Tiêu tiền thông minh, ăn nhau ở chính thời điểm thanh toán 

Một trong những điều thú vị về tiền bạc chính là tầm quan trọng của thời điểm chúng ta thực hiện thanh toán. Hiện nay, khi mua một món đồ hay dịch vụ nào đó, chúng ta có thể lựa chọn trả trước toàn bộ số tiền, trả dần hoặc trả hết sau khi sử dụng. 

Nhiều người nghĩ rằng trả góp hay trả sau là cách sử dụng tiền thông minh mà không hề biết rằng trả tiền trước mới là cách tốt nhất để bạn có trải nghiệm toàn diện về những mà thứ mình mua. Đây chính là chia sẻ đầy hữu ích của Dan Ariely, giáo sư kinh tế học hành vi tại trường đại học Duke (Mỹ). Ông cũng là tác giả của cuốn sách Small Change (Tạm dịch: Thay đổi nhỏ). 

Dan Ariely, giáo sư kinh tế học hành vi tại trường đại học Duke (Mỹ).

Vậy đâu là điều khác biệt khi bạn trả tiền trước, trả góp trong suốt quá trình và trả hết sau khi sử dụng? Hãy cùng tìm hiểu thông qua ví dụ về một chuyến du lịch. Thời điểm thanh toán sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến những trải nghiệm trong suốt kỳ nghỉ của bạn.

Cụ thể, nếu bạn lựa chọn trả trước toàn bộ chi phí, bạn sẽ bắt đầu kỳ nghỉ mà không phải băn khoăn bất cứ điều gì về tiền bạc. Mọi chi phí đều đã được thanh toán và bạn đã có kế hoạch từ trước cho khoản tiền này. Tất cả những điều bạn cần làm trong chuyến đi chính là tận hưởng và trải nghiệm. 

Vậy nếu bạn chọn trả tiền khi kết thúc chuyến đi thì sao? Khi mới bắt đầu kỳ nghỉ, bạn có thể sẽ không băn khoăn nhiều về tiền bạc. Tuy nhiên càng về cuối kỳ nghỉ, bạn sẽ càng nghĩ ngợi và lo lắng hơn về tiền bạc, về số tiền mình sắp phải trả. 

Mọi chuyện sẽ tệ nhất khi bạn chọn trả tiền dần trong suốt chuyến đi. Chất lượng của chuyến đi, những trải nghiệm sẽ bị giảm đi đáng kể khi bạn luôn phải canh cánh trong đầu về các khoản tiền.  

Trên thực tế, một ví dụ gần gũi nhiều hơn chính là khi mua điện thoại, đồ điện tử. Nhiều người lựa chọn cách trả góp vì cho rằng mỗi tháng sẽ chẳng tốn kém là bao mà lại được dùng sản phẩm luôn. Tuy nhiên, cách tiêu tiền thông minh nhất để đảm bảo sự trải nghiệm tốt nhất, thoải mái nhất chính là thanh toán luôn tiền sản phẩm. 

Khi mua hàng trả góp, ngoài việc phải chịu thêm lãi suất do việc trả góp, bạn còn cảm thấy không thoải mái, mệt mỏi khi mang tâm lý nợ. 

Điều này được diễn đạt thông qua thuật ngữ "nỗi đau thanh toán" (pain of paying). Thuật ngữ này cơ bản nói rằng, khi bỏ đồng tiền của mình ra, chúng ta thường cảm thấy sự mất mát, đau đớn nhất định. Một số nghiên cứu hình ảnh não bộ đã cho thấy có thứ gì đó giống như đau đớn thể chất khi chúng ta tiêu tiền.

Trả tiền trước chính là cách tốt nhất để bạn có trải nghiệm toàn diện về những mà thứ mình mua.

Khi nào thì chúng ta không cảm thấy sự thống khổ đó? Đó là khi bạn tiêu tiền của người khác. Nếu bạn nhặt được tiền trên đường đi, được cho các voucher miễn phí, bạn sẽ không cảm thấy mất mát như vậy khi tiêu. Bạn sẽ tiêu số tiền đó rất nhanh, thậm chí có phần bừa bãi, không có kế hoạch như khi tiêu những đồng tiền do chính mình làm ra. 

Giáo sư Dan Ariely cũng tiết lộ, điều thú vị của tâm lý "nỗi đau thanh toán" chính là nó sẽ thay đổi cách chúng ta thích một thứ gì đó. Đó chính là lý do vì sao bạn được khuyên không nên đưa ra quyết định luôn mà chờ 24 giờ với các sản phẩm bình thường hay 1 tuần với các sản phẩm đắt tiền. Khoảng thời gian này bạn có thể tưởng tượng rõ hơn về cảm giác mất mát khi mình bỏ ra từng đấy tiền. Thoát khỏi cảm xúc nhất thời, cảm nhận rõ hơn về số tiền mình có thể mất, bạn sẽ thấy thực ra mình không thích chiếc váy, đôi giày đó đến vậy. 

Nếu muốn có những trải nghiệm tốt nhất khi mua bất cứ sản phẩm, dịch vụ nào, hãy có đủ số tiền đó để thanh toán trước khi sử dụng thay vì kéo dài thời gian trả tiền để dai dẳng thêm "nỗi đau thanh toán". 

Chi tiêu hợp lý là cách ai trong chúng ta cũng cần xây dựng thói quen cho mình. Mỗi khoản chi ra cần đáp ứng nhu cầu cần thiết và với mỗi sản phẩm, dịch vụ bạn lựa chọn, hãy đảm bảo mình có được những trải nghiệm tốt nhất. Đó chính là cách để bạn tiêu tiền thông minh.