nguyên nhân từ bệnh lý: Ngoài đi tiểu có màu vàng sậm, trẻ có thể bị vàng da, vàng mắt, sốt, tiêu chảy, ọc sữa gây mất nước. Khi đó bé có thể mắc phải một số bệnh lý như:

- Viêm gan bẩm sinh: Bộ phận gan đóng vai trò lọc và thải chất độc bên trong cơ thể ra ngoài. Trẻ bị tổn thương ở gan sẽ khiến chức năng này bị suy giảm, chất độc tích tụ trong cơ thể dẫn đến màu sắc nước tiểu cũng bị thay đổi.

- Bệnh lý tán huyết bẩm sinh: Có thể do bệnh hồng cầu di truyền, do thiếu men G6PD, do có Hb bất thường (Thalassemia).

- Thuốc: Một số loại thuốc mẹ uống vào có thể gây vàng da do khởi phát huyết tán ở một số bệnh lý chuyển hóa.

- Nghẽn đường mật: Tắc đường mật do hậu quả của huyết tán cấp làm tắc mật trong gan hoặc do tắc đường mật bẩm sinh.

2. Nguyên nhân nước tiểu trẻ sơ sinh có mùi khai

Vì 95% nước tiểu là nước nên bình thường không có mùi hoặc mùi nhẹ thường không gây khó chịu. Mùi của nước tiểu chịu ảnh hưởng của thức ăn, đồ uống và quá trình trao đổi chất của cơ thể. Nếu nước tiểu cô đặc – nồng độ các chất thải cao có thể xuất hiện mùi khai là do khí amoniac.

Việc mẹ cho trẻ bú mẹ có tiêu thụ một số loại thực phẩm (ví dụ măng tây, sữa, thịt, tỏi …) và thuốc (ví dụ vitamin) có thể gây ra mùi nước tiểu ngay cả ở nồng độ thấp. Đôi khi, mùi nước tiểu bất thường gợi ý bệnh lý như nhiễm trùng tiểu, suy thận, đái tháo đường hay bệnh lý chuyển hóa di truyền khác.

3. Cách chẩn đoán bệnh qua sắc độ nước tiểu

- Nước tiểu màu vàng nhạt: Đây là màu nước tiểu cho thấy tình trạng sức khỏe của trẻ hoàn toàn bình thường. Nếu bú mẹ tốt và hiệu quả, số lần ướt tã của trẻ sẽ tăng lên, có màu vàng nhạt gần giống với nước trà tráng nước đầu.

- Nước tiểu màu vàng sậm: Nếu mẹ cho con bú không sử dụng hiều các loại củ quả có màu vàng như nghệ, cà rốt hay uống thuốc mà nước tiểu của bé có màu vàng sẫm thì đây là dấu hiệu của trẻ bị thiếu nước. Bên cạnh đó, phần trên trán của bé phập phồng hoặc lõm sâu thì đây là dấu hiệu cơ thể bé thiếu nước trầm trọng. Vì vậy, việc bổ sung nước kịp thời cho con là điều rất cần thiết.

- Nước tiểu màu cam: Nếu dùng một số thuốc chống viêm, nhuận tràng hay hóa trị, các chất có trong thuốc được đào thải qua thận làm nước tiểu có màu cam. Ngoài ra, nước tiểu trẻ sơ sinh màu vàng có thể do mất nước hoặc bệnh lý gan mật.

- Màu hồng hoặc đỏ: Điều này là do có tế bào máu (hồng cầu) trong nước tiểu, nguyên nhân có thể do nhiễm trùng tiểu, người mẹ tiêu thụ thực phẩm có màu hồng hay đỏ (thanh long, việt quất, củ dền…), thuốc…

- Màu nâu sậm: do thức ăn như đậu tằm (đậu fava), lô hội…, thuốc điều trị bệnh sốt rét hay nhuận tràng…, vận động quá sức gây tiêu hủy cơ, nhiễm trùng tiểu.

- Màu xanh lam hoặc xanh lục: ít gặp, chủ yếu liên quan đến nhiễm trùng đường tiết niệu do vi khuẩn pseudomonas, thuốc nhuộm sử dụng trong các xét nghiệm liên quan đến thận, bàng quang hoặc bệnh lý di truyền.

- Màu trắng đục, có bọt: là dấu hiệu của nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc là triệu chứng của một số bệnh mạn tính tại thận như hội chứng thận hư …