Số phận đầy bi kịch của Nữ hoàng đảo Hawaii

Nữ hoàng Liliuokalani tên thật là Lydia Kamakaeha. Bà sinh ngày 2/9/1838 trong gia đình dòng dõi hoàng tộc trị vì lâu đời nhất đảo quốc Hawaii.

Năm 1862, bà kết hôn với John Owen Dominis, con trai của một thuyền trưởng vốn là một quan chức trong vương triều Hawaii. Cuộc hôn nhân của họ vốn không được sự ủng hộ của những người trong hoàng gia. Trong ngoài triều đình thường xuyên xì xào cho rằng, John Owen Dominis không chung thủy.

Nữ hoàng Liliuokalani

Năm 1884, anh trai của Liliuokalani là David Kalakaua được chọn làm vua. Tuy nhiên, trị vì không được bao lâu, vị vua xấu số đã băng hà, để lại ngôi báu cho em gái.

Tháng 1/1891, bà được bầu chọn là người kế vị và trở thành nữ hoàng đầu tiên lên ngai vàng trong lịch sử Hawaii với tên hiệu Liliuokalani. Cũng từ đây, nữ hoàng Liliuokalani tìm nhiều cách nhằm thiết lập lên một đế chế Hawaii hùng mạnh và tự chủ.

Chính kinh nghiệm trong 9 tháng du lịch vòng quanh thế giới năm 1881 với vai trò là công chúa Hawaii và chuyến thăm Mỹ năm 1890 đã hỗ trợ Nữ hoàng Liliuokalani trở thành người lãnh đạo vùng đảo nhiệt đới.

Được sự ủng hộ tối đa của thần dân, Nữ hoàng đã soạn thảo một Hiến pháp mới khôi phục lại quyền biểu quyết kinh tế cho người dân bản địa. Cuộc cải cách này lập tức vấp phải sự phản đối của một số thế lực cực đoan trong triều đình.

Không ít doanh nhân và các chính trị gia thân Mỹ lên tiếng chỉ trích Nữ hoàng và vận động nhằm ép bà phải sáp nhập lãnh thổ vào Hợp chủng quốc Hoa Kỳ - nhà nhập khẩu sản phẩm nông nghiệp lớn nhất của hòn đảo để đem lại các lợi nhuận kinh tế. Họ biện luận rằng, việc trở thành một bang của Hoa Kỳ sẽ giúp cho kinh tế của Hawaii tiến lên.

Với chủ trương dùng văn hóa truyền thống và quyền lực dòng tộc để cai trị, Nữ hoàng Liliuokalani rơi vào sự chống phá của các thế lực thù địch nước ngoài. Bà được xem như mối đe dọa cho một số nhà lãnh đạo Mỹ và châu Âu thời đó. Hàng chục kế hoạch được dựng lên nhằm hạ bệ người phụ nữ quyền lực này.

Một mình đương đầu với các thế lực, cuối cùng Nữ hoàng Liliuokalani đã thất bại. Năm 1895, bà bị bắt và bỏ tù, sau đó bị buộc phải thoái vị để giải phóng cho những người bị bắt trước đó vì ủng hộ bà. Nữ hoàng bị buộc ký một chiếu thư tuyên bố hủy bỏ tất cả những quy định, sắc lệnh mà bà ban hành khi còn tại vị. Bà bị đưa ra tòa án quân sự do những kẻ phản loạn trong triều dựng lên.

Nữ hoàng Liliuokalani sau đó bị kết án 5 năm tù giam và bị đẩy đi lao động khổ sai. Sau đó, bà được giảm án nhưng bị giam lỏng trong một căn gác nhỏ tại Cung điện Hoàng gia Iolani và ngăn cấm không cho ai được vào thăm. Kết cục, người phụ nữ quyền lực nhất đảo quốc Hawaii phải sống phần đời còn lại trong cô độc.

Nữ hoàng Liliuokalani đã từ bỏ ngôi vị để giải phóng cho những người bị bắt vì ủng hộ bà.

Trong thời gian bị giam cầm, ngày ngày, cựu Nữ hoàng làm bạn với âm nhạc. Bà đã sáng tác khoảng 165 bài hát nói về cuộc đời từ khi tại vị đến lúc bị bắt.

Một thời gian sau, bà được tự do bước ra khỏi căn gác nhưng vẫn bị quản thúc tại gia. Đến năm 1896, Chính phủ nước Cộng hòa Hawaii đã cho phép cựu Nữ hoàng được đi lại tự do và phục hồi quyền công dân cho bà. Bà sống ở tư gia có tên Washington Place cho đến khi qua đời ngày 11/11/1917 ở tuổi 79 sau một cơn đau tim.

Tài sản của bà sau khi qua đời đã được bán và thành lập Quỹ Nữ hoàng Liliuokalani nhằm giúp đỡ trẻ em mồ côi, nghèo khó. Quỹ này vẫn còn được duy trì tới tận ngày nay.

Ngày 12/7/1898, quần đảo Hawaii được chính thức sáp nhập vào với Mỹ sau chiến tranh Mỹ - Tây Ban Nha. Hawaii trở thành bang thứ 50 của Hợp chúng quốc Hoa Kỳ.

Năm 1993, vào dịp 100 năm sau cuộc lật đổ ngai vàng, Tổng thống Mỹ Bill Clinton đã ký một nghị quyết của Quốc hội, trong đó Chính phủ Hoa Kỳ chính thức xin lỗi người dân Hawaii bản địa.