Sau nhiều năm bị tẩy chay, giải Quả cầu vàng liệu có lấy lại được ánh hào quang như ban đầu?

Giải Quả cầu vàng là gì?

Giải Quả cầu vàng (Golden Globe Awards), là một giải thưởng do Hiệp hội báo chí nước ngoài ở Hollywood (Hollywood Foreign Press Association - HFPA) trao tặng cho những cống hiến trong lĩnh vực điện ảnh và truyền hình.

Trong ngành công nghiệp giải trí, tầm quan trọng của Quả cầu vàng được coi là chỉ đứng sau giải thưởng Oscar (phim điện ảnh) và giải Emmy (phim truyền hình). Lễ trao giải hằng năm được tổ chức trên quy mô lớn và cũng là một sự kiện tương đối xa xỉ.

Tuy nhiên, từ năm 2014, đã có nhiều lùm xùm bê bối diễn ra đằng sau giải thưởng này, cho đến sự kiện năm 2021, ban tổ chức thậm chí không công chiếu lễ trao giải công khai, mục tiêu là để cải cách lại toàn bộ hệ thống, cũng như làm dịu búa rìu dư luận.

Tranh cãi từng xảy ra xung quanh Quả cầu vàng?

Bê bối xung quanh giải Quả cầu vàng là một câu chuyện dài và phức tạp, tờ Times đã nêu ra ngắn gọn một số vấn đề lớn mà giải thưởng này từng đối diện:

- Nhận quà hối lộ: Từng có thông tin cho rằng các thành viên trong hội đồng HFPA đã được các hãng phim mời rượu, đãi những bữa ăn xa hoa với hy vọng phim của họ sẽ giành được đề cử. Ví dụ, Paramount Network, hãng phim sản xuất Emily in Paris, đã đưa 30 thành viên HFPA đến Paris và trải nghiệm tại một khách sạn trị giá 1.400 đô một đêm. Bộ phim về sau đã giành được hai đề cử Quả cầu vàng.

- Trả lương không công bằng: Tổ chức được tiết lộ là trả lương “nội bộ” cho một số nhân viên đặc biệt, tức là khoản lương không minh bạch. Một số thành viên đảm nhận mục đánh giá phim nước ngoài và làm việc với kho lưu trữ phim có thể được trả một mức lương vài nghìn đô một tháng.

- Hành xử thiếu chuyên nghiệp: Các thành viên ngủ gật trong khi chiếu phim, lăng mạ nhau trong buổi họp báo công khai, thường xuyên gây gổ, bất hòa. 

- Phân biệt chủng tộc: Không có thành viên da màu trong Hiệp hội. Một tổ chức đề cử bằng hình thức bỏ phiếu mà thiếu đi sự đa dạng thì cũng dẫn đến sự thiên lệch, định kiến trong việc lựa chọn phim.

Phía trên là bê bối trong khoảng 3 năm trở lại, tuy nhiên, nếu tua ngược thời gian lâu hơn một chút, vào khoảng 2014-2018, người ta sẽ nhớ ngay đến sự kiện cựu chủ tịch Philip Berk.

Năm 2014, Berk phát hành một cuốn hồi ký mang tên With Signs and Wonders: My Journey from Darkest Africa to the Bright Light of Hollywood (Tạm dịch: Hành trình từ Châu Phi tăm tối đến Ánh hào quang rực rỡ của Hollywood). Trong cuốn sách, ông tự nhận quá nhiều công lao trong Quả cầu vàng, và bị chính hội đồng chỉ trích. Áp lực đến từ sự bịa đặt đã buộc ông phải rời nhóm 6 tháng sau. 

Sau đó vào năm 2018, nam diễn viên Brendan Fraser cáo buộc Berk đã tấn công tình dục anh vào năm 2003. Berk phủ nhận câu chuyện nhưng vẫn gửi xin lỗi nửa vời đến Brendan. HFPA đã mở một cuộc điều tra nội bộ và xác nhận toàn bộ vụ việc chỉ là một trò đùa, tổ chức này từ chối chia sẻ thông tin chi tiết về cuộc điều tra cho Brendan.

Tất cả điều trên đe dọa đến tính minh bạch và toàn vẹn của giải thưởng, vì từ lâu Quả cầu vàng luôn được xem là giải thưởng uy tín, ít nhất là đối với các nhà báo. Nhiều người quan tâm đến giải thưởng vì nó cũng tạo động lực và bước đệm để nhiều diễn viên, đạo diễn có được chú ý và danh tiếng. 

Sau vụ bê bối về việc thiếu đa dạng trong hội đồng cố vấn, ngày 6/3/2021, HFPA tuyên bố nhận lỗi và hứa sẽ mở rộng thành viên, tăng tính đa dạng, minh bạch hóa các phương thức bỏ phiếu và kiểm soát mọi hành vi vi phạm đạo đức. 

Tuy nhiên, nỗ lực dường như vẫn chưa đủ. Sau 2 tháng, Netflix tuyên bố tẩy chay giải Quả cầu vàng, sao hạng A Tom Cruise thậm chí đem trả lại giải thưởng mà Quả cầu vàng từng trao cho anh. NBC đầu năm 2022 đã ngưng phát sóng trực tiếp buổi lễ, thông báo giải thưởng này cần được cải cách. 

Nỗ lực khôi phục danh tiếng trong năm nay là gì?

Tổ chức đã quyết định cải tổ nội bộ trong năm 2023, HFPA tăng thành viên lên 10%, mời thêm cử tri không phải là thành viên trong hội đồng cùng tham gia bình chọn giải thưởng. Các cử tri có sự đa dạng chủng tộc hơn: 22,3% là người Latinh, 13,6% là người da đen, 11,7% là người châu Á, 10,7% Trung Đông và 41,7% còn lại là người da trắng.

Tổ chức thiết lập chính sách không tặng quà từ tháng 7/2021 và mở đường dây nóng để mọi người báo cáo các sự cố, khiếu nại và cáo buộc. 

Họ còn mời danh hài gốc phi Jerrod Carmichael dẫn chương trình, thay cho nghệ sĩ da trắng trước đây như Ricky Gervais hay Tina Fey. Cecil B. DeMille Award - giải thưởng danh dự của chương trình - cũng được trao cho Eddie Murphy, một trong những diễn viên da đen nổi bật nhất nhì giới điện ảnh.

Các tác phẩm được đề cử năm nay cũng được đánh giá cao về mặt chuyên môn, điển hình là hai bộ phim The Banshees of Inisherin và Everything Everywhere All At Once dẫn đầu số đề cử. Dù tổ chức đã nỗ lực khôi phục lại hào quang, nhưng nghi ngờ không thể vì thế mà biến mất một sớm một chiều.

Màn phát biểu cứu cả một mùa giải

Sự trở lại lần này được đánh giá thành công và có sức lan tỏa cao một phần là nhờ sự góp mặt của những nghệ sĩ không thường phát biểu, trải lòng trước công chúng.

Đặc biệt nhất phải kể đến nam diễn viên gốc Việt, Quan Kế Huy, chiến thắng nhờ vai phụ xuất sắc trong phim Everything Everywhere All at Once. 

Anh kể về thời điểm mình mới đóng phim. Khi còn nhỏ, anh đóng một vai trong phim Indiana Jones and the Temple of Doom và khi lớn lên, anh tự hỏi thành tựu mình đạt được lúc đó có phải chỉ thuần túy là may mắn hay không. “Trong nhiều năm, tôi sợ mình không còn gì để cống hiến nữa, và dù có làm gì đi nữa, tôi cũng sẽ không bao giờ vượt qua được những thành công lúc bé”, anh kể lại.

Bạn diễn của anh, diễn viên Dương Tử Quỳnh, cũng kể lại trải nghiệm từ lần đầu gặp Quan Kế Huy, cô mong mọi người vẫn giữ được ước mơ và kỳ vọng tuổi trẻ của mình. Còn Ryan Murphy, vị đạo diễn được trao giải Quả cầu vàng danh dự, bộc bạch rằng nhiều người, để gây dựng được sự nghiệp lớn lao vĩ đại, đều đã phải trải qua vô số lần bị từ chối cơ hội chỉ vì giới tính hay bản dạng giới của họ.

Màn phát biểu năm nay không giống như một màn phát biểu trao giải điển hình - nói về bộ phim hay cảm ơn tình yêu của khán giả, mà giống như lời thú tội, trần tình hơn. Người chiến thắng không chỉ nói về bộ phim mà còn nói về sự mơ hồ, vô định, hối tiếc và cả nỗi bất an cản trở họ thực hiện ước mơ. Dẫu biết “ước mơ” cũng có thể là mặt hàng kinh doanh trong thế giới hào nhoáng của Hollywood, nhưng chúng thực sự đã phát huy hiệu quả khi công chúng dần có cái nhìn thiện cảm hơn với lễ trao giải 2023.

Sau cùng, MC Carmichael khéo léo khép lại mùa giải với lời phát biểu: “Dù trong quá khứ đã xảy chuyện gì, chúng ta vẫn nên ăn mừng cho buổi tối này và tôi nghĩ ngành điện ảnh xứng đáng có những buổi tối tuyệt vời như thế này. Tôi rất vui vì tất cả các bạn đều có mặt ở đây”.

Sức hút của Quả cầu vàng đến từ đâu?

Quả cầu vàng không có được sự thú vị như Oscar, Hiệp hội báo chí nước ngoài ở Hollywood cũng không nổi tiếng hay có chuyên môn xuất sắc hơn bất kỳ cơ quan phê bình nào khác, nhưng giải thưởng này ít nhất cũng có danh tiếng lâu đời, gần 80 năm. Tờ Vox nhận định tiếng tăm chính là thứ giữ chân khán giả đến thời điểm hiện tại.

Hơn nữa, các giải thưởng Quả cầu vàng cũng được đồn là giúp “dự đoán” kết quả Oscar. Người ta truyền miệng, người thuộc Viện hàn lâm điện ảnh sẽ theo dõi Quả cầu vàng để quyết định sẽ đề cử phim nào tiếp theo. 

Năm nay, các đề cử cho giải Oscar mở vào ngày 12/1, hai ngày sau lễ trao giải Quả cầu vàng 2023. Tuy nhiên, nếu muốn dự đoán kết quả Oscar, giới chuyên gia khẳng định Quả cầu vàng chắc chắn không phải một thước đo không hoàn hảo.

Có lẽ câu hỏi “Liệu Quả cầu vàng có lấy lại vinh quang như mùa trước không?” chưa phải là một câu hỏi đúng. Mà vấn đề là liệu chương trình có thể tồn tại được bao lâu trong bối cảnh mà khán giả đại chúng đang càng ngày càng ít quan tâm đến các chương trình trao giải nói chung. 

Có người lập luận rằng những buổi lễ như vậy mang đến cơ hội quảng bá rất lớn, bởi phim điện ảnh, truyền hình không được biết đến nhiều nhưng có chất lượng tốt vẫn sẽ nhận được sự chú ý của công chúng.