Tay chân miệng và lở mồm long móng: Phân biệt để nhận biết và điều trị bệnh đúng cách

Tay chân miệng và lở mồm long móng dễ gây nhầm lẫn và rất dễ lây lan, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Biểu hiện đặc trưng của nó là các vết loét ở miệng, phát ban ở tay, chân, mông. Dưới đây là cách phân biệt tay chân miệng và lở mồm long móng qua các dấu hiệu đặc trưng của từng bệnh.

Tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm virus cấp tính. Bệnh có khả năng lây lan qua đường hô hấp, dịch tiết của người bệnh. Tay chân miệng thường gặp ở trẻ em dưới 5 tuổi. Trong đó trẻ em dưới 3 tuổi là đối tượng có nguy cơ cao.

Tay chân miệng thường xuất hiện vào thời điểm giao mùa hè - thu. Chúng bùng phát thành dịch, trở thành mối lo ngại cho sức khoẻ cộng đồng. Dấu hiệu bệnh tay chân miệng rất đặc trưng. Tuy nhiên vào giai đoạn đầu nó dễ gây nhầm lần với một số bệnh khác. Nhầm lẫn giữa tay chân miệng và lở mồm long móng cũng không hề hiếm gặp.

Giữa tay chân miệng và lở mồm long móng có khác biệt rất lớn. Nguyên nhân gây bệnh tay chân miệng là do virus được tìm thấy ở người. Nó có khả năng lây lan từ người sang người. Còn virus gây bệnh lở mồm long móng được tìm thấy ở động vật. Triệu chứng, thông tin dịch tễ học của hai loại bệnh cũng hoàn toàn khác biệt.

1. Phân biệt tay chân miệng và lở mồm long móng

Nói chung tay chân miệng và lở mồm long móng không có bất kỳ sự liên qua nào. Đây là hai bệnh hoàn toàn khác biệt từ nguyên nhân đến đặc điểm dịch tễ học và đối tượng mắc bệnh.

1.1. Điểm giống nhau giữa tay chân miệng và lở mồm long móng

Tay chân miệng và lở mồm long móng vẫn có những dấu hiệu rất dễ nhầm lẫn, dẫn đến những chẩn đoán, điều trị sai lầm nếu không phát hiện kịp thời. 

- Về dấu hiệu: Cả hai loại bệnh đều có đặc trưng là sốt, xuất hiện mụn nước ở miệng, lưỡi, lợi răng và niêm mạc. Các bọng nước vỡ nhanh, tạo thành vết loét gây đau đớn, khó nhai, nuốt và lười ăn. Đối tượng mắc bệnh có triệu chứng tăng tiết nước bọt, sùi bọt mép rất dễ nhận biết. 

- Thời gian ủ bệnh tay chân miệng và lở mồm long móng đều từ 3 - 7 ngày trước khi có dấu hiệu cụ thể. Cả hai loại bệnh đều có khả năng lây lan nhanh, dẫn đến nguy cơ bùng phát thành dịch nếu không được xử lý kịp thời. 

- Dịch tay chân miệng và lở mồm long móng đều rất khó kiểm soát khi bùng phát. Để ngăn ngừa lây lan, khi có dấu hiệu của bệnh, các đối tượng cần được cách ly và có chế độ chăm sóc đặc biệt. 

1.2. Điểm khác nhau giữa tay chân miệng và lở mồm long móng

Mặc dù có vài triệu chứng tương tự, nhưng về cơ bản tay chân miệng và lở mồm long móng là hai bệnh hoàn toàn khác biệt. Từ nguyên nhân đến đặc điểm dịch tễ học và đối tượng mắc bệnh đều riêng biệt.

- Nguyên nhân gây bệnh khác nhau giữ tay chân miệng và lở mồm long móng:

Nguyên nhân gây bệnh tay chân miệng là virus Enterovirus A71 chỉ tồn tại ở người. AV71 có dạng hình cầu, bao bọc bên trong là ARN, thành phần di truyền, giúp chúng nhân lên và lây nhiễm trong cộng đồng. 

Trong khi đó nguyên nhân gây bệnh lở mồm long móng là virus truyền nhiễm ở động vật có tên gọi Foot and Mouth Disease. Loại virus này thường chỉ tìm thấy ở các loài động vật có guốc chắn như: Trâu, bò, dê, cừu, lợn...Đến nay chưa có thông tin nào cho thấy bệnh lở mồm long móng xuất hiện ở người.

- Khác nhau về đối tượng mắc bệnh tay chân miệng và lở mồm long móng:

Đối tượng mắc bệnh tay chân miệng thường là trẻ em dưới 10 tuổi. Phổ biến nhất là trẻ em dưới 5 tuổi. Các bác sĩ chẩn đoán bệnh thông qua dấu hiệu đặc trưng như mụn nước ở niêm mạc, miệng, lưỡi, họng...

Bên cạnh đó bệnh nhân tay chân miệng thường có các bọng nước nổ lên hoặc ẩn dưới da lòng bàn tay, chân và không gây đau đớn. Một số trường hợp bệnh nhân chỉ xuất hồng ban chứ không có bọng nước. Một số trường hợp khác chỉ có biểu hiện loét miệng thông thường. 

Đối tượng mắc bệnh của lở mồm long móng là động vật có guốc chắn như: Trâu, bò, dê, cừu, lợn... Đối tượng mắc bệnh thường đau chân, khập khiễng, thậm chí không đứng được và phải nằm. 

2. Điều trị bệnh tay chân miệng và lở mồm long móng khác nhau như thế nào?

Phương pháp điều trị bệnh tay chân miệng và lở mồm long móng hoàn toàn riêng biệt, không có điểm tương đồng.

- Để điều trị tay chân miệng, người bệnh cần được hạ sốt, uống nhiều nước, súc miệng thường xuyên bằng dung dịch chuyên dụng. Bên cạnh đó, người bệnh cần được chăm sóc đặc biệt với chế độ dinh dưỡng khoa học. 

Giữ gìn vệ sinh sạch sẽ cơ thể người bệnh cũng như môi trường sống. Đồng thời sử dụng các loại thuốc điều trị tay chân miệng theo chỉ dẫn của bác sĩ. Đối với những trường hợp bệnh nhân có dấu hiệu bất thường cần đến ngay bệnh viện để được điều trị kịp thời. 

- Để điều trị bệnh lở mồm long móng cần rửa sạch các vết loét ở miệng, lưỡi, chân, móng...bằng nước muối, acid citric 1% hoặc thuốc tím 1%, phèn chua 2%...Sau đó lau khô vết thương và dùng thuốc BIO-BLUE SPRAY. Các vết mụn loét cần được băng bó lại để tránh ruồi, muỗi tấn công. Ngoài ra cần có chế độ chăm sóc, dinh dưỡng phù hợp. 

3. Phòng tránh bệnh tay chân miệng và lở mồm long móng

Do nguyên nhân, đối tượng mắc bệnh và đặc điểm dịch tễ học của tay chân miệng và lở mồm long móng hoàn toàn khác biệt nên phương pháp phòng tránh và điều trị cũng khác nhau. 

3.1. Cách phòng tránh tay chân miệng

- Rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng trước khi ăn uống, sau khi đi vệ sinh, sau khi thay tã cho trẻ. Nhất là khi tiếp xúc với các bọng nước của người bệnh. 

- Lau dọn sạch sẽ nhà ở, vệ sinh các vật dụng dễ bị nhiễm mầm bệnh bao gồm đồ chơi cho bé, bàn ghế, tay nắm cửa...bằng dung dịch sát khuẩn nhiều lần. 

- Tránh tiếp xúc gần như ôm, hôn, sử dụng chung đồ với trẻ khác để phòng tay chân miệng. 

- Cách ly tại nhà hoặc tại bệnh viện khi có dấu hiệu nhiễm bệnh. Hạn chế xuất hiện nơi đông người cho đến khi bệnh khỏi hoàn toàn. 

- Theo dõi tình trạng bệnh chặt chẽ, đưa bé đến bệnh viện để được chăm sóc kịp thời nếu sốt cao, li bì, mất tỉnh táo. 

- Xử lý rác thải đúng cách để hạn chế mầm bệnh lây lan. 

3.2. Phòng tránh bệnh lở mồm long móng

- Thực hiện tốt vệ sinh thú ý như giữ gìn chuồng trại sạch sẽ, khô ráo, phun sát trùng định kỳ. 

- Tiêm vaccin phòng lở mồm long móng cho gia súc, tiến hành cách ly 21 ngày trước khi nhập đàn. 

- Thức ăn, nước uống phải đảm bảo vệ sinh. Tiến hành khử trùng và trang bị bảo hộ trước khi ra vào, khu vực chăn nuôi. 

- Tiến hành tiêu độc, khử trùng những khu vực có gia súc bị bệnh. 

Trên đây là những điểm khác nhau giữa tay chân miệng và lở mồm long móng bạn cần biết. Mặc dù cả tay chân miệng và lở mồm long móng đều có dấu hiệu đặc trưng là sốt, hình thành mụn nước ở da vùng miệng. Tuy nhiên đối tượng mắc bệnh hoàn toàn khác nhau, nên bạn không cần quá lo lắng bị nhầm lẫn giữa hai loại bệnh này. 

Tay chân miệng ở người rất nguy hiểm cho trẻ nhỏ. Do đó, khi có dấu hiệu bệnh bạn nên đưa trẻ đến bệnh viện để được thăm khám, điều trị kịp thời, tránh nguy cơ biến chứng.