Sử dụng nước sạch và vệ sinh an toàn trở thành "thước đo" thu hẹp khoảng cách giới

Như Báo PNVN đã đưa, ngày 16/10, tại tỉnh Đồng Nai, Hội LHPN nữ Việt Nam phối hợp với UBND tỉnh Đồng Nai tổ chức Hội thảo "Vận động chính sách hỗ trợ phụ nữ tiếp cận nước sạch, vệ sinh góp phần thực hiện tiêu chí "3 sạch" và thúc đẩy bình đẳng giới trong Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2026-2035".

Phát biểu tại hội thảo, Phó Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam Nguyễn Thị Thu Hiền nhấn mạnh: Việc thiếu nước sạch và nhà tiêu hợp vệ sinh là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến các bệnh truyền nhiễm qua đường nước như tiêu chảy, tả, lỵ, viêm phổi hay nhiễm ký sinh trùng.

Trẻ em, đặc biệt là trẻ nhỏ có nguy cơ cao bị suy dinh dưỡng, còi cọc, ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và trí tuệ.

Ngoài ra, theo Phó Chủ tịch Nguyễn Thị Thu Hiền, ở nhiều vùng nông thôn, trách nhiệm đảm bảo nguồn nước sinh hoạt vẫn chủ yếu đặt lên vai phụ nữ và trẻ em gái. Mỗi ngày, họ phải dành hàng giờ để đi lấy nước, khiến thời gian học tập, lao động và nghỉ ngơi bị hạn chế. Gánh nặng vô hình này khiến phụ nữ khó có cơ hội phát triển kinh tế, tham gia xã hội và vươn lên bình đẳng với nam giới.

Cùng với đó, trẻ em gái ở nhiều nơi có nguy cơ phải nghỉ học để phụ giúp gia đình lấy nước. Thiếu nhà vệ sinh an toàn, riêng tư tại trường học cũng là nguyên nhân khiến nhiều em, đặc biệt ở tuổi vị thành niên, bỏ học sớm.

Vì vậy, "đầu tư vào nước sạch và vệ sinh không chỉ là đầu tư cho sức khỏe, mà còn là đầu tư cho giáo dục, cho tiềm năng kinh tế và cho sự bình đẳng thực chất giữa nam và nữ" - Phó Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam nhấn mạnh.

Trước đó tại hội thảo, đại diện Học viện Phụ nữ Việt Nam đã thông tin về dự thảo Đề án Hỗ trợ phụ nữ tiếp cận nước sạch, nhà tiêu hợp vệ sinh dự kiến sẽ triển khai trên địa bàn tỉnh Đồng Nai. 

Đại diện các sở, ngành, xã, phường trên địa bàn tỉnh đã đánh giá vai trò của các cấp Hội LHPN trong việc phối hợp xây dựng nông thôn mới, đặc biệt là thực hiện các tiêu chí về vệ sinh môi trường; thực trạng sử dụng nước sạch ở nông thôn hiện nay; triển khai thực hiện tiêu chí "3 sạch" và đề xuất giải pháp thực hiện trong thời gian tới. 

Đặc biệt, các đại biểu đã cùng nhìn nhận, đánh giá vai trò của nước sạch và vệ sinh an toàn không chỉ đối với sức khỏe cộng đồng, mà còn đối với việc thu hẹp khoảng cách giới và phát triển bền vững.

Đại diện Sở Nông nghiệp và môi trường Đồng Nai, ông Lê Văn Hải, Phó Trưởng phòng Khoáng sản và Thủy lợi, cho biết: Hiện nay tỷ lệ hộ dân nông thôn được sử dụng nước sạch đạt khoảng 75%. Trong đó, 41% sử dụng nước từ công trình cấp nước tập trung, 34% sử dụng từ công trình nhỏ lẻ hoặc thiết bị lọc nước hộ gia đình. Tỷ lệ sử dụng nước từ công trình cấp nước tập trung của các xã khu vực tỉnh Bình Phước (cũ) vẫn còn thấp so với tỉnh Đồng Nai (cũ) dẫn đến tỷ lệ sử dụng nước chung sau sát nhập vẫn còn thấp.

Để đạt mục tiêu đến năm 2030 có 90% hộ dân nông thôn sử dụng nước sạch đạt chuẩn, trong đó 68% từ công trình cấp nước tập trung, ông Hải đề xuất tăng cường truyền thông, nâng cao nhận thức của người dân về sử dụng nước sạch và vệ sinh. 

Bên cạnh đó, cần đẩy nhanh tiến độ lắp đặt hệ thống đường ống, đồng hồ nước tại các khu vực đã có công trình đầu tư mới, phát huy công suất nhà máy và phân vùng cấp nước hợp lý. Ông cũng khuyến khích người dân đầu tư thiết bị lọc nước quy mô hộ gia đình để cải thiện chất lượng nguồn nước.

Bà Trần Thị Thơm, đại diện Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đồng Nai, khẳng định: Hoàn thành các tiêu chí về môi trường và vệ sinh là nền tảng cốt lõi, quyết định chất lượng cuộc sống của người dân nông thôn. 

Trong đó, hai tiêu chí quan trọng là: "Tỷ lệ hộ có nhà tiêu, nhà tắm, thiết bị chứa nước hợp vệ sinh và đảm bảo "3 sạch" (sạch nhà, sạch bếp, sạch ngõ)" và "Tỷ lệ cơ sở chăn nuôi bảo đảm vệ sinh thú y và bảo vệ môi trường."

Theo bà Thơm, đây không chỉ là khẩu hiệu tuyên truyền mà là những giải pháp cụ thể, dễ thực hiện, mang lại hiệu quả rõ rệt trong bảo vệ sức khỏe, xây dựng nếp sống văn minh và hoàn thiện các tiêu chí trong Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới. Bà nhấn mạnh, "phối hợp liên ngành là yêu cầu bắt buộc. Khi y tế, nông nghiệp và môi trường cùng hành động, các tiêu chí sẽ được thực hiện thực chất và bền vững hơn".

Bà Lê Thị Thu Trang, Chủ tịch Hội LHPN phường Tân Triều (Đồng Nai) cho biết: Việc hỗ trợ tiếp cận tài chính đối với hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn, có nhu cầu xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh cũng là vấn đề cần quan tâm trong quá trình triển khai các đề án. Từ kinh nghiệm của địa phương trong phát huy hiệu quả cuộc vận động "Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch", Hội LHPN phường Tân Triều đã hỗ trợ các hộ khó khăn tiếp cận nguồn vốn vay nhận ủy thác cho vay vốn với Ngân hàng chính sách xã hội chương trình nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn để xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh.

Từ thực tiễn đã nêu, các đại biểu đã thảo luận, tham vấn định hướng xây dựng Đề án "Hỗ trợ phụ nữ tiếp cận nước sạch, nhà tiêu hợp vệ sinh, thực hiện tiêu chí "3 sạch" tại vùng khó khăn", triển khai tại tỉnh Đồng Nai giai đoạn 2026 - 2028. 

Đề án dự kiến hướng tới các nhóm đối tượng là hội viên, phụ nữ nghèo, cận nghèo, phụ nữ khuyết tật và đồng bào dân tộc thiểu số ở các vùng sâu, vùng xa, nơi tỷ lệ hộ sử dụng nước sạch và nhà tiêu hợp vệ sinh còn thấp.

Phát biểu tại hội thảo, bà Nguyễn Thị Hoàng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai, cho rằng việc thảo luận, xây dựng Đề án Hỗ trợ phụ nữ tiếp cận nước sạch, nhà tiêu hợp vệ sinh, thực hiện tiêu chí "3 sạch" tại Đồng Nai có mục tiêu góp phần thiết thực nâng cao chất lượng cuộc sống cho phụ nữ và trẻ em nông thôn. 

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai đề nghị Hội LHPN và các đơn vị liên quan hoàn thiện các thủ tục để đề án được trình và sớm được phê duyệt. Tỉnh Đồng Nai cũng cam kết với Trung ương Hội sẽ tiếp tục nhân rộng các tiêu chí "3 sạch" và lồng ghép các nội dung này vào chương trình của tỉnh.

Bà Nguyễn Thị Thu Hiền, Phó Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam, cho biết, giai đoạn 2021-2025, Hội đã triển khai các hoạt động hỗ trợ 6 tỉnh xây dựng Đề án liên quan tới hỗ trợ phụ nữ tiếp cận nước sạch, vệ sinh tại các tỉnh như Sóc Trăng, Đắk Lắk (cũ), Thái Nguyên (cũ), Cà Mau, Gia Lai và Kiên Giang (cũ)… Kết quả này khẳng định vai trò của hội không chỉ dừng lại ở việc triển khai các phong trào, mà còn tham gia đề xuất cơ chế giám sát chính sách liên quan đến giới.

Trong thời gian tới, bà Nguyễn Thị Thu Hiền đề nghị Hội LHPN tỉnh Đồng Nai làm đầu mối chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan hoàn thiện hồ sơ, sớm trình đề án để UBND tỉnh phê duyệt. 

Kỳ vọng đến năm 2026, Đề án sẽ được phê duyệt và triển khai, giúp ngày càng nhiều phụ nữ và trẻ em vùng nông thôn được tiếp cận nguồn nước sạch, môi trường an toàn, góp phần hiện thực hóa bình đẳng giới từ chính những điều bình dị trong cuộc sống.