Quốc hội thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 11 luật về quân sự, quốc phòng

Điều hành nội dung biểu quyết, Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương nêu rõ, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 11 luật về quân sự, quốc phòng được xây dựng và thông qua theo quy trình một kỳ họp nhằm phù hợp với việc sắp xếp, thể chế hóa kịp thời, đầy đủ chủ trương, định hướng của Đảng, quy định của Hiến pháp, Luật Tổ chức chính quyền địa phương sửa đổi liên quan đến việc sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính 02 cấp và tiếp tục, sắp xếp tổ chức quân sự địa phương tinh, gọn, mạnh, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 11 luật về quân sự, quốc phòng gồm 12 điều, trong đó có 11 điều sửa đổi, bổ sung 11 luật và điều 12 về hiệu lực thi hành.

Thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ, trình bày Báo cáo tóm tắt Tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật, Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng cho biết, về tên gọi và hiệu lực của luật, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Chính phủ tiếp thu, chỉnh lý tên Luật là “Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 11 luật về quân sự, quốc phòng” và xác định thời điểm có hiệu lực của Luật từ ngày 01/7/2025.

Về sửa đổi Luật Quốc phòng, tại Khoản 1 Điều 9, đại biểu đề nghị làm rõ khái niệm “phòng thủ khu vực” và “khu vực phòng thủ”. Theo Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, nội dung về khu vực phòng thủ đã được quy định tại Kết luận số 159-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về Đề án số 839-ĐA/QUTW. Do vậy, đề nghị giữ nguyên như dự thảo Luật, quy định “Khu vực phòng thủ là bộ phận hợp thành phòng thủ quân khu, bao gồm các hoạt động về chính trị, tinh thần, kinh tế, văn hóa, xã hội, khoa học, công nghệ, quân sự, an ninh, đối ngoại; được tổ chức theo địa bàn cấp tỉnh, đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt, lấy xây dựng phòng thủ khu vực, xây dựng cấp xã làm nền tảng để bảo vệ địa phương”.

Về sửa đổi Luật Sĩ quan QĐND Việt Nam, đại biểu đề nghị nâng trần quân hàm Chỉ huy trưởng và Chính ủy Bộ CHQS tỉnh sau khi sắp xếp tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp. Đại tướng Phan Văn Giang cho biết, dự thảo Luật Sĩ quan chỉ sửa đổi, bổ sung các vấn đề về tổ chức, bộ máy sau khi tổ chức lại đơn vị quân sự địa phương liên quan đến tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp. Do vậy, đề nghị giữ nguyên như dự thảo Luật.

Đại biểu đề nghị nghiên cứu, xây dựng đội ngũ quân sự chính quy ở cấp xã (Điểm b khoản 1 và điểm b khoản 2 Điều 40). Cơ quan Soạn thảo cho biết, Kết luận số 159-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về Đề án số 839-ĐA/QUTW xác định giữ nguyên tổ chức Ban chỉ huy quân sự cấp xã như hiện nay, bố trí ba biên chế công chức cấp xã gồm: Chỉ huy trưởng, Phó Chỉ huy trưởng và Trợ lý. Do vậy, đề nghị giữ nguyên như dự thảo Luật.

Về sửa đổi Luật Nghĩa vụ quân sự, đại biểu đề nghị nghiên cứu quy định bảo đảm thống nhất về thẩm quyền từ lúc đăng ký, gọi và đưa ra khỏi danh sách đăng ký nghĩa vụ quân sự (khoản 2 Điều 19), để thuận lợi trong tổ chức thực hiện. Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Cơ quan soạn thảo đã chỉnh lý nội dung này tại dự thảo Luật. Theo đó, Luật quy định “Trong thời hạn 05 ngày, kể từ ngày có xác nhận của cấp có thẩm quyền, Ban chỉ huy quân sự cấp xã, cơ quan, tổ chức có công dân quy định tại khoản 1 Điều này phải báo cáo Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã quyết định”. Luật cũng quy định, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã quyết định gọi từng công dân nhập ngũ. Tháng Tư hằng năm, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã quyết định gọi công dân quy định tại khoản 1 Điều 16 để đăng ký nghĩa vụ quân sự lần đầu. Trốn tránh thực hiện nghĩa vụ quân sự là hành vi không chấp hành quyết định gọi đăng ký nghĩa vụ quân sự; quyết định gọi khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự; quyết định gọi nhập ngũ; quyết định gọi tập trung huấn luyện, diễn tập, kiểm tra sẵn sàng động viên, sẵn sàng chiến đấu”.

Về sửa đổi Luật Phòng không nhân dân, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Cơ quan soạn thảo đã chỉnh lý nội dung Sửa đổi, bổ sung điểm a và điểm b khoản 2 Điều 13. Theo đó luật quy định Lực lượng phòng không cấp xã do dân quân đảm nhiệm được tổ chức thành trung đội súng máy phòng không, các tổ bắn mục tiêu bay thấp và tổ chế áp tàu bay không người lái, phương tiện bay khác.

Về sửa đổi Luật Lực lượng dự bị động viên, đại biểu đề nghị bổ sung quy định Điều 30 như sau: “quân nhân dự bị nếu giữ chức vụ chỉ huy, quản lý đơn vị dự bị động viên được hưởng bảo hiểm y tế”, vì lực lượng này nhiều nhiệm vụ. Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng cho biết, Chế độ, chính sách liên quan lực lượng dự bị động viên đã được quy định tại Nghị định số 79/2020/NĐ-CP ngày 08/7/2020 của Chính phủ quy định chế độ, chính sách trong xây dựng, huy động lực lượng dự bị động viên. Bộ Quốc phòng đang đề nghị Chính phủ sửa đổi, bổ sung nội dung trên.

Về sửa đổi Luật Phòng thủ dân sự, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Cơ quan soạn thảo đã chỉnh lý nội dung quy định cụ thể nhiệm vụ của Ban chỉ huy phòng thủ khu vực tại khoản 4 Điều 34. Theo đó Luật quy định “Ban chỉ huy phòng thủ khu vực tham mưu cho cơ quan thường trực Ban chỉ huy phòng thủ dân sự cấp tỉnh chỉ đạo Ban chỉ huy phòng thủ dân sự cấp xã trong tổ chức, chỉ đạo, điều hành về phòng thủ dân sự trên địa bàn quản lý; chỉ huy thống nhất các lực lượng thuộc quyền phối hợp với Ban chỉ huy phòng thủ dân sự cấp xã ứng phó, khắc phục hậu quả sự cố, thảm họa”.

Về sửa đổi Luật Dân quân tự vệ, một số Đại biểu đề nghị nội dung liên quan đến công chức tại Ban chỉ huy quân sự cấp xã. Theo Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Kết luận số 159-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về Đề án số 839-ĐA/QUTW xác định về cơ cấu, tổ chức Ban chỉ huy quân sự cấp xã gồm: Chỉ huy trưởng, Phó Chỉ huy trưởng, Trợ lý; số lượng Phó Chỉ huy trưởng, Trợ lý; tiêu chuẩn, định mức trang thiết bị làm việc của Ban chỉ huy quân sự cấp xã. Do vậy, đề nghị giữ nguyên như dự thảo Luật. Luật sửa đổi, bổ sung quy định, Chỉ huy trưởng là công chức, Ủy viên Ủy ban nhân dân cấp xã, sĩ quan dự bị; trong tình trạng khẩn cấp về quốc phòng, tình trạng chiến tranh được gọi vào phục vụ tại ngũ theo quy định của Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam và tiếp tục đảm nhiệm chức vụ Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã. Phó Chỉ huy trưởng và Trợ lý là công chức.