Nhà Gương hay còn được gọi Nhà Cười được Chính phủ Tiệp Khắc xây tặng TP Hà Nội từ năm 1979. Rất nhiều người thuộc thế hệ 6x, 7x và 8x ở Hà Nội có tuổi thơ gắn bó với mê cung gồm những tấm gương ảo ảnh nơi đây khi được bố mẹ dẫn tới tham quan.
Tuy nhiên, những năm gần đây, Nhà Gương bị xuống cấp nghiêm trọng: gương mờ xỉn, lớp vữa tường trong và ngoài bong tróc, ẩm mốc, mái bị dột... Vì thế, gần như không còn mấy phụ huynh đưa con vào thăm Nhà Gương.
Họa sĩ Nguyễn Thu Thủy – tác giả của Con đường gốm sứ - đã được TP Hà Nội cho phép thực hiện ý tưởng cải tạo chỉnh trang Nhà Gương thành một công trình nghệ thuật gắn gốm.
Khi tiếp cận bản vẽ kiến trúc của tòa nhà do Công viên Thống Nhất cung cấp, nữ họa sĩ vô cùng thích thú khi biết kiến trúc sư Tiệp Khắc đã lấy cảm hứng từ một vỏ ốc khổng lồ để tạo hình tòa nhà. Cửa vào tòa nhà là miệng vỏ ốc, tòa nhà xoắn tròn với lối đi mê cung dẫn vào lòng trong cùng của vỏ ốc là nhà tròn có 8 tấm gương dị dạng. Phía trước mặt còn có bức tượng Nữ thần biển tì tay lên mỏ neo đứng duyên dáng bên cánh trái của mặt tiền nhìn về phía cổng chính của Công viên Thống Nhất (trên đường Trần Nhân Tông).
Tòa nhà có chu vi dài 60m, cao trung bình 6m, chỗ cao nhất là 7,2m, chỗ thấp nhất 4,8m. Bức tường chạy bao quanh hình tròn vỏ ốc, chỉ có 2 ô của sổ lớn và 3 khe cửa giật cấp để lấy ánh sáng và thoáng khí nên rất lý tưởng cho việc trang trí bằng tranh gốm. Chính vì thế, họa sĩ Nguyễn Thu Thủy đã lên ý tưởng trang trí tòa nhà theo chủ đề Đại dương làm sao để truyền cảm hứng và tình yêu biển đảo cho các em thiếu nhi.
Nữ họa sĩ tâm sự: “Từ Biển Hạ Long đến Sóng Trường Sa – đó là chủ đề ý tưởng tôi thiết kế trang trí cho mặt ngoài tòa Nhà Gương. Với tất cả tình cảm yêu quý và những kỷ niệm gắn bó với Di sản thiên nhiên thế giới Hạ Long đến 5 chuyến đi công tác ở Trường Sa để thi công các công trình gắn gốm góp phần khẳng định chủ quyền biển đảo Việt Nam, tôi đã gửi gắm tất cả trong công trình giữa trung tâm Thủ đô Hà Nội”.
Những bức tường và sàn bên trong Nhà Gương được họa sĩ Thu Thủy tỉ mỉ gắn những viên gốm và sỏi gốm màu đủ các sắc độ tạo nên một một không gian dưới đáy đại dương lộng lẫy với đủ san hô, sò, ốc, sao biển, hải quỳ và các loài cá. Đặc biệt bên trong mê cung gương, bên cạnh 50 tấm gương được thay mới sáng loáng, dưới sàn là những vòng tròn nước với san hô, cá, ốc, sò gốm, sỏi gốm… được những tấm gương phản chiếu vào nhau nhân lên như ống kính vạn hoa, tạo thành một mê cung vô cực lung linh huyền ảo.
Ngôn ngữ biểu cảm vô cùng phong phú của gốm được thể hiện rất phong phú ở nhiều kỹ thuật thể hiện khác nhau trong công trình gắn gốm đặc sắc này. Nếu như ở mặt tiền Nhà Gương là cảnh biển thanh bình của biển Hạ Long êm đềm với trung tâm là hòn Trống Mái nổi bật trên sắc vàng lấp lánh của mặt trăng, thì bức tranh Sóng biển Trường Sa ở bức tường cánh phải được thể hiện mạnh mẽ khỏe khoắn với những vồng sóng tung bọt trắng xóa.
Bức tranh gốm mang tính hoành tráng và đậm chất hội họa ở những nét tạo hình nhiều sắc độ từ xanh coban đậm, xanh ngọc, xanh lục chuyển dần từ đậm đến nhạt, vùng sáng được diễn tả bằng xanh thanh thiên và vàng đậm nhạt. Một bảng màu gốm phong phú diễn tả những nét vẽ tung tẩy, phóng khoáng thể hiện đúng tinh thần mạnh mẽ, dữ dội của con sóng Trường Sa cao đến 7m.
Tổng diện tích gốm được gắn lên tường bên ngoài, bên trong và sàn nhà gương lên đến 812m2, trong đó mỗi mét vuông gốm gồm 2.500 viên gốm mosaic nhỏ cỡ 2cm x 2cm. Tổng cộng có hơn 2 triệu viên gốm nhỏ với đủ tone màu rực rỡ được gắn lên Nhà Gương.
Ngoài họa sĩ Nguyễn Thu Thủy, tham gia thiết kế chính của công trình còn có họa sĩ Nguyễn Hoàng Tùng, Bùi Viết Đoàn. Họ đã cùng nhóm thợ gốm của Công ty Nghệ thuật Tân Hà Nội hoàn thành công trình sau 3 tháng thi công trực tiếp ngoài công trường bằng sự sáng tạo và kỹ thuật làm gốm đặc biệt.
Họa sĩ Nguyễn Thu Thủy cho biết, chị vừa được Hội Mỹ thuật Việt Nam trao tặng Huy chương Vì sự nghiệp Mỹ thuật Việt Nam trong niềm vui và phấn khởi khi hoàn thành công trình. “Đây thực sự là niềm vui và vinh dự lớn đối với chúng tôi khi được khoác bộ cánh áo gốm nghệ thuật tươi sáng lên một công trình kiến trúc có nhiều kỷ niệm gắn bó với thế hệ người Hà Nội sau chiến tranh”, chị nói.