Biệt tài đào giếng trong bóng tối
Căn nhà của anh Ksor Gih nằm giữa rẫy cà phê ở cuối làng Tuơh Klah. Bước vào bên trong, ai cũng ngạc nhiên bởi chủ nhân của nó là một người khiếm thị nhưng mọi vật dụng trong nhà đều gọn gàng, ngăn nắp. Căn nhà được xây năm 2012 từ số tiền anh dành dụm, tích cóp bao nhiêu năm đào giếng và một phần tiền hỗ trợ của Hội người mù.
Tuổi thơ của anh Gih là những chuỗi ngày buồn bã. Khi mới sinh ra, anh đã không được thấy ánh sáng. Trong khi đó, cuộc sống gia đình nghèo khó nên anh càng chịu nhiều thiệt thòi, bất hạnh. Năm 15 tuổi, cha đi lấy vợ khác, rồi mẹ cũng bỏ đi, anh trở thành đứa trẻ mồ côi, phải sống dựa vào tình thương của bà con dân làng. Ai cho gì ăn nấy, bạ đâu ngủ đấy. Một năm sau, ở cái tuổi 16, trong khi bạn bè cùng trang lứa được cắp sách đến trường thì anh lại phải tự mò mẫm trong bóng tối để kiếm cơm với đôi mắt chỉ thấy bóng tối. Anh được người làng dựng cho cái chòi nhỏ ngoài rừng thông để ở. Hàng ngày, anh xuống suối, mò cua bắt ốc đổi lấy gạo và thức ăn.
Năm 22 tuổi, anh Gih được người làng hỗ trợ trồng cà phê trên chính mảnh đất của mình. Lúc ấy, không có nước và cũng không có tiền thuê thợ đào giếng, nên anh nghĩ đến việc tự mình đào giếng lấy nước tưới cây. Sau khi đi quanh vườn, rờ rẫm từng hòn đất, anh quyết định nơi đào giếng. Anh dùng chính đôi tay của mình để làm thước đo. Khi xác định được vị trí cần đào, anh ngồi xuống lấy cơ thể mình làm trọng tâm và giơ hai cánh tay ra xoay một vòng để ước lượng đường kính của cái giếng. Anh bắt đầu đào sâu xuống, chỉ với công cụ là chiếc xà beng. Vừa đào anh vừa dùng bàn chân để đo khoảng cách, đôi tay mò mẫm để định hình. Cứ thế, vừa đào đất anh vừa tự đu dây lên quay từng gàu đất mang đổ đi.
Ngày hay đêm đối với anh không quan trọng, cứ nghỉ lấy sức, rồi anh lại xuống giếng. Chỉ đến khi những dòng nước bắt đầu tràn dần lên, anh phải nhờ hàng xóm kéo đất lên vì không thể làm một mình. Khi mọi người tới nơi, không ai tin vào mắt mình bởi giếng sâu khoảng 30m mà anh đào thẳng tắp, tròn vành vạnh, tràn trề nước. Thế là anh có thừa nước dùng, tưới cho hơn 300 cây cà phê trong vườn. Từ đó đến nay, dù có những năm mùa khô khốc liệt nhưng giếng nhà anh chưa bao giờ cạn nước.
Tiếng đồn về chàng thanh niên khiếm thị đào giếng giỏi bắt đầu lan xa. Từ đó, mùa khô đến, dân làng lại tìm đến nhờ anh Gih đào giếng, vét giếng. Những khu vực xa cả vài chục cây số, người dân cũng tìm đến bởi anh đào giếng nào cũng có nước ngay, tiền công lại rẻ hơn người khác. Rồi anh trở thành phu giếng nức tiếng ở làng, ở xã. Có lúc anh thuê thêm người để quay đất từ dưới lên, có lúc người nhà thuê đào giếng múc đất lên, còn việc xuống giếng là của anh. Một mình cứ lần mò đào xuống dưới.
Nghề đào giếng cực nhọc nhưng khó khăn nhất là phải đào trúng mạch nước ngầm. Thợ giỏi nhiều kinh nghiệm đến mấy nhưng cũng không chắc 100% đào giếng nào cũng trúng mạch nước. Nhưng với anh Gih, anh dùng cảm nhận riêng của mình để tìm mạch nước và cảm nhận đó chưa một lần sai lầm.
“Gần 20 năm, sau ngày đào cái giếng ở vườn nhà, đến nay, tôi đào được 40 cái khác trong làng, còn ở các nơi khác thì khoảng 50 cái nữa. Tôi sống bằng nghề này nên phải đào thôi. Đào giếng thì mới có cơm ăn chứ. Lúc mới đào, nhất là khi vận chuyển đất lên, tôi hay bị đập vào thành giếng nên tay chân, mặt mũi lúc nào cũng bầm tím hết cả. Nhưng đào lâu rồi cũng quen, giờ không đào thì thấy khó chịu ngứa ngáy chân tay lắm” - anh Gih vừa nói vừa cười.
Mơ ước có một gia đình
Khi nghe chúng tôi nhắc đến chuyện gia đình, gương mặt anh Gih bỗng chùng xuống, vẻ mặt buồn rầu. Bởi lâu nay, anh tự mò mẫm với bóng tối, thui thủi một mình trong căn nhà nhỏ cuối làng. Hỏi có người thân đến chơi không, anh ngồi thần người ra rồi lắc đầu: “Từ ngày cha mẹ bỏ đi, tôi không biết đến người thân họ hàng gì cả. Ở đây, tôi có dân làng, có chính quyền quan tâm giúp đỡ nên cũng đỡ buồn. Dân làng tốt bụng, mỗi lần tôi đau ốm đều nhờ dân làng giúp đỡ”.
Anh Gih tâm sự: “Cuộc sống với tôi như vậy là khá ổn rồi, nhưng nhiều lúc nghe tiếng trẻ con nô đùa, tôi lại nhớ về gia đình, nhớ cha mẹ lắm. Lúc trước tôi cũng trách cha mẹ bỏ tôi, nhưng nay thì hết rồi. Bây giờ, tôi cũng muốn có vợ, có con, có một gia đình thật sự để được ăn những bữa cơm ngon, chứ không phải lang thang nữa. Tôi muốn sau những giờ đi làm về có người để trò chuyện, tâm sự chứ không phải lủi thủi một mình. Nhưng có lẽ điều đó rất khó…”.
Theo ông Nguyễn Kim Anh - Chủ tịch UBND xã Glar, nghề đào giếng tưởng chừng như một người bình thường cũng khó có thể làm được thì với anh Gih, mặc dù không nhìn thấy đường nhưng gần 20 năm, anh đã đào gần 100 cái giếng cho người dân lấy nước sinh hoạt và tưới cà phê. Dân làng ai cũng thương anh Gih, bởi anh không rượu chè, ham chơi hay ỷ lại là người khuyết tật mà còn làm tốt, làm giỏi hơn nhiều người bình thường. “Anh Gih trở thành tấm gương sáng cho nhiều người học hỏi, noi theo ở địa phương. Anh được Sở Lao đông - Thương binh và Xã hội tặng giấy khen, Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai tặng bằng khen dành cho người khuyết tật có nghị vượt vươn lên trong cuộc sống. Chính quyền và người dân xã Glar rất tự hào về anh” - ông Anh cho biết.