Tại buổi cung cấp thông tin BHXH, BHYT định kỳ tháng 5 của BHXH Việt Nam mới đây, ông Lê Đình Quảng, Phó ban Quan hệ lao động, thuộc Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam, cho biết: số người hưởng BHXH 1 lần đang gia tăng nhanh. Trong 5 tháng đầu năm 2018 có gần 300.000 người rút BHXH 1 lần, trong đó riêng tháng 5 có gần 60.000 người.
Nhận hưởng trợ cấp BHXH 1 lần là quyền lợi và lựa chọn của người lao động, tuy nhiên, theo ông Lê Đình Quảng, đứng ở góc độ Công đoàn, thì tình trạng người lao động rút khỏi hệ thống BHXH là “vấn nạn chính sách an sinh xã hội; việc nhận trợ cấp 1 lần chỉ lo được việc trước mắt mà không đảm bảo được cuộc sống khi về già là rất đáng lo ngại”.
Phân tích nguyên nhân của tình trạng này, theo ông Lê Đình Quảng, phần lớn những người nhận BHXH 1 lần là những lao động không có việc làm bền vững, trong ngành nghề sử dụng đông lao động và những trường hợp lao động trên 35 tuổi bị “thải loại” khỏi các khu công nghiệp, khu chế xuất.
Bên cạnh đó, người lao động trong khu vực có quan hệ lao động khi bị mất việc, họ không thể tìm được việc làm mới ở khu vực này để tiếp tục đóng BHXH. Cuộc sống khó khăn, áp lực chi phí sinh hoạt khi chưa có việc làm cũng khiến họ phải xin hưởng BHXH 1 lần và ra khỏi hệ thống an sinh xã hội.
Theo ông Lê Đình Quảng, các khảo sát của Tổng Liên đoàn lao động gần đây khẳng định việc sa thải người lao động từ trên 30 tuổi là có thật. Cụ thể còn được minh chứng qua số liệu của các trung tâm việc làm khi giải quyết trợ cấp thất nghiệp. Cụ thể ở Hà Nội, trong tổng số hơn 10.000 người lao động đi làm trợ cấp thất nghiệp thì trên 90% là người trên 35 tuổi.
Những người ở độ tuổi này khi thôi việc ở doanh nghiệp, khu vực có quan hệ lao động thì rất khó tìm việc ở nơi khác và thường là làm việc ở khu vực phi chính thức nên không có tiền để tiếp tục tham gia BHXH nên họ muốn nhận trợ cấp BHXH 1 lần.
Ngoài ra, theo ông Quảng, những quy định, chính sách BHXH chưa thực sự hẫp dẫn. Để được hưởng lương hưu thì phải tham gia đóng BHXH 20 năm, phải đủ tuổi đời để nghỉ hưu, thì người lao động sẽ không có nhiều lựa chọn linh hoạt. Mặt khác, hiện nay chính sách cho hưởng BHXH 1 lần tương đối dễ dàng, khiến cho số người rút ra khỏi hệ thống BHXH ngày càng nhiều.
Chia sẻ về vấn đề này, ông Đào Việt Ánh, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam, cho rằng, người lao động có quyền lựa chọn, định đoạt việc tiếp tục tham gia hay rút khỏi hệ thống BHXH, hưởng trợ cấp 1 lần. Tuy nhiên, cần phải khẳng định, việc hưởng BHXH 1 lần, vẫn là "vấn đề lo ngại. Nếu người lao động ở lại hệ thống BHXH lâu hơn thì sẽ được hưởng quyền lợi tốt hơn”.