Tăng huyết áp có thể gây biến đổi não bộ lúc về già

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa bệnh tật Hoa Kỳ (CDC), có khoảng 47% người trưởng thành ở nước này hiện đang phải sống chung với bệnh tăng huyết áp. Căn bệnh này được chẩn đoán khi có mức huyết áp tâm thu từ 130mmHg trở lên và/hoặc huyết áp tâm trương từ 80mmHg.

Tăng huyết áp khi không được kiểm soát tốt có thể gây tổn thương nhiều cơ quan như tim hoặc gây ra đột quỵ. Tuy nhiên, chỉ có khoảng 1/4 số người bệnh trên thực tế được kiểm soát tình trạng tăng huyết áp.

Một nghiên cứu mới đây về tăng huyết áp đã được trình bày tại Hội nghị đột quỵ quốc tế 2022 do Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ tổ chức. Người dẫn đầu thực hiện nghiên cứu là Tiến sĩ Christina Lineback đến từ Bệnh viện Northwestern Memorial.

Nghiên cứu này cho thấy, tăng huyết áp kéo dài và không được kiểm soát có thể thúc đẩy thêm những sự ảnh hưởng khác nhau lên sức khỏe. Cụ thể, tăng huyết áp bắt đầu từ khi còn trẻ có thể gây thay đổi ở não bộ kể từ lứa tuổi 55 trở đi. Chính sự thay đổi này trở thành một trong những nguyên nhân dẫn đến vấn đề về nhận thức.

Tăng huyết áp khi còn trẻ và sự biến đổi não bộ

Để thực hiện nghiên cứu mới, các nhà khoa học đã phân tích dữ liệu y tế từ 142 người đã từng tham gia Nghiên cứu Nguy cơ phát triển Bệnh mạch vành ở người trẻ tuổi (CARDIA), một nghiên cứu do Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ thực hiện.

Theo Tiến sĩ Christina Lineback, những người được lựa chọn tham gia nghiên cứu mới là những người có độ tuổi từ 20 trở lên khi tham gia vào nghiên cứu CARDIA và họ sẽ được theo dõi thêm khoảng hơn 30 năm sau đó. Độ tuổi của những người tham gia nghiên cứu khi kết thúc giai đoạn theo dõi trung bình khoảng 53 tuổi.

Nhóm nghiên cứu đã rất ngạc nhiên khi phân tích kết quả thu được. Họ thấy có sự thay đổi não bộ được phát hiện trong một nghiên cứu với cỡ mẫu rất nhỏ từ những đối tượng đã từng tham gia vào Nghiên cứu CARDIA. Và sự thay đổi này là giống nhau ở tất cả các đối tượng, bất kể dân tộc và chủng tộc.

Bà cho rằng, tăng huyết áp là một yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được. Kết quả của nghiên cứu khuyến khích các bác sĩ lâm sàng kiểm soát tăng huyết áp ở những người trẻ tuổi một cách tích cực hơn. Điều này có thể hạn chế sự khác biệt về kết cục sức khỏe não bộ ở các nhóm đối tượng khác nhau.

Não bộ đã bị thay đổi như thế nào?

Tiến sĩ Christina Lineback cho biết, kết quả chụp cộng hưởng (MRI) đã phát hiện sự biến đổi kích thước của các khu vực khác nhau tại não bộ. Những khu vực này chi phối nhiều chức năng quan trọng như suy nghĩ, cảm xúc và di chuyển,...

Còn theo Tiến sĩ Larry B. Goldstein đến từ Đại học Kentucky, báo cáo của nghiên cứu này cho thấy những người bị tăng huyết áp khi còn trẻ có khối lượng não thấp hơn lúc về già.

Tuy nhiên, báo cáo này lại không đề cập đến vấn đề được nêu ra trong các nghiên cứu khác. Đó chính là mối quan hệ giữa tăng huyết áp với sự thay đổi ở chất trắng của não bộ hoặc các biến đổi cấu trúc sâu hơn, nhất là tình trạng thay đổi mạch máu. Mà những thay đổi này lại có thể gây nên các ảnh hưởng khác nhau lên chức năng nhận thức bao gồm trí nhớ, tư duy,...

Vấn đề được đặt ra

Tiến sĩ Larry B. Goldstein nhấn mạnh, nguy cơ tăng huyết áp có sự khác biệt giữa hai giới và tăng dần theo tuổi tác. Nếu tỷ lệ bị tăng huyết áp trong lứa tuổi 20-34 ở nam và nữ lần lượt là 29% và 14%, thì con số này sẽ tăng lên đến lần lượt là 48% và 30% khi bước sang độ tuổi từu 35-44 tuổi. Khi tuổi tác tăng lên đến 45-54 tuổi, tỷ lệ tăng huyết áp ở giới nam và giới nữ tăng cũng tăng theo lên mức 59% và 51%.

Một số bằng chứng mới đây cho thấy bệnh mạch máu có thể ảnh bắt đầu ảnh hưởng lên não bộ ngay từ khi còn trẻ. Sự ảnh hưởng này có thể trở nên nghiêm trọng hơn bởi các yếu tố như sự thiếu bình đẳng xã hội, kinh tế, chủng tộc,...

Vì thế, nghiên cứu này khuyến khích các bác sĩ tích cực hơn trong xử lý tăng huyết áp ở người trẻ tuổi. Nhất là ở một số nhóm chủng tộc và dân tộc có nguy cơ cao mắc căn bệnh này. Điều này có thể trở thành một mục tiêu tiềm năng nhằm hạn chế sự khác biệt sức khỏe não bộ khi lớn tuổi.