Mẹ tăng cân vù vù, con vẫn còi
Chị Nguyễn Thị Bằng – 24 tuổi, Hà Đông, Hà Nội mang thai lần đầu tiên. Điều chị Bằng lo lắng nhất đó là thai nhi của chị tăng cân rất chậm. Chị Bằng kể từ tuần 28, mỗi lần siêu âm, bác sĩ đều cảnh báo thai chậm phát triển. Đến nay, bé được 32 tuần nhưng nặng chỉ có 1,5 kg.
Trong khi đó, chị Bằng tăng 20 kg so với khi chưa mang bầu. Mẹ tăng cân tới 65 kg mà con mới chỉ được 1,5 kg khiến chị Bằng luôn lo lắng. Càng ăn các thực phẩm để cho bé tăng cân thì mẹ lại càng béo, con vẫn chậm tăng cân.
Không riêng gì chị Bằng, chị Vũ Thu Hà – Lê Trọng Tấn, Thanh Xuân, Hà Nội cho biết, bé nhà chị cũng bị chậm phát triển. Từ tuần thứ 29 trở đi, bé đã được cảnh báo chậm phát triển. Đến 37 tuần, chị mổ sinh bé nặng 2,1 kg. Vì bé sinh non, nhẹ cân nên chăm sóc bé cũng rất vất vả. Đến nay, bé được 1 tuổi nhưng nặng 7,5 kg. Chị Hà kể, mỗi khi thay đổi thời tiết là con ốm đến mức mọi người gọi là bé là “dự báo thời tiết”.
Theo TS BS Nguyễn Hữu Trung – Bệnh viện Hùng Vương TP.HCM cho biết, thai chậm phát triển không phải là hiếm. Thai chậm phát triển có nhiều nguy cơ như những biến chứng trong sinh và sau sinh gia tăng, tỷ lệ bệnh và tử vong sau sinh gia tăng.
Bà mẹ có thai nhi chậm phát triển cũng thường gặp hiện tượng thiểu ối, dân gian còn gọi là khô nước ối. Nước ối ít gây nên sự chèn ép dây rốn. Đó là một trong những nguyên nhân gây tử vong cho con.
Ngoài ra, với những bé suy dinh dưỡng từ bào thai, khi lớn lên, các bé đã từng là thai chậm phát triển trong tử cung thì sẽ dễ bị những di chứng trầm trọng về thần kinh, kém phát triển trí tuệ, cao huyết áp lúc về già, và những biến chứng về tim mạch.
Vậy, những bà mẹ nào dễ có thai chậm phát triển trong tử cung? TS Trung cho biết, tất cả những phụ nữ bị các bệnh như cao huyết áp, bệnh thận, bệnh phổi, tiểu đường, bệnh của chất tạo keo, bệnh lý về hồng cầu, hội chứng kháng Phospholipid...; Mẹ hút thuốc lá, nghiện rượu, sử dụng heroin, cocaine. Mẹ bị suy dinh dưỡng trầm trọng, bệnh lý của nhau thai (suy tuần hoàn nhau thai); Trường hợp sản phụ đa thai (sinh đôi, sinh ba..); mẹ mắc những bệnh nhiễm trùng, bà mẹ có những rối loạn về di truyền, tiếp xúc với những chất độc hại...
Dấu hiệu thai chậm phát triển
TS Trung cho biết, trước khi chuẩn bị có thai, các bà mẹ nên đi thăm khám dù cơ thể bạn khoẻ mạnh. Khi có thai, nên đi khám thai sớm để xác định tuổi thai.
Thăm khám thai: Lưu ý đo bề cao tử cung. Bề cao tử cung tăng dần theo tuổi thai. Vào tháng thứ tư, bề cao tử cung là 16cm. Bề cao tử cung sẽ tăng 4cm mỗi tháng cho đến tháng thứ 8. Số đo bề cao tử cung bằng số tuần tuổi thai nhi (ví dụ, tuổi thai là 16 tuần thì bề cao tử cung là 16cm).
Tuy nhiên, bề cao tử cung còn phụ thuộc vào bề dày của thành bụng, lượng nước ối, tử cung đổ ra trước hay sau, một thai hay nhiều thai.
Khi bề cao tử cung không tăng hay tăng nhỏ hơn tuổi thai, có thể thai đang chậm phát triển trong tử cung. Khi bề cao tử cung nhỏ hơn tuổi thai khoảng 5cm thì biết là thai nhi bất thường.
Khi thai nhi chậm phát triển, bà mẹ cần thường xuyên thăm khám để tìm nguyên nhân. Nằm nghỉ nghiêng bên trái giúp tăng lượng máu đến tử cung, tăng lượng oxy, chất dinh dưỡng cho thai.
Sản phụ cần điều chỉnh lại chế độ ăn, đảm bảo đủ chất dinh dưỡng cho mẹ và con, uống nhiều nước, tối thiểu 8-10 ly lớn/ngày, không hút thuốc lá, không uống rượu. Bà mẹ cần được thường đếm số lần thai máy, theo dõi cử động thai bằng máy monitor.
Siêu âm thai để đo lượng nước ối, nhìn thai nhi cử động, đo vòng đầu, vòng bụng, đường kính lưỡng đỉnh và chiều dài xương đùi. Nếu vòng bụng và cân nặng thai nhi có vấn đề, bác sĩ sẽ cho siêu âm hàng loạt nhằm chẩn đoán, đánh giá sự tiến triển, độ trầm trọng của thai chậm phát triển.
Trong trường hợp thai suy dinh dưỡng, không có tiến triển thì có thể mổ lấy thai ra khỏi môi trường bất lợi cho sự phát triển thật đúng thời điểm.