Phụ nữ cơ sở và hành trình giảm nghèo bền vững ở Thái Nguyên

Khi giảm nghèo bắt đầu từ sự đồng hành

Những năm gần đây, giảm nghèo bền vững đã trở thành một điểm sáng trong "bức tranh" phát triển kinh tế - xã hội của Thái Nguyên. Kết quả ấy không đến từ những giải pháp đơn lẻ, mà là sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, trong đó đội ngũ cán bộ cơ sở - nhiều người là phụ nữ giữ vai trò then chốt với những đóng góp lặng thầm nhưng bền bỉ.

Giai đoạn 2022-2024, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều toàn tỉnh giảm từ 10,29% xuống còn 5,46%; riêng khu vực đồng bào dân tộc thiểu số giảm gần 8,7%. Những con số biết nói ấy phản ánh hiệu quả của các chương trình mục tiêu quốc gia, sự chỉ đạo quyết liệt của cấp ủy, chính quyền các cấp, đồng thời cho thấy vai trò không thể thay thế của đội ngũ cán bộ "bám thôn, sát bản" trong quá trình tổ chức thực hiện chính sách.

Ở cấp cơ sở, giảm nghèo không đơn thuần là hoàn thành chỉ tiêu, mà là quá trình dài hơi của thay đổi tư duy, chuyển dịch sinh kế và nâng cao năng lực tự vươn lên của người dân. Và trong quá trình ấy, cán bộ cơ sở chính là những người "đứng giữa" vừa truyền tải chính sách, vừa lắng nghe, điều chỉnh cho phù hợp với từng hộ, từng địa bàn.

Tại xã Đồng Phúc, một địa bàn còn nhiều khó khăn, hình ảnh chị Triệu Thanh Hoa, chuyên viên Phòng Kinh tế xã đã trở nên quen thuộc với bà con. Không chỉ xuất hiện trong các lớp tập huấn, chị còn trực tiếp xuống đồng, lên đồi chè, đến từng hộ để cùng người dân bàn cách làm ăn, điều chỉnh kỹ thuật sản xuất cho phù hợp với điều kiện thực tế.

"Muốn người dân thay đổi tập quán canh tác, cán bộ phải đồng hành cùng dân, làm cùng dân. Cung cấp cho họ đầy đủ thông tin để họ làm theo. Khi thấy hiệu quả từ những mô hình cụ thể, bà con mới tin tưởng và chủ động làm theo", chị Hoa chia sẻ.

Cách làm "nói đi đôi với làm" ấy giúp nhiều hộ mạnh dạn chuyển đổi cây trồng, áp dụng kỹ thuật mới, từng bước nâng cao thu nhập. Với chị Hoa và nhiều cán bộ nữ ở cơ sở, công việc không có ranh giới rõ ràng giữa giờ hành chính và ngoài giờ. Những buổi tối đến từng nhà vận động, những ngày mưa gió bám đồng cùng dân đã trở thành một phần quen thuộc của hành trình giảm nghèo.

Cùng với đội ngũ cán bộ chuyên môn, các tổ chức đoàn thể ở cơ sở đóng vai trò là "cánh tay nối dài" đưa chính sách đến đúng đối tượng. Tại xã Phú Lương, chị Dương Thị Hồng, Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã cho biết: công tác giảm nghèo chỉ hiệu quả khi nắm chắc hoàn cảnh từng hội viên.

"Hội thường xuyên bám sát cơ sở, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo để lựa chọn hình thức hỗ trợ phù hợp, từ tín chấp vay vốn, hướng dẫn sản xuất đến tuyên truyền, vận động thay đổi tư duy làm ăn", chị Hồng nói.

Thông qua các tổ tiết kiệm và vay vốn, tổ hợp tác sản xuất, người dân không chỉ tiếp cận nguồn lực kinh tế mà còn được trang bị kiến thức, kỹ năng sản xuất hàng hóa. Từ chỗ trông chờ, ỷ lại, nhiều hộ đã chủ động tính toán đầu ra, liên kết tiêu thụ sản phẩm, từng bước hình thành tư duy sản xuất bền vững.

Ở nhiều địa phương, phụ nữ giữ vai trò nòng cốt trong các mô hình tổ nhóm sản xuất, kinh tế hộ gia đình. Chính sự kiên trì, mềm dẻo nhưng quyết liệt của họ đã giúp chính sách giảm nghèo "thấm" vào đời sống, thay vì dừng lại trên giấy.

Nguồn vốn: "đòn bẩy" cho sinh kế bền vững

Trong chuỗi hỗ trợ giảm nghèo, nguồn vốn tín dụng chính sách được xác định là "đòn bẩy" quan trọng giúp người nghèo tạo dựng sinh kế. Ông Trần Hiển Thành, Phó Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội Đồng Hỷ, cho biết: cho vay vốn chỉ là một phần, quan trọng hơn là đồng hành cùng người dân trong suốt quá trình sử dụng vốn.

"Chúng tôi phối hợp chặt chẽ với chính quyền và các đoàn thể trong bình xét đối tượng, giám sát và hướng dẫn sử dụng vốn đúng mục đích. Từ nguồn vốn ưu đãi, nhiều hộ đã đầu tư chăn nuôi, trồng chè, cây ăn quả, phát triển dịch vụ, từng bước hình thành sinh kế ổn định", ông Thành chia sẻ.

Thực tế cho thấy, những mô hình vay vốn gắn với hướng dẫn kỹ thuật, giám sát cộng đồng có tỷ lệ thoát nghèo và duy trì thu nhập bền vững cao hơn hẳn. Trong đó, vai trò của cán bộ cơ sở, đặc biệt là cán bộ nữ thể hiện rõ ở sự sát sao, nhắc nhở và hỗ trợ kịp thời.

Ở góc độ quản lý nhà nước, giảm nghèo bền vững được các địa phương xác định là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt. Chính quyền cơ sở giữ vai trò điều phối, kết nối các nguồn lực, bảo đảm chính sách được triển khai đồng bộ, đúng đối tượng và sát thực tiễn.

Ông Diệp Văn Năm, Chủ tịch UBND xã Tân Kỳ, khẳng định: địa phương không chạy theo thành tích giảm nghèo về số lượng. "Chúng tôi tập trung vào chất lượng giảm nghèo. Mỗi hộ sau khi thoát nghèo phải thực sự có sinh kế ổn định, hạn chế nguy cơ tái nghèo. Các cán bộ được phân công phụ trách từng thôn, từng nhóm hộ có nguy cơ tái nghèo để kịp thời nắm bắt tình hình và tháo gỡ khó khăn. Để đạt được mong muốn ấy, việc cung cấp thông tin kịp thời cho người dân là điều giữ vai trò then chốt", ông Năm nhấn mạnh.

Cách làm này cho thấy sự chuyển dịch rõ nét từ tư duy "giảm nghèo nhanh" sang "giảm nghèo bền vững", giảm nghèo thông tin kịp thời, lấy con người làm trung tâm và coi trọng vai trò của đội ngũ cán bộ cơ sở.

Giảm nghèo hôm nay không chỉ là câu chuyện thu nhập, mà là quá trình nâng cao dân trí, thay đổi tư duy sản xuất, hướng tới sinh kế bền vững. Với định hướng đó, Thái Nguyên đặt mục tiêu giai đoạn 2026-2030, mỗi năm giảm 1-1,5% hộ nghèo; giảm ít nhất 3% hộ nghèo tại các xã khó khăn và 3-4% hộ nghèo là đồng bào dân tộc thiểu số.

Để hiện thực hóa mục tiêu ấy, vai trò của đội ngũ cán bộ cơ sở tiếp tục được xác định là yếu tố then chốt. Trong đó, những phụ nữ làm công tác cơ sở, từ cán bộ kinh tế, hội phụ nữ, hội nông dân đến cán bộ tín dụng chính sách chính là những "nàng tiên" thầm lặng, kiên trì đưa chính sách đến từng hộ dân.

Bằng sự tận tụy, trách nhiệm và tinh thần gần dân, họ đang góp phần tạo dựng nền tảng vững chắc cho giảm nghèo bền vững từ cơ sở, nơi mỗi sự thay đổi nhỏ hôm nay sẽ mở ra cơ hội lớn cho ngày mai.