Năm học 2019-2020, Hà Nội lần đầu tiên triển khai tuyển sinh vào lớp 10 THPT công lập bằng 4 môn thi. Trong đó có 3 môn được công bố là Toán, Ngữ Văn, Ngoại ngữ, môn thi thứ 4 sẽ được công bố vào cuối tháng 3 tới.
Những thay đổi này ít nhiều đã tạo ra sự lo lắng, hoang mang và áp lực không nhỏ cho nhiều học sinh, phụ huynh khi phải đối mặt với kỳ thi này.
Học theo sơ đồ tư duy
Tại Hội thảo “Cùng con chinh phục kỳ thi vào lớp 10”, cô Thu Trang, giáo viên bộ môn Ngữ văn cho biết, nhiều người cho rằng, học Văn là lãng mạn, không cần rành mạch, học và viết theo cảm hứng nhưng là quan niệm sai lầm của đa số học sinh.
“Không chỉ các môn Tự nhiên, môn Văn cũng đòi hỏi học sinh phải có tư duy logic. Với hệ thống ý chính được vạch thành sơ đồ, các em vừa dễ dàng nắm chắc nội dung vừa triển khai ý từ đoạn văn, bài văn nhanh, đầy đủ, cô đọng và súc tích”, cô Trang phân tích.
Cô Thu Trang cũng chỉ ra một số quan niệm sai lầm về môn Văn của đa số học sinh và phụ huynh như: viết Văn là “chém gió”; viết Văn dài kiểu gì cũng trúng ý; học Văn là học thuộc; nước đến chân mới nhảy và môn Văn là lãng mạn nên mỗi thầy cô chấm một kiểu…
“Bất kể là Văn hay môn thi nào khác, đáp án của đề thi đều có barem chấm điểm rõ ràng. Chính vì vậy, với môn Văn, dù viết hay, bay bổng, lãng mạn và dài thế nào nhưng không đủ ý thì vẫn bị mất điểm. Các em nên lập sơ đồ kiến thức trong quá trình học để đạt hiệu quả cao nhất”, cô Trang chia sẻ thêm.
Đặc biệt, học sinh cần chú ý đến cấu trúc đề và mức điểm từng câu hỏi để phân bổ thời gian làm bài cho phù hợp.
Đồng quan điểm về áp dụng tư duy logic và việc xây dựng hệ thống sơ đồ tư duy trong quá trình học, thầy Hồng Trí Quang, giáo viên môn Toán, Hệ thống Giáo dục HOCMAI cho rằng, học sinh cần nắm vững kiến thức trọng tâm. Nhiệm vụ của các em là chia nhỏ và tích lũy dần kiến thức; học cuốn chiếu và kết thúc chuyên đề nào chắc chắn chuyên đề ấy. Trên cơ sở các kiến thức trọng tâm này, học sinh sẽ dễ dàng hệ thống hóa thành lộ trình học tập đối với từng dạng bài, từng mảng kiến thức.
Tại Hội thảo, thầy Trí Quang cũng đưa ra những chia sẻ rất cụ thể về cách học cũng như khoanh vùng kiến thức đối với môn Toán. Với phần Đại số, học sinh làm bài tập nhiều, cẩn thận từng bước và hạn chế tối đa sai sót. Ở phần Hình học, từng bước khai thác đề bài theo hướng tư duy suy luận ngược, học sinh sẽ lần lượt tìm ra vấn đề cần giải quyết.
“Hãy học cách giải quyết như một nhà thám tử, giải quyết các bài toán như chơi game, từng bước lần tìm ra mấu chốt vấn đề như tìm ra manh mối và tìm ra đáp án như tìm ra thủ phạm”, thầy Trí Quang dí dỏm chia sẻ về cách học.
Thầy Trí Quang đặc biệt lưu ý, việc trình bày trong môn thi Toán rất quan trọng. Học sinh cần trình bày cẩn thận, chắc chắn từng bước, tránh tư duy nhanh nhưng làm ẩu, tắt bước dẫn tới mất điểm.
Dù có đặc thù hơn nhưng đối với môn Tiếng Anh, cô Mai Hương, giáo viên bộ môn Tiếng Anh, cũng nhận định, sơ đồ tư duy cũng phát huy tác dụng với môn học này. Bên cạnh đó, cô Hương cũng nhấn mạnh và khoanh vùng kiến thức học sinh cần nắm vững, giúp các em hình dung rõ ràng, rành mạch các mảng kiến thức và dạng bài thi trong đề thi năm nay.
“Đừng vùi dập ước mơ của con”
Sự thay đổi của kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 năm nay tại Hà Nội đã mang lại không ít lo lắng cho các bậc phụ huynh.
Chị Nguyễn Thị Công (Đống Đa, Hà Nội) có con thi vào lớp 10 trong năm tới chia sẻ: “Kì thi vào 10 tại Hà Nội còn áp lực hơn cả thi Đại học nên phụ huynh rất căng thẳng, không biết các con có kịp thích ứng với những thay đổi của kỳ thi hay không”.
Bày tỏ quan điểm về vai trò của phụ huynh đối với việc đồng hành và định hướng cho con trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 năm nay, thầy Hồng Trí Quang cho rằng, đối với bất kỳ môn học nào cũng vậy, điều đáng sợ nhất là học sinh không có ý thức học và không có đam mê. Phụ huynh sẽ là người giúp con tự nâng cao ý thức học và đủ sự yêu thích, đam mê với việc học thay vì cưỡng ép.
“Các con cần có ước mơ, có ước mơ thì mới yêu thích, đam mê và có đam mê thì sẽ có động lực làm tốt hơn. Vì vậy, bố mẹ đừng vùi dập ước mơ của các con, đừng áp đặt mong muốn lên các con. Thay vào đó, nên đi cạnh, động viên, khích lệ, lắng nghe để cùng định hướng và chinh phục từng mục tiêu”, thầy Trí Quang chia sẻ.
Thầy Quang cũng nhấn mạnh, bố mẹ hãy cùng con thảo luận, đưa ra lộ trình học tập. Khi đã đạt được lộ trình thì cả bố mẹ và con đều cam kết thực hiện không lùi bước. Lộ trình mà thầy Quang gợi ý cho phụ huynh và học sinh là lộ trình xoắn ốc, tức là học kiến thức cơ bản – học nâng cao chuyên đề và trộn vào với nhau, luyện đề và làm bài thi thử.
Trong kỳ thi vào lớp 10 sắp tới, ngoài 3 môn thi đã được công bố, học sinh sẽ phải tiếp tục học đồng thời 6 môn học khác cho tới thời điểm được công bố môn thi cuối cùng. Điều này tạo ra thách thức khá lớn, đòi hỏi học sinh và phụ huynh cần có xây dựng lộ trình học để phân bổ thời gian phù hợp, cân đối cho từng môn.
Cô Trần Thúy Ngọc, Hiệu phó Trường THCS Trung Tú (Hà Nội), chia sẻ, việc xây dựng lộ trình học tập phù hợp rất quan trọng. Đặc biệt trong hoàn cảnh tháng 3/2019 học sinh mới biết môn thi cuối cùng. Cô Ngọc cũng chia sẻ thêm rằng: “Trước mỗi bài học, các em nên đọc trước 2-3 lần tại nhà, vạch trước kiến thức trọng tâm. Sau khi học xong tại lớp, các con tự xây dựng sơ đồ tư duy để hệ thống hóa kiến thức trọng tâm. Môn thi cuối cùng sẽ thi theo hình thức trắc nghiệm nên chỉ cần nắm chắc kiến thức trọng tâm và kỹ năng làm bài trắc nghiệm thì không gì có thể làm khó được các em”, cô Ngọc chia sẻ.