Giải trình thêm trước Quốc hội chiều 13/11 liên quan đến phản ánh bức xúc của cử tri về tội hiếp dâm trẻ em ngày càng tăng cao, trong khi việc xử lý vi phạm quá chậm, hoặc chưa được giải quyết triệt để, Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao Lê Minh Trí thừa nhận việc điều tra tội phạm này còn gặp nhiều khó khăn xuất phát từ nhiều nguyên nhân.
Theo ông Trí, tội phạm hiếp dâm trẻ em hầu hết đều tố giác muộn, do đó các dấu vết, các yêu cầu về chứng cứ sinh học rất khó thu thập. Dấu hiệu khám nghiệm cũng khó có thể thu thập hoặc dù có chứng cứ cũng không đủ giá trị để chứng minh. Tính chất nhạy cảm của vụ việc khiến tâm lý gia đình nạn nhân, người bị hại, thường không phản ứng kịp thời nên xảy ra tình trạng muộn tố giác như trên.
Đây là một trong những nguyên nhân lớn gây nên tình trạng chậm trễ trong giải quyết điều tra các vụ phạm tội về xâm hại tình dục, theo ông Trí. “Ví dụ vụ việc nữ sinh lớp 9 bị hiếp dâm tập thể ở Thái Bình vừa qua, vì tố giác nhanh nên chỉ 5 ngày là khởi tố vụ án ngay. Còn những vụ tố giác vì muộn nhưng cứ thấy chậm xử lý, người dân nóng ruột thì hầu hết chậm do việc phục hồi chứng cứ là rất khó khăn”, ông Trí nói thêm.
Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao cũng cho rằng, cần nhìn nhận thẳng thắn là trong nhận thức của chính quyền một số nơi vẫn coi đây là nhiệm vụ của công an. "Trong khi đó, một vụ án về tội hiếp dâm trẻ em muốn xử lý cần huy động sức mạnh hệ thống chính trị tại chỗ của đoàn thể, mặt trận, các cơ quan quản lý nhà nước, chứ cứ chờ nhau như hiện nay thì không ổn", ông Trí cho biết.
Một số nguyên nhân khác khiến tội phạm hiếp dâm chậm được xử lý là do nhận thức của cha mẹ, người bị hại còn hạn chế về tâm lý, nhận thức của cơ quan tố tụng còn khó khăn.
Trước những vướng mắc đó, ông Lê Minh Trí cho rằng Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao đang hoàn thiện một số văn bản pháp luật để quá trình xử lý vi phạm được nhanh chóng, linh hoạt hơn.
“Ở kỳ họp trước, có đại biểu có đề nghị cơ quan soạn thảo xây dựng thông tư về xây dựng quy trình điều tra đặc biệt, nhưng sau khi rà soát thì thấy rằng cơ sở pháp lý hiện nay cho thấy không biết căn cứ vào đâu để ban hành văn bản về quy trình điều tra đặc biệt này”, ông Trí nói.
Chính vì vậy, vừa rồi Viện Kiểm sát đã đưa ra dự thảo Thông tư liên tịch về phối hợp thực hiện một số quy định tố tụng hình sự liên quan đến người dưới 18 tuổi. Trong đó, dự thảo xác định 3 loại tội danh: xâm phạm tình dục, xâm hại trẻ em và mua bán trẻ em sẽ có quy định phối hợp điều tra ngay từ đầu giữa kiểm sát, công an và tòa án.
Ông Lê Minh Trí nhấn mạnh dự thảo thông tư này đã hoàn thiện việc lấy ý kiến nhân dân và sẽ sớm được ban hành trong 2 - 3 ngày tới.
Bên cạnh đó, Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao khẳng định đang tiến hành nghiên cứu quy trình tố tụng theo hướng thân thiện hơn, giảm bớt tâm lý và tổn thương cho trẻ em, người bị hại. Nếu không có gì thay đổi, cơ quan này sẽ sớm ban hành văn bản quy định trước khi kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XIV kết thúc.