Thanh tra "điểm danh" loạt ngân hàng làm trái quy định khi phát hành trái phiếu
Ảnh minh hoạ.
Thanh tra Chính phủ đã phát hiện và xác định các ngân hàng: ACB, VIB, OCB... hoạt động phát hành trái phiếu không đúng theo quy định.
Thanh tra Chính phủ cho biết đã tiến hành thanh tra việc chấp hành chính sách pháp luật về phát hành trái phiếu doanh nghiệp và sử dụng nguồn tiền từ trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) đối với một số ngân hàng thương mại cổ phần như Ngân hàng TMCP Quân đội (MB); Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB); Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam (VIB); Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB)...
Qua đó, cơ quan thanh tra đã có kết luận và xác định các hành vi của những ngân hàng TMCP này thực hiện không đúng theo quy định của nhà nước.
Phát hành trái phiếu doanh nghiệp không đúng mục đích
Thanh tra Chính phủ kiểm tra việc sử dụng nguồn tiền từ phát hành trái phiếu doanh nghiệp trên cơ sở các tài liệu, số liệu báo cáo do tổ chức tín dụng cung cấp để đánh giá tính thống nhất, phù hợp của tài liệu, báo cáo so với mục đích sử dụng nguồn tiền trái phiếu doanh nghiệp tại phương án phát hành.
Trong phạm vi cuộc thanh tra, Thanh tra Chính phủ chỉ kiểm tra một số giao dịch sử dụng nguồn tiền thu được từ phát hành trái phiếu doanh nghiệp. Qua kiểm tra cho thấy, 3/5 tổ chức tín dụng sử dụng tiền thu được từ phát hành trái phiếu doanh nghiệp chưa đúng mục đích nêu tại phương án phát hành. Đồng thời, 5/5 tổ chức tín dụng không thực hiện trách nhiệm quản lý vốn từ phát hành TPDN theo quy định.
Tại ACB, theo số liệu báo cáo, ACB sử dụng tiền thu được từ phát hành trái phiếu mã TPACB2018/10Y và trái phiếu mã ACB.2019.04 để cho vay trung - dài hạn và ngắn hạn trong khi tại phương án phát hành được Hội đồng quản trị ACB thông qua, mục đích phát hành các trái phiếu là để "phục vụ nhu cầu cấp tín dụng trung - dài hạn".
Trong khi đó, tại MB, theo tài liệu của MB, đơn vị sử dụng tiền thu được từ 11 mã trái phiếu phát hành năm 2022 với tổng giá trị phát hành 1.920 tỷ đồng, để thực hiện cho vay mà không thực hiện đầu tư theo mục đích phát hành nêu tại các Bản công bố thông tin trước phát hành "để bổ sung vốn cấp 2 dài hạn theo quy định của NHNN, phục vụ nhu cầu cấp tín dụng, đầu tư cũng như tăng quy mô vốn hoạt động của Ngân hàng nhằm đáp ứng mục tiêu tăng trưởng kinh doanh năm 2022 và các năm tiếp theo, phù hợp với quy định pháp luật tổ chức tín dụng.
Không thực hiện trách nhiệm quản lý vốn
Cũng theo kết luận thanh tra, 5/5 tổ chức tín dụng không thực hiện trách nhiệm quản lý vốn từ phát hành trái phiếu doanh nghiệp theo quy định.
Cụ thể, 5 tổ chức tín dụng có Báo cáo tình hình sử dụng số tiền thu được từ việc phát hành trái phiếu đối với trái phiếu còn dư nợ tại thời điểm 31/12/2022 và 30/6/2023 được kiểm toán bởi tổ chức kiểm toán đủ điều kiện.
Theo ý kiến của đơn vị kiểm toán tại các báo cáo kiểm toán tình hình sử dụng vốn, việc đưa ra ý kiến kiểm toán đối với tình hình sử dụng tiền từ trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ của các tổ chức tín dụng căn cứ số dư trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thời điểm 31/12/2022 hoặc 30/6/2023 của tổ chức tín dụng để xác định là số tiền đã được tổ chức này cho vay tại thời điểm 31/12/2022 hoặc 30/6/2023 mà không xác định được cụ thể khoản vay nào có sử dụng nguồn tiền thu được từ các đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp của tổ chức tín dụng.
Bên cạnh đó, cơ quan thanh tra còn xác định 5 tổ chức tín dụng báo cáo không thể phân định chính xác số liệu về việc sử dụng số tiền thu được từ trái phiếu riêng lẻ cho từng khoản vay, từng khách hàng cụ thể.
Nguyên nhân là do toàn bộ tiền thu được từ phát hành trái phiếu doanh nghiệp không theo dõi riêng mà hòa chung vào nguồn vốn kinh doanh chung của tổ chức tín dụng để từ đó giải ngân cho cá nhân. Các đơn vị này tổ chức vay vốn trong khi các hoạt động kinh doanh diễn ra liên tục và đan xen nên các tổ chức tín dụng không theo dõi riêng, cụ thể (đích danh) từng khách hàng vay vốn từ nguồn tiền thu được từ phát hành trái phiếu doanh nghiệp.
“Thực tế, qua xem xét số liệu về lãi suất cố định trái phiếu doanh nghiệp của 5 tổ chức tín dụng báo cáo tại một số thời điểm đối với một số mã trái phiếu doanh nghiệp cho thấy có chênh lệch với các mức lãi suất của NHNN đã ban hành; chênh lệch giữa các tổ chức tín dụng với nhau, chênh lệch giữa các thời điểm trong cùng tổ chức tín dụng; việc áp dụng lãi suất cố định trong phát hành trái phiếu doanh nghiệp của các tổ chức tín dụng là chưa có căn cứ theo quy định”, Thanh tra Chính phủ kết luận.
