Pakistan nỗ lực xóa bỏ ngược đãi phụ nữ

Một ngày nọ, ông Jacobabad, một thành viên trong hội đồng trưởng lão địa phương đến gặp ông Muhammad Hashim Khoso và yêu cầu nộp phạt số tiền 12.500 USD. Nguyên nhân là vì em trai ông dan díu với một phụ nữ đã có gia đình.

Cùng với đó, 2 con gái của ông Hashim là Fehmida (8 tuổi) và Sughra (2 tuổi) phải trở thành “vật bồi thường” cho những người đàn ông trong gia đình người phụ nữ ấy. Ông Hashim, một người lao động nghèo khổ, nói trong đau đớn: “Tôi sắp mất 2 con gái dù bản thân tôi chẳng có lỗi lầm gì”.

Còn ông Mohammad Younis, ở thung lũng Neelum, gần biên giới Ấn Độ, cáo buộc ông Muhammad Aurangzeb dụ dỗ vợ mình. Hội đồng trưởng lão đã đứng ra phân xử nếu ông Aurangzeb không có 4.700 USD để nộp phạt thì phải gả con gái 3 tuổi của ông cho con trai 9 tuổi của Younis.

Theo phong tục Vani của một số cộng đồng người Pakistan, người cha có quyền gả con gái đi để gán nợ hoặc hòa giải những mối bất hòa, kể cả là nợ máu giữa hai gia đình. Những cô gái là nạn nhân của phong tục này thường không được tổ chức hôn lễ khi về nhà chồng, không được làm vợ chính thức và bị đối xử không khác gì người hầu kẻ hạ hay một thứ đồ vật trong nhà.

Dù phong tục này đã bị cấm hơn 10 năm nhưng vẫn được một số cộng đồng người ở Pakistan tiếp tục duy trì.

Một số người già trong làng cho rằng phong tục này đã tồn tại hơn 400 năm. Mục đích của nó là để giải quyết những mâu thuẫn xã hội một cách êm đẹp, tránh những cuộc đổ máu thương vong giữa 2 bên có quyền lợi đối lập nhau. Tuy nhiên, hiện nay nó đang được dùng như một công cụ để xâm hại phụ nữ và trẻ em gái.

Theo cảnh sát địa phương, việc lưu hành những phong tục này vẫn tiếp tục gia tăng. Dù là phạm pháp nhưng thủ phạm của nó hiếm khi bị truy tố. Người dân rất ngại làm chứng cho những việc này. Đặc biệt ở một số cộng đồng nông thôn còn bảo thủ, phong tục đó đã trở thành luật tục ăn sâu bén rể trong đời sống người dân.

Bà Tabassum Adnan, một trong số những thành viên nữ hiếm hoi của Hội đồng trưởng lão ở Swat, Bắc miền Trung Pakistan, cho rằng: “Xóa bỏ một phong tục tập quán là vô cùng khó khăn. Do đó, hãy quản lý nó theo hướng phù hợp với đạo đức và pháp luật, bảo đảm công bằng, tránh tình trạng lạm dụng hay ngược đãi phụ nữ”.

Bà Samar Minallah Khan, một nhà nhân chủng học ở Islamabad, nói: Có ít nhất 28 trường hợp thực hiện phong tục Vani đã được báo cáo ở Pakistan từ tháng 1/2016.

 

Tuy nhiên, bà nghĩ con số thực tế còn lớn hơn rất nhiều. Có điều, người dân đã được hiểu việc lưu hành phong tục này là phạm tội nên thực hiện nó một cách kín đáo hơn. Bà cho rằng hệ thống pháp luật Nhà nước có thể ngăn chặn phong tục lạc hậu này chỉ khi có được thông tin hoặc sự hỗ trợ của chính những người trong cộng đồng đó.

Trong thời gian qua, chính phủ Pakistan đã tăng cường công tác thông tin tuyên truyền, đồng thời thể chế hóa hệ thống luật pháp, nhằm loại trừ phong tục tập quán lỗi thời này.

Tháng 1/2017, các nhà làm luật đã ủng hộ việc thành lập những tổ hòa giải địa phương và cho họ thẩm quyền ngăn chặn việc thực hiện các phong tục Vani. Nếu các bên có liên quan chống đối có thể bị xử theo luật định.

 

Nhờ phương tiện truyền thông ở địa phương, câu chuyện của ông Hashim đã đến tai ông Mian Saqib Nisar - Chánh án Tòa án tối cao Pakistan. Cảnh sát đã vào cuộc bắt giữ những người trong hội đồng trưởng lão, mục sư và những người dân có liên quan đến việc duy trì phong tục này.

Nhờ vậy, 2 con gái của ông được giải cứu khỏi lề thói lạc hậu đó. Những nạn nhân khác cũng tìm được sự giúp đỡ từ các cơ quan công quyền để đòi lại tự do cho con gái họ.