Sơn La: Gìn giữ thương hiệu gạo hữu cơ Phù Yên

Chuyển đổi sản xuất nông nghiệp truyền thống sang canh tác xanh, an toàn, bền vững

Thương hiệu gạo hữu cơ Phù Yên ra đời từ quá trình chuyển đổi tư duy sản xuất nông nghiệp truyền thống sang hướng canh tác xanh, an toàn và bền vững. Các xã Huy Thượng, Huy Tân, Huy Hạ, Huy Tường và thị trấn Quang Huy (cũ) đã triển khai phát triển vùng sản xuất lúa hữu cơ. Đặc biệt, mô hình "Ruộng nhà mình" đã được bà con nhân dân tại hai xã Quang Huy và Huy Hạ cũ hưởng ứng nhiệt tình, với tổng diện tích lên tới 150ha.

Thương hiệu “Gạo hữu cơ Phù Yên” đã trở thành niềm tự hào của người dân và chính quyền địa phương

Bà Sòi Thị Tuyến, người đã có hơn 4 năm đồng hành tâm huyết với gạo hữu cơ Phù Yên, hiện là Chủ tịch Hội Nông dân xã Phù Yên, cho biết, gạo hữu cơ Phù Yên, Sơn La là sản phẩm gạo được sản xuất theo phương pháp hữu cơ, không sử dụng hóa chất, thuốc trừ sâu, phân bón hóa học, được đánh giá cao về chất lượng, độ dẻo thơm và an toàn cho sức khỏe, đồng thời góp phần nâng cao giá trị kinh tế cho người dân địa phương, góp phần vào mục tiêu phát triển nông nghiệp xanh, sạch, bền vững.

Đến nay, tổng diện tích sản xuất lúa hữu cơ trên địa bàn xã Phù Yên đạt 570,5ha. Trong đó, 130ha đã được Trung tâm phân tích và chứng nhận chất lượng sản phẩm nông nghiệp Hà Nội cấp giấy chứng nhận sản xuất nông nghiệp hữu cơ. Năm 2023, Cục sở hữu trí tuệ đã cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu "Gạo hữu cơ" và sản phẩm liên tiếp hai năm 2023, 2024 đều được cấp giấy chứng nhận sản phẩm tiêu biểu. 

Tuy nhiên, việc gìn giữ và phát triển thương hiệu "Gạo hữu cơ Phù Yên" vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức. Quy mô sản xuất còn nhỏ lẻ, thiếu sự liên kết bền chặt giữa nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp. 

Bên cạnh đó, cơ chế giám sát chất lượng chưa đồng bộ, thiếu một chiến lược quảng bá bài bản, lâu dài. Tập quán canh tác truyền thống, thiếu sự liên kết tiêu thụ, đầu tư còn hạn chế và nhận thức, sự chủ động của người dân chưa cao cũng là những rào cản lớn. Diện tích sản xuất chưa ổn định, hệ thống nhận diện thương hiệu chưa đồng bộ và năng lực tổ chức sản xuất của nông dân còn hạn chế cũng là những điểm yếu cần khắc phục.

Thu hoạch lúa hữu cơ tại mô hình "Ruộng nhà mình"

7 giải pháp dựa trên tiềm năng, lợi thế của địa phương

Trước thực trạng đó, Hội Nông dân xã Phù Yên đã đề xuất một số giải pháp trọng tâm nhằm gìn giữ và nâng cao chất lượng thương hiệu gạo hữu cơ.

Trước hết, củng cố và mở rộng vùng nguyên liệu sản xuất gạo hữu cơ. Điều này bao gồm việc hướng dẫn, vận động hội viên duy trì và mở rộng diện tích lúa canh tác theo quy trình hữu cơ. Đồng thời, xây dựng mô hình "Cánh đồng lúa hữu cơ mẫu" tại các bản có điều kiện thuận lợi như tiểu khu Chiềng Thượng, Chiềng Hạ, Chiềng Chung, Mo Nghè 1, 2, tiểu khu Cang, Tiểu khu Búc, bản Puôi và một số bản khác.

Giải pháp thứ hai là nâng cao chất lượng sản phẩm gắn với khoa học kỹ thuật. Theo đó, phối hợp với các ngành chuyên môn để chuyển giao tiến bộ kỹ thuật về giống, phân vi sinh, kỹ thuật luân canh, canh tác không hóa chất. Đồng thời, hỗ trợ xây dựng hệ thống ghi chép, giám sát vùng sản xuất nhằm đảm bảo truy xuất nguồn gốc sản phẩm.

Một giải pháp khác là tăng cường vai trò của Hợp tác xã, Tổ hội nghề nghiệp. Hướng dẫn thành lập và củng cố các Tổ hợp tác, Hợp tác xã sản xuất gạo hữu cơ. Hỗ trợ các tổ chức này xây dựng kế hoạch sản xuất và ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm với doanh nghiệp, tạo sự ổn định trong sản xuất và tiêu thụ.

Xây dựng, phát triển thương hiệu và nhãn hiệu tập thể cũng là giải pháp quan trọng. Hoàn thiện hệ thống nhận diện thương hiệu như bao bì, nhãn mác, logo "Gạo hữu cơ Phù Yên". Đồng thời, phối hợp với HĐND, UBND, MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội để tuyên truyền rộng rãi về thương hiệu này đến người tiêu dùng.

Cùng với đó là phát triển thị trường tiêu thụ bền vững như tham gia các hội chợ nông sản, tuần lễ OCOP, phiên chợ xanh, sàn thương mại điện tử và các kênh mạng xã hội để giới thiệu sản phẩm. Đặc biệt, đẩy mạnh liên kết "bốn nhà" (Nhà nông – Nhà doanh nghiệp – Nhà khoa học – Nhà nước) để mở rộng thị trường tiêu thụ trong và ngoài tỉnh.

Giải pháp thứ sáu cần đào tạo, nâng cao năng lực cho hội viên nông dân bằng cách tổ chức các lớp bồi dưỡng về kỹ năng tổ chức sản xuất, quản lý hợp tác xã, kỹ năng tiếp cận thị trường và marketing sản phẩm. Đưa các hội viên trẻ, hội viên tiêu biểu đi học tập kinh nghiệm tại các mô hình sản xuất lúa hữu cơ thành công để nhân rộng.

Song song cần lồng ghép hiệu quả các nguồn lực và chương trình hỗ trợ. Tập trung tận dụng các chương trình, dự án như OCOP, Nông thôn mới, khuyến nông, Quỹ hỗ trợ nông dân, vốn tín chấp từ Ngân hàng Chính sách xã hội để hỗ trợ sản xuất, chế biến, bảo quản và xúc tiến thương mại. Đồng thời, đề xuất các cấp có thẩm quyền quan tâm đầu tư cơ sở hạ tầng phục vụ vùng sản xuất hữu cơ như đường nội đồng, kênh mương, kho bãi.

Bà Sòi Thị Tuyến khẳng định, những giải pháp trên rất khả thi, mang tính cấp thiết, dựa trên tiềm năng, lợi thế và điều kiện thực tế tại địa phương. Việc gìn giữ và nâng cao chất lượng thương hiệu gạo hữu cơ Phù Yên vừa là mục tiêu kinh tế vừa là yếu tố quan trọng để củng cố và phát triển mô hình nông thôn mới kiểu mẫu, đặc biệt tại Tiểu khu Chiềng Thượng. Hội Nông dân xã cũng cam kết đồng hành, hỗ trợ hội viên và người dân trong từng khâu sản xuất, là cầu nối giữa người dân và doanh nghiệp, để thương hiệu "Gạo hữu cơ Phù Yên" không chỉ giữ được chất lượng mà còn vươn xa hơn, đóng góp vào sự phát triển nông nghiệp, nông thôn bền vững.