Phát huy vai trò, trách nhiệm MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân

Tại Hội thảo, đại biểu tham dự đã thảo luận, cung cấp căn cứ khoa học và thực tiễn để làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về vai trò nòng cốt chính trị, trách nhiệm của MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội trong xây dựng, củng cố và phát huy khối đại đoàn kết toàn dân tộc, bao gồm cả cơ chế phối hợp giữa MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng với hệ thống chính trị và Nhân dân trong xây dựng khối đại đoàn kết.

Đồng thời đề xuất các giải pháp, sáng kiến, chính sách về phát huy vai trò, trách nhiệm của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội trong xây dựng Chiến lược đại đoàn kết toàn dân tộc đến năm 2030, tầm nhìn 2045…

Hội thảo đã xác định cơ bản mục tiêu, giải pháp phát huy vai trò nòng cốt chính trị, trách nhiệm của MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội trong xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Trong đó tập trung nhóm giải pháp về hoàn thiện cơ chế, chính sách; về nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống Mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội, hội quần chúng; đổi mới nội dung, phương thức vận động nhân dân; về nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ; về phát huy sức mạnh đoàn kết của các giai tầng, dân tộc, tôn giáo, người Việt Nam ở nước ngoài…

Tại hội thảo, TS Nguyễn Hữu Dũng, Ủy viên Đoàn Chủ tịch, nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam cho biết, ngày 28/11/2023, Ban Chấp hành Trung ương đã ban hành Kế hoạch số 21-KH/TW về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ tám, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa 13 về “tiếp tục phát huy truyền thống, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng đất nước ta ngày càng phồn vinh, hạnh phúc”, trong đó giao cho MTTQ Việt Nam chủ trì, phối hợp với các cơ quan, tổ chức liên quan nghiên cứu, xây dựng Chiến lược đại đoàn kết toàn dân tộc đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Tham luận tại Hội thảo, GS.TS Trần Ngọc Đường nêu rõ, cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác Lênin, quan điểm đường lối của Chủ tịch Hồ Chí Minh và của Đảng và Nhà nước về phát huy vai trò nòng cốt của MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và các hội quần chúng nhân dân trong xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc khẳng định, MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và các hội quần chúng nhân dân là một hệ thống tổ chức rộng khắp, quy tụ mọi tầng lớp nhân dân, mọi giai cấp, mọi dân tộc, mọi tôn giáo và mọi người Việt Nam ở nước ngoài. Đây là nhân tố quyết định MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và các hội quần chúng nhân dân đóng vai trò là hạt nhân, nòng cốt trong tập hợp, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc.

Cũng theo GS.TS Trần Ngọc Đường, với chức năng giám sát và phản biện xã hội được Hiến pháp năm 2013 và Luật Mặt trận tổ quốc Việt Nam năm 2015 quy định, MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và các hội quần chúng nhân dân trở thành những chủ thể trong cơ chế nhân dân kiểm soát quyền lực Nhà nước.

“Thông qua việc thực hiện chức năng giám sát và phản biện xã hội, không những MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và các hội quần chúng nhân dân góp phần xây dựng Nhà nước thực sự là Nhà nước của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân mà còn tạo nên sự đồng thuận và đoàn kết xã hội”, GS.TS Trần Ngọc Đường nhấn mạnh.

Tăng cường hiệu quả hoạt động của MTTQ, các tổ chức chính trị, xã hội

Theo PGS.TS. Lê Bá Trình, Ủy viên Đoàn Chủ tịch, nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, để tăng cường hiệu quả hoạt động của MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị, xã hội cần thống nhất về nhận thức và đồng lòng, quyết tâm thực hiện việc đổi mới mô hình tổ chức và hoạt động của MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị, xã hội trong giai đoạn mới.

PGS.TS. Lê Bá Trình cho rằng, để làm được điều này, từ nay đến năm 2030, công tác nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn của MTTQ Việt Nam phải khẩn trương làm rõ về phần lý luận, kiểm nghiệm tính đúng đắn bằng tổng kết thực tiễn; chỉ rõ nhưng nội dung, nhiệm vụ nào phù hợp, nội dung, nhiệm vụ nào có độ “vênh” giữa lý luận về vai trò, vị trí, tổ chức và hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với thực tiễn của việc thực hiện để đề xuất điều chỉnh, bổ sung, sửa đổi. Trên cơ sở đó tạo nên sự thống nhất, đồng bộ về nhận thức và hành động; đó là yếu tố mang tính căn bản để tăng cường hiệu quả hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị, xã hội.

Bên cạnh đó, theo PGS.TS. Lê Bá Trình, cần đổi mới mạnh mẽ về tổ chức và hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị, xã hội thông qua việc tiếp tục hoàn thiện việc sắp xếp và sớm ổn định tổ chức sau khi hợp nhất, tinh gọn bộ máy của các cơ quan chuyên trách của Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và của các tổ chức chính trị, xã hội các cấp theo mô hình mới. Chú ý làm rõ vai trò, trách nhiệm chủ trì phối hợp của Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và trách nhiệm phối hợp hành động của Ban Chấp hành các tổ chức chính trị, xã hội.

Đề cập đến việc phát huy vai trò của các Hội trong xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, ông Trần Anh Tuấn, Chủ tịch Hiệp hội Khoa học hành chính Việt Nam nhấn mạnh: Cần tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và các cấp ủy Đảng, thực hiện việc quản lý nhà nước đối với hội theo hướng hiện đại, hiệu quả; đồng thời cần thay đổi tư duy, nhìn nhận lại vị trí, vai trò và trách nhiệm của các hội bởi giữa các hội phải có sự bình đẳng với nhau, có địa vị pháp lý như nhau, thực sự là các tổ chức tự nguyện, không vì lợi nhuận.

Ông Trần Anh Tuấn cũng kiến nghị, cần xem xét sửa lại các tiêu chuẩn để kết nạp các hội trở thành thành viên của MTTQ Việt Nam và xác định trách nhiệm của hội là thành viên, các hội trực thuộc MTTQ Việt Nam trên các phương diện: Thể chế, cơ chế, nội dung, chính sách đãi ngộ, nguồn lực - điều này cũng là thực hiện khối đại đoàn kết toàn dân tộc và tăng cường vai trò, sức mạnh của MTTQ Việt Nam với tư cách là cốt lõi chính trị và nền tảng của khối đại đoàn kết toàn dân tộc.