Thảm sát vì cuồng ghen: Làm sao để ngăn chặn?

Tại sao ghen tuông lại dẫn đến những hành động tàn ác khủng khiếp đến vậy và làm thế nào để ngăn chặn những thảm kịch tương tự? Để tìm lời giải, phóng viên Báo Phụ nữ Việt Nam đã có cuộc trao đổi với bà Lê Anh, chuyên gia trị liệu hôn nhân và tham vấn cá nhân.

PV: Theo bà, những yếu tố nào của đời sống hiện nay khiến hôn nhân, tình cảm dễ rạn nứt, dẫn tới bi kịch?

Chuyên gia Lê Anh: Trong xã hội hiện đại, các mối quan hệ hôn nhân cũng như tình cảm đối diện với nhiều thử thách hơn. Áp lực mưu sinh, nhịp sống gấp gáp khiến nhiều người dễ rơi vào căng thẳng, ít còn năng lượng dành cho gia đình. Nguy hiểm hơn, nhiều cuộc hôn nhân vốn không bắt đầu từ tình yêu chân thật, mà từ tiền bạc hay sự nông nổi nhất thời. Khi thiếu nền tảng thấu hiểu, yêu thương và giá trị chung, sự trống rỗng dễ tích tụ thành chán nản, xung đột. Đặc biệt, nhiều người bước vào hôn nhân với những vết thương tâm lý chưa được chữa lành, nội tâm bất an, thiếu trưởng thành nên phóng chiếu nỗi sợ hãi, mặc cảm bị bỏ rơi hay khát khao chiếm hữu lên bạn đời. Chính "mảnh đất" ấy đã nuôi dưỡng bi kịch.

Khi một người còn mang trong mình nhiều tổn thương, bất an thì chỉ một kích thích nhỏ cũng đủ làm bùng phát hành vi mù quáng, bất chấp những lời rao giảng đạo lý. Vì vậy cách tiếp cận mới cần đi vào giáo dục tình cảm xã hội để giúp con người hiểu đúng bản chất của vấn đề, biết đối diện và hóa giải cảm xúc tiêu cực, ghen tuông, tổn thương. "Bóng tối" trong nội tâm không thể bị xua tan bằng lời răn dạy. Nó chỉ được hóa giải khi có ánh sáng của trí tuệ, sự tỉnh thức và một nhân cách trưởng thành.

PV: Khi ghen tuông dễ dẫn đến mất kiểm soát, vậy mỗi người cần trang bị kỹ năng gì để thoát khỏi "cái bẫy" cảm xúc này?

Chuyên gia Lê Anh: Ghen tuông thường bắt nguồn từ nỗi sợ mất mát và mặc cảm rồi biến thành mong muốn kiểm soát người kia. Thực chất, ta không kiểm soát được ai, mà chỉ đang bị ám ảnh bởi "bóng tối" trong chính mình. Trong tham vấn, tôi gặp nhiều phụ nữ ngộ nhận rằng "bởi anh ấy yêu mình quá nên mới ghen". Thế nhưng thực tế đó là thao túng tinh thần. Để thoát khỏi "cái bẫy" này, mỗi người cần học cách quan sát nội tâm: cơn ghen đang phản chiếu vết thương nào - sự tự ti, nỗi sợ bị bỏ rơi hay ám ảnh cũ. Tiếp đó là rèn kỹ năng quản trị cảm xúc: Dừng lại, hít thở, không hành động khi nóng giận. Quan trọng nhất, hãy xây dựng ranh giới lành mạnh: Tôn trọng tự do của nhau, giao tiếp minh bạch và chân thành. Khi đủ trưởng thành để tin tưởng và tự chủ, tình yêu sẽ trở lại đúng bản chất, là nâng đỡ và tự do, chứ không phải ngục tù cảm xúc.

PV: Khi mối quan hệ hôn nhân bên bờ vực đổ vỡ, thậm chí tiềm ẩn nguy cơ bạo lực, người trong cuộc cần làm gì để bảo vệ bản thân?

Chuyên gia Lê Anh: Nguyên tắc đầu tiên là bảo vệ an toàn cho bản thân và người thân. Đừng chờ đến khi có thương tích mới hành động. Hãy lắng nghe trực giác, tách khỏi đối tượng gây hại và tìm sự hỗ trợ từ người thân, chuyên gia hoặc cơ quan chức năng, thay vì âm thầm chịu đựng. Nhiều người mắc kẹt vì sợ mất mát hoặc nuôi hy vọng "người ấy sẽ thay đổi", nhưng đó chỉ là sự lệ thuộc cảm xúc.

Thực chất, tình yêu đích thực không bao giờ gắn liền với sợ hãi hay xiềng xích. Nếu bạn đời không tôn trọng, không thay đổi bằng hành động cụ thể thì rời bỏ chính là lựa chọn duy nhất. Rời đi không phải thất bại, mà là bước đầu để bảo vệ phẩm giá, tương lai của bạn và con cái. Chỉ khi dám đối diện với "bóng tối" trong mối quan hệ, ta mới tìm lại được ánh sáng của tự do và sự bình an.

 PV: Gốc rễ của cuồng ghen có phải từ tổn thương tâm lý và sự thiếu trưởng thành tinh thần, thưa chuyên gia?

Chuyên gia Lê Anh: Cuồng ghen không tự nhiên mà có. Nó thường bắt nguồn từ những tổn thương chưa được chữa lành và sự thiếu trưởng thành tinh thần. Ghen chỉ là phần nổi; gốc rễ chính là nỗi bất an, mặc cảm bị bỏ rơi hay khao khát chiếm hữu âm ỉ từ trước. Khi "bóng tối" ấy bị phóng chiếu lên tình yêu, chúng biến yêu thương thành sự kiểm soát và hủy diệt. Muốn yêu lành mạnh, trước hết ta phải học cách yêu chính mình: lắng nghe nội tâm, nuôi dưỡng sự bình an và tự trọng. Đồng thời rèn luyện đời sống tỉnh thức: quan sát, quản trị cảm xúc, đủ bình tĩnh để dừng lại trước khi hành động trong cơn ghen hay giận dữ. Một tình yêu trưởng thành luôn gắn liền với tự do, an toàn và trách nhiệm. Khi tình yêu dung hòa được yêu thương và tôn trọng, gắn bó và ranh giới cá nhân, nó trở thành "dòng suối" nuôi dưỡng thay vì lưỡi dao gây bi kịch.

PV: Từ kinh nghiệm thực tế, bà có thể chia sẻ cách để xây dựng tình yêu và hôn nhân bền vững, tránh rơi vào vòng xoáy cuồng ghen?

Chuyên gia Lê Anh: Từ kinh nghiệm đồng hành với nhiều thân chủ, tôi nhận thấy một mối quan hệ chỉ bền vững khi mỗi cá nhân có đời sống tinh thần vững vàng và được nuôi dưỡng trên nền tảng đạo đức gia đình. Gia đình là nơi gieo mầm và nuôi dưỡng sự tử tế, trách nhiệm và cách ứng xử trong xung đột. Khi thiếu nền tảng này, tình yêu dễ biến dạng thành ghen tuông và kiểm soát.

Mỗi người cần chăm sóc nội tâm, chữa lành vết thương cũ, rèn luyện tự trọng, khả năng tự chủ và xây dựng giao tiếp lành mạnh: Biết nói ra nhu cầu, lắng nghe không phán xét, giải quyết mâu thuẫn bằng tinh thần hợp tác. Khi cá nhân trưởng thành, gia đình nề nếp, tình yêu sẽ trở thành nguồn nuôi dưỡng lâu dài, chứ không phải "mảnh đất" cho ghen tuông nảy sinh. Hãy coi tình yêu như một hành trình trưởng thành, cùng nhau nuôi dưỡng trí tuệ, lòng trắc ẩn, sự tử tế và trách nhiệm. Khi đó, tình yêu trở thành nơi trú ẩn an toàn. Những vụ án vì ghen tuông thực chất không bắt nguồn từ ghen, mà từ "bóng tối" nội tâm - những tổn thương, bất an, mầm mống cái xấu, cái ác được nuôi dưỡng từ lâu.

Khi không được nhận diện và chuyển hóa, "bóng tối" ấy sẽ tìm lối thoát qua bạo lực và bi kịch. Con đường duy nhất để ngăn chặn là quay về với chính mình, dám đối diện, dám chữa lành, nuôi dưỡng nhân cách đẹp bằng trí tuệ, tình yêu thương và lòng trắc ẩn. Chỉ khi ánh sáng nội tâm được thắp lên, tình yêu và hôn nhân mới thực sự là chỗ nương tựa bình yên.