Ngày 23/8, Trung tâm Nghiên cứu Quản lý và Phát triển bền vững (MSD) phối hợp với Sở Tư pháp TPHCM tổ chức Hội thảo khởi động dự án “Trang mới cuộc đời” - Thúc đẩy quyền được khai sinh cho trẻ em khó khăn tại TPHCM giai đoạn tháng 6/2019 đến tháng 5/2020.
Thống kê cho thấy, TPHCM có khoảng 1,5 triệu trẻ em, trong đó hơn 75.000 trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, 350.000 trẻ sống trong các hộ nhập cư, di biến động, hộ nghèo và hàng ngàn trẻ trong số đó không có giấy tờ tuỳ thân.
Theo kết quả rà soát năm 2018, trên địa bàn TPHCM có 518 trường hợp trẻ em chưa được đăng ký khai sinh, đã giải quyết đăng ký khai sinh cho 297 trường hợp. Tuy nhiên, thành phố liên tục tiếp tục phát sinh mới nhiều trường hợp trẻ em chưa được khai sinh cư trú trên địa bàn. Đối với trẻ em không có giấy khai sinh, việc được đi học gần như là không thể. Không những thế, các em sẽ không được hưởng các dịch vụ bảo hiểm y tế, chăm sóc cộng đồng như bao đứa trẻ khác.
Hiện nay, việc cấp giấy khai sinh cho nhóm trẻ có hoàn cảnh đặc biệt, khó khăn là thách thức lớn do thiếu giấy tờ gốc, thiếu chứng cứ về nhân thân của trẻ và bố mẹ, bản thân bố mẹ cũng không có giấy tờ tùy thân. Ông Huỳnh Tấn Đạt, Phó Giám đốc Trung tâm trợ giúp pháp lý TPHCM, cho biết, tuy pháp luật quy định rất cụ thể nhưng vẫn để sót nhiều trường hợp rất khó hỗ trợ. Những trường hợp đặc biệt đến yêu cầu hỗ trợ, hầu hết giấy tờ đều không có, từ giấy đăng ký kết hôm tới thậm chí cả cha và mẹ đều không có giấy tờ gì, đôi khi chữ viết cũng không biết, thông tin bị khai sai từ tên tới địa chỉ... nên quá trình hỗ trợ làm giấy tờ rất khó khăn.
Trong khi đó, ông Nguyễn Triều Lưu, Trưởng phòng Hộ tịch - Quốc tịch, Sở Tư pháp TPHCM, cho biết: "Trong quá trình thực hiện cấp giấy khai sinh cho các trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, chúng tôi nhận thấy bản thân các gia đình chưa hiểu hết được tầm quan trọng của các loại giấy tờ tùy thân, dẫn đến khó khăn trong việc cấp giấy khai sinh cho con. Có gia đình con được 10 tuổi rồi mới đi làm giấy khai sinh, trong khi bố mẹ gần như không có bất cứ giấy tờ tùy thân nào. Sở Tư pháp TPHCM luôn sẵn sàng hỗ trợ các trường hợp đặc biệt để không em nhỏ nào phải chịu thiệt thòi”.
Ông Huỳnh Tấn Đạt cho biết thêm, việc có được giấy chứng sinh cho trẻ cũng rất khó, nhiều trẻ em lớn hơn 10 tuổi, bệnh viện phụ sản huỷ hồ sơ, không còn lưu giấy chứng sinh nữa, còn làm chứng đôi khi cũng không có người thân biết rõ để đứng ra làm chứng… Nói chung, có rất nhiều vấn đề từ cả pháp lý và thực tiễn có thể hỗ trợ hiệu quả làm giấy khai sinh cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn.
Từ tháng 6/2019 đến tháng 5/2020, dự án “Trang mới cuộc đời” sẽ hỗ trợ trẻ em có hoàn cảnh khó khăn có giấy tờ tuỳ thân, bao gồm hỗ trợ kỹ thuật và tài chính trực tiếp cho 130 trẻ được cấp giấy khai sinh trên địa bàn TPHCM. Đây cũng là cơ hội để các bên liên quan hiểu rõ hơn quy trình cấp giấy khai sinh và ý nghĩa quan trọng của tờ giấy khai sinh với cuộc đời các em. Dự án “Trang mới cuộc đời” được MSD triển khai từ năm 2014 và đã hỗ trợ được 45 trẻ em có hoàn cảnh khó khăn tại TPHCM.